Sống chậm cuối tuần: Mình viết gì khi viết về Hà Nội?

“Nói về Hà Nội, tôi thấy trong các câu chuyện, có nhiều hàng ăn quá, rồi phố xá, mọi thứ cứ bảng lảng… Tôi là người con Hà Nội lớn lên, ra đi và trở về, nên tôi muốn người ta nhìn Hà Nội vừa thấy phố, vừa thấy nhà, vừa thấy cả con người trong đó nữa” -nhà văn Trung Sỹ, tác giả "Hà Nội, mũ rơm và tem phiếu" đã bày tỏ trong talkshow “Mình viết gì khi viết về Hà Nội?”.
02/11/2019 07:55

(Thethaovanhoa.vn) - “Nói về Hà Nội, tôi thấy trong các câu chuyện, có nhiều hàng ăn quá, rồi phố xá, mọi thứ cứ bảng lảng… Tôi là người con Hà Nội lớn lên, ra đi và trở về, nên tôi muốn người ta nhìn Hà Nội vừa thấy phố, vừa thấy nhà, vừa thấy cả con người trong đó nữa” -nhà văn Trung Sỹ, tác giả Hà Nội, mũ rơm và tem phiếu đã bày tỏ trong talkshow “Mình viết gì khi viết về Hà Nội?” vừa diễn ra tại Tiny Cafe, ngõ 154 Đội Cấn, Hà Nội.

Xem chuyên đề "Sống chậm cuối tuần tại đây"

Sống chậm cuối tuần: Chầm chậm đời người

Sống chậm cuối tuần: Chầm chậm đời người

Tình cờ nhìn thấy người bạn thuở ấu thơ đang kéo xe ba gác, ký ức về Hà Nội 50 năm trước ùa về. Nhìn lại mới thấy, những con phố, những ngôi nhà, những con người, những dòng sông… đã có quá nhiều thay đổi. Sống chậm lại một chút để lắng nghe chính đời mình đang trôi đi.

Hãy xem 3 khách mời đặc biệt của chương trình này nghĩ gì và viết gì về Hà Nội: Nhà biên kịch Phạm Ngọc Tiến (tác giả Tàn đen đốm đỏ), nhà văn - họa sĩ Đỗ Phấn (tác giả Gần như là sống) và nhà văn Trung Sỹ.

Hà Nội - Những câu chuyện ngày xưa

Không phải ngẫu nhiên Phạm Ngọc Tiến, Đỗ Phấn hay Trung Sỹ luôn ưu ái dành một góc văn chương của mình để viết về Hà Nội, bởi tình yêu, sự gắn bó bền bỉ, dài lâu của họ với mảnh đất Thăng Long xưa. Những câu chuyện bi hàiđược chính các tác giả thể hiện qua những trang viết đầy hoài niệm.

“Là con thuyền ký ức, đưa bạn đọc trôi về một thời khó khăn, vất vả, thậm chí ấu trĩ nhưng vẫn lấp lánh vẻ đẹp của tình người - đó là Hà Nội, mũ rơm và tem phiếu ra mắt độc giả gần đây. Và đó cũng chính những câu chuyện thật của tôi. Từ cái lần tôi nghịch con chuột suýt để cháy kho, nhân vật anh Vinh, anh Bình làm lưỡi câu, hay cái cầu ao đều là hồi ức có thật. Đối với tôi Hà Nội không chỉ có quán hàng, đồ ăn mà còn có số phận con người được thể hiện qua đó”- nhà văn Trung Sỹ nói.

Chú thích ảnh
Từ trái qua: MC, các nhà văn Phạm Ngọc Tiến, Trung Sỹ và Đỗ Phấn trong talkshow “Mình viết gì khi viết về Hà Nội?”

Hà Nội với biên kịch Phạm Ngọc Tiến lại là những kỷ niệm hài hước, đến mức tréo ngoe. Ông chia sẻ rằng, không hiểu tại sao kỷ niệm nào với Hà Nội cũng liên quan đến ăn uống, nhớ nhất là kem Hàng Vôi ăn “cứng như đá”, buốt lạnh vào mùa Đông mà anhem đồng đội ai cũng cảm thấy sướng. Đặc biệt là câu chuyện về “liễn mỡ Hà Nội” đã đi vào truyện ngắn.

