2024 là năm công nghiệp văn hóa đột phá với các chương trình có tầm vóc, sức thu hút và hiệu ứng xã hội lớn, mang đến nhiều tín hiệu tích cực trong phát triển công nghiệp văn hóa của Việt Nam.

Tín hiệu tích cực

Theo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, 2024 là năm ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực trong phát triển công nghiệp văn hóa của Việt Nam. Lễ hội thiết kế sáng tạo Hà Nội 2024, concert của các chương trình Anh trai vượt ngàn chông gai, Anh trai say hi, chương trình Jazz quốc tế lần thứ I – Nha Trang 2024… đã tạo được hiệu ứng tích cực, góp phần thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa.

Trong đó, chương trình Jazz quốc tế lần thứ I – Nha Trang 2024 là minh chứng điển hình về đóng góp vào sự thành công của ngành nghệ thuật biểu diễn năm vừa qua. Đây là lần đầu tiên một liên hoan nhạc Jazz được tổ chức tại Việt Nam, đánh dấu sự kiện quan trọng trong đời sống âm nhạc nước nhà.

Hai chương trình truyền hình Anh trai say hi, Anh trai vượt ngàn chông gai với những con số kỷ lục đã tạo ra “điểm sáng” cho ngành nghệ thuật biểu diễn - lĩnh vực công nghiệp văn hóa trọng điểm của Việt Nam. Cơn sốt săn vé concert Anh trai vượt ngàn chông gai và Anh trai say hi khiến mạng xã hội bùng nổ. Tình trạng cháy vé đều diễn ra ở các concert của hai chương trình. Hệ thống bán vé concert của Anh trai vượt ngàn chông gai thậm chí còn sập chỉ sau ít phút mở bán.

Theo công bố của Google, Anh trai say hi và Anh trai vượt ngàn chông gai dẫn đầu xu hướng tìm kiếm ở lĩnh vực giải trí năm 2024.

Các chuyên gia đánh giá, sự bùng nổ của hai chương trình Anh trai vượt ngàn chông gai và Anh trai say hi là những cú hích lớn, “phá băng” ngành công nghiệp biểu diễn nội địa, trở thành một bất ngờ lớn với những người đang hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp biểu diễn và âm nhạc trong năm nay. Đây là tiền đề để phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, trong đó có công nghiệp biểu diễn ở Việt Nam. Sự kiện đã ghi một dấu ấn quan trọng, khi văn hóa và ngành công nghiệp văn hóa đã được nhìn nhận như một động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế.

Cùng với đó, công nghiệp điện ảnh ghi những dấu ấn mới với những đạo diễn “nghìn tỷ” như Trấn Thành, Lý Hải với các bộ phim có tổng doanh thu vượt mốc 1.000 tỉ đồng. Với cú xô đổ kỷ lục của Mai, Trấn Thành trở thành đạo diễn "nghìn tỷ" đầu tiên của Việt Nam. Tiếp đó, sau 7 phần, tổng doanh thu của thương hiệu "Lật mặt" đã đưa Lý Hải chính thức trở thành đạo diễn "nghìn tỷ" tiếp theo của điện ảnh Việt.

Không rầm rộ, nhưng những doanh thu bất ngờ trong năm 2024 từ bộ phim được thực hiện từ ngân sách nhà nước Đào, phở, piano của đạo diễn Phi Tiến Sơn, với con số gần 21 tỷ đồng đã gợi mở cho điện ảnh Việt Nam nhiều hướng phát triển thời gian tới.

Đặc biệt, Lễ hội thiết kế sáng tạo Hà Nội với chủ đề “Giao lộ sáng tạo” đã tạo dấu ấn kỷ lục với hơn 110 hoạt động, hiện thực hóa sáng kiến của Hà Nội khi gia nhập Mạng lưới các Thành phố sáng tạo của UNESCO. Sau 9 ngày diễn ra sôi nổi, Lễ hội thu hút gần 30 vạn du khách, lan tỏa tinh thần sáng tạo không giới hạn. Sự kiện đã nhận được sự đánh giá cao từ đông đảo người dân, cộng đồng sáng tạo, khách tham quan trong và ngoài nước.

