Đầu tháng 4 vừa qua, Tiền Giang trở thành tỉnh đầu tiên ở miền Tây Nam Bộ công bố tình huống khẩn cấp về xâm nhập mặn, thiếu nước sinh hoạt trong mùa khô năm 2024 trên địa bàn huyện Tân Phú Đông. Chưa hết, như những gì được phản ánh, hạn mặn cũng đang "tấn công" Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Kiên Giang… với những diễn biến khó lường.

Thực ra, hạn mặn và nạn thiếu nước sinh hoạt ở một số tỉnh miền Tây vốn vẫn xuất hiện từ nhiều năm nay. Nhưng lần nào cũng vậy, chúng ta đều đọc tin với cảm giác nhói lòng.

Tại phía Nam, TP.HCM là nơi nhiều bà con miền Tây lựa chọn đến để sinh cơ lập nghiệp, hình thành nên những "xóm miền Tây", giữ những nề nếp sinh hoạt, lời ăn tiếng nói, giữ cả một tinh thần chịu thương chịu khó, chí thú làm ăn, góp sức mình vào nền kinh tế năng động của thành phố này.

Nhiều tuần qua, TP.HCM cũng có nắng nóng kéo dài. Nắng nóng giữa đô thị có đủ nước đá và máy lạnh, nhưng vẫn làm người dân cảm thấy bức bối khó chịu.. Huống chi bà con ở một số vùng khác của miền Nam còn chịu cảnh thiếu nước sạch để phục vụ cho những nhu cầu sinh hoạt tối thiểu nhất. 

Dẫu cho quê hương thứ 2 có đối đãi xứng với công sức của những người con xa xứ, thì một mảnh tình với ruộng đồng, sông nước miền Tây vẫn còn nặng trong lòng. Nhất là với ai đã trải qua ký ức tuổi thơ với mùa nước nổi, với ruộng lúa phì nhiêu. 

Người vùng khác nghe nhắc đến Tây Nam Bộ, thường nghĩ ngay đến một vùng trù phú, sông ngòi chằng chịt, ruộng đồng cò bay thẳng cánh. Còn bây giờ, nhìn những hình ảnh mới nhất, hẳn nhiều người sẽ xót xa khi so sánh chúng với một miền Tây từng hiện hữu trong tâm tưởng. 

Những cánh đồng bạc màu, khô cằn, nứt nẻ. Những hàng người dân xếp hàng dưới nắng nóng chờ lấy nước sạch. Những chiếc xe bồn chở nước đến "giải nhiệt" cho bà con. Những gương mặt người nông dân buồn bã đứng trên cánh đồng không còn khả năng canh tác. Những con sông cạn khô mong ngóng con nước về. 

Chứng kiến những hình ảnh đó mới thấy, cái nóng ở thành phố trung tâm phương Nam dù có khắc nghiệt, nhưng vẫn không thấm vào đâu so với tình cảnh bà con miền Tây đang trải qua trong thời điểm hạn mặn này. 

Và rồi, những chuyến xe chở nước sạch miễn phí lại lên đường, giúp bà con qua "cơn khát". Do đặc điểm địa hình, nhiều vùng ở miền Tây không đủ điều kiện cho xe bồn chở nước vào được. Bởi thế, luôn có những người sẵn sàng đứng ra góp công góp sức, lấy phương tiện cá nhân để trung chuyển nước về cho làng xóm. 

Thiếu nước thì đã thiếu, nhưng tình người, nghĩa đồng bào thì chưa bao giờ thiếu vắng ở mảnh đất này. 

***

Với tình hình hiện nay, nắng nóng, hạn mặn sẽ còn kéo dài. Miền Tây rất cần sự chung tay tương trợ, đem nước sạch vận chuyển về các tỉnh thiếu. Và cũng cần lắm tấm lòng của đồng bào trên cả nước, như chúng ta đã, đang, và sẽ cùng nhau chia sớt ngọt bùi trong mỗi lúc khó khăn.

Việc lớn là vậy, riêng một việc nhỏ khác có thể làm trong khả năng của mỗi người: Tiết kiệm nước trong các sinh hoạt thường nhật giữa tiết trời nóng nực. Nghĩ đến bà con miền Tây đang oằn mình trong hạn mặn thiếu nước, hẳn sẽ có nhiều người áy náy nghĩ lại những lúc phung phí nguồn nước sạch quý giá.

Bây giờ, hãy cứ hy vọng rằng trong một thời gian ngắn nữa, tình trạng hạn mặn và thiếu nước sạch ở miền Tây sẽ được cải thiện. Để chúng ta có thể lại nhớ tới hình ảnh một miền Tây ruộng ngập phù sa như đã từng trong những trang viết của Vương Hồng Sển, Sơn Nam…