“Nhiều người cứ nghĩ là hư cấu nhưng đây là chuyện thật, khoảng cuối năm 1972, đơn vị cao xạ của tôi đóng ở Nam Định, trong một lần nhận nhiệm vụ về Hà Nội bảo vệ tên lửa tại Thường Tín, tôi tranh thủ lượn về nhà, một là vì nhớ, hai là tiện vét ít đồ ăn. Thời đấy túi ni-lon hiếm, tôi ôm luôn cả liễn mỡ bỏ vào trong balô đến đơn vị. Ai ngờ giữa đường báo động khẩn, tôi ném ba lô chui vào hầm, thế là cái liễn mỡ đổ toang ra ngấm cả đất cả bụi, tôi bốc lại hết. Về đến đơn vị thì luộc balô lên, hớt mỡ nổi với một ít tóp mỡ, vừa buồn cười vừa khổ”.

Còn riêng họa sĩ Đỗ Phấn, gia phả dòng họ ông sống tại Hà Nội đến nay là được 14 đời, kỷ niệm về Hà Nội không thể nào đếm xuể. Trải qua bao biến cố thăng trầm, đã có lúc ông cảm thấy bản thân đang “đứng bên lề” cuộc sống, không thể hòa nhập, tưởng như bị hất văng ra, nhưng đến tận cùng, cái gốc gác Tràng An vẫn kéo ông ở lại, khiến ông cho rằng: “Nếu không viết về Hà Nội, có lẽ tôi chẳng thể viết được cái gì khác”.

Chú thích ảnh
Hà Nội là nguồn cảm hứng chủ đạo trong tác phẩm của nhà văn Trung Sỹ

“Hà Nội trường tồn bằng sự không lặp lại”

“Hà Nội trường tồn bằng sự không lặp lại” - đó là nhận xét của nhà văn Phạm Ngọc Tiến trước thực trạng văn chương viết về Hà Nội hiện nay. Ông cho rằng, một gia tài đồ sộ với nhiều tác phẩm “kinh điển” về Hà thành đôi khi lại là “áp lực” cho những dự án mới, cây bút mới cùng chủ đề. Nhưng điều đáng mừng là những sáng tác về Hà Nội vẫn ra đời, chân thực và giàu giá trị, điều này tạo nên tính trường tồn trong văn chương Hà Nội nói riêng.

Nhà văn cũng bày tỏ sự ngưỡng mộ đến hai người bạn đồng nghiệp cho những tác phẩm gần đây: “Hiếm ai có thể viết nhiều về Hà Nội như anh Đỗ Phấn, viết đến kinh hoàng, cái gì anh ấy cũng viết được. Anh ấy viết về xôi xéo, xôi lúa mà tôi tức quá, phải lên Facebook "mắng" anh ấy một câu rồi đạp xe đi mua ngay gói xôi xéo về ăn. Còn với Xuân Tùng (tên thật của nhà văn Trung Sỹ), tôi nể cái trí nhớ đỉnh cao, những ký ức của anh về Hà Nội giản dị nhưng có sức cộng hưởng với người đọc, chuyện riêng mà lại rất chung”.

Chú thích ảnh
Tiểu thuyết “Gần như là sống” của Đỗ Phấn đậm đà chất Hà Nội

Quả thật, với tác giả Đỗ Phấn - một người Hà Nội “gốc” từ ngoài đời đến văn chương, ông có những tiêu chí khắt khe hơn khi đánh giá về các sáng tác: “Hà Nội đúng là có nhiều cái để viết, khảo cứu cũng rất nhiều, nhưng những khảo cứu đã có rồi không nên đề cập lại, còn với những sáng tác mới đơn thuần kiểu tả tình, tả cảnh, than oán kể khổ, tôi cho rằng là không nên. Giá trị của Hà Nội cao hơn điều đó rất nhiều”.

Đỗ Phấn cho rằng Hà Nội luôn là đối tượng rất khó viết, cái khó ở đây không đơn giản là chúng ta am hiểu hay không am hiểu, khiển trách hay ngợi ca nó bởi xa hơn, hãy coi Hà Nội như một thực thể, một con người có số phận riêng, cuộc đời riêng, đó chính là điểm tựa để khai thác những điều mới mẻ trong văn học.

Có lẽ vì thế mà hơn 25 tác phẩm viết về Hà Nội của Đỗ Phấn, chất Hà Nội vẫn mãnh liệt nhưng được hiện lên dưới nhiều góc nhìn phong phú.

Đồng quan điểm với nhà văn Đỗ Phấn, tác giả Trung Sỹ nhấn mạnh hơn vấn đề đặt góc nhìn trong mỗi tác phẩm: “Tôi đã đọc rất nhiều các tác phẩm thuộc hàng kinh điển về Hà Nội của Vũ Bằng, Băng Sơn hay Thạch Lam cho đến những ấn phẩm sau này, tôi nghĩ mỗi người sẽ nhìn thành phố quê hương của mình một cách khác nhau, đó chính là điểm không lặp lại. Với một đối tượng đã quen thuộc, quan trọng là ta viết như thế nào”.

