Tôi không uống được rượu và bia. Chỉ một chén nhỏ rượu hoặc nửa vại bia là mặt mũi tưng bừng, tim đập rộn rịp.

Thế nên khi được bạn bè tặng rượu, tôi thường cất vào góc tủ. Rượu ngon hay không đều không biết. Rượu ấy chỉ đem ra mỗi khi có bạn đến chơi nhà. Nhớ lần có người hỏi: Ông là người vùng cao phải không? Tôi hỏi sao thế. Gặp nhau mở nút chai thì chẳng người vùng cao là gì. Hắn đúng là kẻ phiến diện, nhìn cuộc đời chỉ quan sát cái vỏ rồi kết luận như đúng rồi.

Bạn bè tôi có mấy "sâu rượu" thượng thặng. Cứ thấy rượu ngon là các "sâu" khoái, có khi bỏ cả ăn, nốc rượu đến kềnh càng ra mới thôi.

Năm trước có giỗ, dọn nhà tôi bất ngờ lôi ra được mấy chai rượu ngô Bắc Hà nút lá chuối bỏ quên 12 năm trong hộc tủ chân tường. Biết rõ thế vì lúc cất rượu, tôi viết ê-ti-két (étiquette: nhãn hiệu) dán ngoài vỏ chai, 12 năm không đụng gì tới nên chữ nghĩa còn sáng nguyên.

Tôi long trọng khoe rượu ngô 12 năm tuổi, cả bọn sáng mắt. "Sâu" lớn nhất đòi thử. Uống xong lão rim mắt, chẹp chẹp không nói, định vít cổ chai làm chén nữa, thì một "sâu" khác giằng lấy. "Sâu" thứ hai cũng điệu bộ ấy và cuối cùng cả dăm "sâu rượu" nhất trí bỏ cắp ô, cất chai rượu Tây vào xe, xông vào hạ gục mấy chai rượu ngô có niên hạn 12 năm. Hết đến giọt cuối vẫn còn chọp chẹp, chưa thỏa mãn. Sau đó cả dàn sâu bắt đầu bình phẩm "Thú vị thật! Ngọt mát mà vẫn nặng, say mà sướng!"

Lần đầu tiên tôi thấy rượu Tây không hấp dẫn bằng ngô Bắc Hà lâu năm của đám "sâu rượu" bạn tôi.

Bỗng nghe một "sâu" buông câu lơ lửng: Ngon vì rượu để lâu có hương vị chờ đợi, các cậu ạ! Cả bọn ùa theo: Đúng, đúng, đúng! Nói đúng quá! Hương vị chờ đợi, chờ đợi! Uống rượu để lâu thấy mùi thời gian. Hay, hay, hay!

***

Mùi thời gian, mùi thời gian… Thì ra mùi thời gian là một giá trị. Đã thanh lọc đi tạp chất, thời gian còn làm bóng lên các giá trị có sẵn.

Thực ra quy luật thời gian sàng lọc không lạ với bất kì ai, nhưng "thực chứng" được nó lại không có mấy ai...

Đánh giá được giá trị của chai rượu ngô Bắc Hà sau 12 năm để quên thì chỉ có mấy "sâu rượu", còn tôi đâu biết rượu ngon hay không. Vậy nhận biết một giá trị cũng phải từng trải về việc đó mới cảm nhận được.

Suy ra mọi việc trên đời thế cả. Một con người sống có nhận thức cũng chính là đang thanh lọc chính mình để mình trở nên hoàn thiện hơn. Chai rượu cất lâu cũng thành một bài học về giá trị của thời gian để mỗi cá nhân hoàn thiện mình.

Tôi nhiều lần đi núi, nhiều lần ngồi với các già bản, trò chuyện về cuộc sống, thấy thẫm đẫm mùi thời gian trong các câu chuyện của họ. Thì ra họ cũng như chai rượu ngô Bắc Hà lâu năm trong hộc tủ kia…