Nhân rộng mô hình

Trong phát biểu tại Hội nghị tổng kết ngành văn hóa, thể thao và du lịch mới đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhiều lần nhắc đến thành công của hai concert Anh trai say hi và Anh trai vượt ngàn chông gai. Thủ tướng đánh giá cao sức sáng tạo của những người trẻ Việt Nam, đồng thời nhấn mạnh, muốn phát triển công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí cần huy động được sức mạnh của người dân, doanh nghiệp bằng cơ chế chính sách… Đặc biệt cần xây dựng điển hình tiên tiến, cách làm hay, mô hình tốt để tạo ra phong trào, xu thế phát triển như hai concert anh trai vừa rồi, hay đội bóng chuyền nữ quốc gia… để nhân rộng ra.

Nhiều chuyên gia cho rằng, những chỉ đạo của Thủ tướng không chỉ mang tính thời cuộc, còn là sự khích lệ lớn đối với các đơn vị sản xuất chương trình, khi những sự kiện văn hóa thuộc khối tư nhân được ghi nhận, điều đó cho thấy sự thay đổi căn bản về cách tiếp cận của Chính phủ với việc hiện thực hóa công nghiệp văn hóa.

Theo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng, công nghiệp văn hóa từ sau Hội nghị toàn quốc lần thứ nhất do Thủ tướng Chính phủ chủ trì vào tháng 12/2023 đã có những dấu ấn đột phá với các chương trình có tầm vóc, sức thu hút và hiệu ứng xã hội lớn. Trong lĩnh vực điện ảnh và nghệ thuật biểu diễn đã có nhiều sản phẩm công nghiệp văn hóa đặc sắc, như: Lễ hội thiết kế sáng tạo Hà Nội 2024, Liên hoan quốc tế nhạc Jazz lần thứ I - Nha Trang 2024. “Các đêm diễn “cháy vé” của chương trình Anh trai vượt ngàn chông gai, Anh trai say hi là những minh chứng sống động trong việc thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh phát triển các ngành công nghiệp văn hóa”- Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh.

Thực tế cho thấy, sự thành công của 2 chương trình Anh trai say hi và Anh trai vượt ngàn chông gai trong năm 2024 cho thấy tiềm năng rất lớn của ngành công nghiệp biểu diễn tại Việt Nam. Theo thông tin từ đơn vị sản xuất Anh trai say hi, chỉ riêng hai đêm diễn tại Thành phố Hồ Chí Minh, hơn 78.000 khán giả đã phủ kín khán đài. Tại Hà Nội, con số này lên đến 100.000 người. Với Anh trai vượt ngàn chông gai, hai đêm diễn tại Thành phố Hồ Chí Minh và Hưng Yên ước tính thu hút khoảng 50.000 khán giả, doanh thu từ các chương trình ước tính hàng trăm tỷ đồng.

Theo Phó giáo sư, Tiến sỹ Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, năm 2024 đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ trong nhận thức về vai trò của các ngành công nghiệp văn hóa đối với sự phát triển bền vững của Việt Nam. Từ chỗ được xem như lĩnh vực phi lợi nhuận, văn hóa giờ đây được nhìn nhận như một động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế. Những ngành như điện ảnh, âm nhạc, thời trang, và du lịch văn hóa không chỉ bảo tồn giá trị truyền thống, còn tạo ra giá trị kinh tế lớn. Những concert hoành tráng là minh chứng cho tiềm năng to lớn của ngành công nghiệp biểu diễn Việt Nam.

Tuy nhiên, Phó giáo sư, Tiến sỹ Bùi Hoài Sơn cho rằng, để đi được bền vững, cần có một hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện, đặc biệt là sự chung tay từ các cấp quản lý và cộng đồng. Trong đó, việc tạo điều kiện thuận lợi thông qua các chính sách khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực biểu diễn, những ưu đãi về thuế, nguồn vốn hoặc việc xây dựng các quỹ hỗ trợ sáng tạo nghệ thuật… sẽ là động lực quan trọng giúp các nhà sản xuất dám nghĩ lớn và đầu tư dài hạn.