Với riêng biên kịch Phạm Ngọc Tiến, ông quan niệm rằng Thăng Long xưa - Hà Nội nay đã tồn tại hơn 1.000 năm, chính bề dày lịch sử đó là chất liệu để mỗi người chúng ta sáng tác, tiệm cận được đến giá trị văn học. Chừng nào Hà Nội còn tồn tại thì chừng ấy những tác phẩm về Hà Nội vẫn còn nối tiếp: “Trong tương lai, nếu viết về Hà Nội, tôi vẫn hướng tới những vẻ đẹp của tâm hồn. Có lẽ nhiều người bức xúc với một Hà Nội bụi bặm, nước bẩn, lừa đảo và bon chen, nhưng đó chỉ là thứ gì đó nhất thời, Thủ đô vẫn giữ cốt cách thanh lịch ngàn năm, vẹn nguyên không hề biến chuyển".

Không sai khi nói rằng Hà Nội là nguồn cảm hứng lâu đời của văn chương nghệ thuật, càng không sai khi khẳng định nhiều tên tuổi thành danh, được độc giả “nhớ mặt gọi tên” từ những ấn phẩm về mảnh đất này.

“Mình viết gì khi viết về Hà Nội?”; “Viết gì để làm mới những cung đường, phố phường đã cũ?”. Không! Hà Nội không hề cũ, có chăng trong ý thức người cầm bút, “trải nghiệm” và “khai phá” một góc nhìn mới chính là đáp án.

Hiền Lương

Tin cùng chuyên mục

Chào tuần mới: 'Vaccine' cho tin giả

Chào tuần mới: 'Vaccine' cho tin giả

Câu chuyện về vấn đề tin giả, tin xấu, tin độc đã “đốt nóng” dư luận cuối tuần qua khi xuất hiện trên nghị trường của kỳ họp Quốc hội thứ 4, khóa XV.

Tản văn cuối tuần: Núi rừng lên tiếng

Tản văn cuối tuần: Núi rừng lên tiếng

Cuộc ra mắt lần đầu tại Thủ đô của 6 họa sĩ Bắc Kạn trong đó ba họa sĩ người Tày, Nùng, còn ba người Kinh. Hai họa sĩ Trần Giang Nam, nhà giáo, Trần Ngọc Kiên công tác Hội.

Thư gửi robot citizen: Niềm vui ngắn chẳng tày gang

Thư gửi robot citizen: Niềm vui ngắn chẳng tày gang

Sophia mến! Đôi khi tôi nghĩ cái thế giới robot của Sophia thật đơn giản biết bao vì không tồn tại giới tính, màu da, tuổi tác, giàu nghèo…

Góc nhìn 365: Hi vọng từ… bia đá

Góc nhìn 365: Hi vọng từ… bia đá

Ngày 8/11 tới, cuộc triển lãm “Bia đá kể chuyện” tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội sẽ kết thúc, khép lại đúng một tháng trưng bày đáng chú ý về câu chuyện của những tấm bia đá ở đây.

Chữ và nghĩa: Lợn chuồng chái, gái cửa buồng

Chữ và nghĩa: Lợn chuồng chái, gái cửa buồng

Câu tục ngữ có hai vế điệp và đối nhau (lợn chuồng chái/ gái cửa buồng). Mỗi vế là một danh ngữ (ngữ mở rộng có danh từ làm trung tâm). Người đọc sẽ ngạc nhiên lấy làm lạ là 2 đối tượng đem ra bàn ở đây lại là “lợn” và “gái”.

Góc nhìn 365: Số hóa 'di sản' điện ảnh

Góc nhìn 365: Số hóa 'di sản' điện ảnh

Những bảo vật quốc gia cần được số hóa để giới thiệu cùng khán giả qua các thiết bị công nghệ, thay vì mãi lưu trữ trong kho. Các di tích, danh thắng cũng cần được số hóa về hình ảnh.

Chào tuần mới: Lỗi không phải ở hoa sữa

Chào tuần mới: Lỗi không phải ở hoa sữa

Ở Việt Nam, hiếm có loài cây nào gây “chia rẽ nhân tâm” hơn loài hoa sữa. Dẫu có cái tên gợi hương tinh khôi, thơ ngây, hoa sữa thật không dễ chịu gì cho những người vốn không ngửi nổi mùi hương ấy, thậm chí là dị ứng phấn hoa, hoặc những cơn đau đầu, chóng mặt.

Tản văn cuối tuần: Bắt cá mùa lũ

Tản văn cuối tuần: Bắt cá mùa lũ

Hôm qua vào Huế được bạn chiêu đãi bữa nhậu trong đó có món đặc sản canh chua cá ngạnh sông Hương. Đúng là tôi chưa từng bắt gặp loài cá này, nói gì được ăn.

Tin mới nhất

Độc đáo khu phố bao cấp của Hà Nội được tái hiện trong "Đêm Trúc Bạch"

Độc đáo khu phố bao cấp của Hà Nội được tái hiện trong "Đêm Trúc Bạch"

Lần đầu tiên tại Hà Nội, một không gian với bối cảnh là một khu phố cổ Hà Nội với các toa tàu điện, các cửa hàng bách hóa… gợi nhớ cho người dân Thủ đô và du khách về ký ức của "thời bao cấp", một trong những thời kỳ đặc biệt của đất nước.

Đêm Trúc Bạch: Điểm đến của một Hà Nội quyến rũ, sâu lắng và đậm chất thơ

Đêm Trúc Bạch: Điểm đến của một Hà Nội quyến rũ, sâu lắng và đậm chất thơ

Đêm Hà Nội với sự lung linh của ánh đèn và hơi thở lịch sử qua từng góc phố, là một mô hình độc đáo, giúp du khách khám phá một Hà Nội rất khác - một Hà Nội quyến rũ, đậm chất thơ và sâu lắng.

Bí ẩn những địa điểm được cho là cánh cổng dẫn tới thế giới khác đến nay vẫn chưa có lời giải

Bí ẩn những địa điểm được cho là cánh cổng dẫn tới thế giới khác đến nay vẫn chưa có lời giải

Những nơi này đều có nhiều truyền thuyết bí ẩn xoay quanh và được cho là có thể dẫn lối cho người trần sang thế giới bên kia.

TP.HCM được Giải thưởng Du lịch thế giới chọn làm nơi trao giải

TP.HCM được Giải thưởng Du lịch thế giới chọn làm nơi trao giải

World Travel Awards chọn TP.HCM là địa điểm tổ chức Lễ trao giải thưởng khu vực châu Á và châu Đại Dương năm 2022.

The Bubble Tea Factory: Bảo tàng trà sữa độc nhất vô nhị của đảo quốc Singapore

The Bubble Tea Factory: Bảo tàng trà sữa độc nhất vô nhị của đảo quốc Singapore

Đảo quốc sư tử Singapore hiện đang thu hút với địa điểm dành cho các tín đồ của trà sữa và những viên trân châu ngọt ngào, cũng như những ai ưa khám phá. Đó là bảo tàng trà sữa trân châu đầu tiên tại Đông Nam Á

Cầu cảng đẹp như Hawai ở Hải Tiến khiến giới trẻ mê mệt, đã đến là phải check-in

Cầu cảng đẹp như Hawai ở Hải Tiến khiến giới trẻ mê mệt, đã đến là phải check-in

Với vẻ đẹp hoang sơ của biển cùng kiến trúc độc đáo, cầu cảng Hải Tiến thuộc Khu du lịch Hải Tiến (Hoằng Hóa) hiện đang là điểm check-in khiến giới trẻ mê mệt.

Lái xe ô tô du Xuân và những lưu ý không thể bỏ qua

Lái xe ô tô du Xuân và những lưu ý không thể bỏ qua

Những chuyến du xuân vui và hoàn hảo ai cũng mong muốn, tuy nhiên nó sẽ mất hứng và không trọn vẹn khi gặp những phiền toái đột xuất xảy ra trên đường.

Những lễ hội khó lòng bỏ qua đầu Xuân Kỷ Hợi

Những lễ hội khó lòng bỏ qua đầu Xuân Kỷ Hợi

Đến hẹn lại lên. Tháng Giêng âm lịch hàng năm là tháng của rất, rất nhiều các lễ hội ở Việt Nam trong đó có những lễ hội đáng chú ý, thu hút mối quan tâm của đông đảo dân chúng cũng như du khách gần xa.

Những địa danh Tây Bắc nhất định phải phượt đầu năm

Những địa danh Tây Bắc nhất định phải phượt đầu năm

Từ nhiều năm nay, với đặc thù về cảnh quan trong dịp Tết, Tây Bắc luôn là điểm hẹn lý tưởng để các phượt thủ tìm đến

Đến Chiang Mai, trải nghiệm một Thái Lan thật khác

Đến Chiang Mai, trải nghiệm một Thái Lan thật khác

Đến Thái Lan, nếu đã quá quen với Bangkok và Pattaya náo nhiệt phố thị, Phuket với những bãi biển cát trắng trải dài, thì Chiang Mai sẽ cho du khách một trải nghiệm khác biệt.