Cuộc đời nghệ sĩ của Nhà giáo Nhân dân (NGND) Thái Thị Liên được xem như một huyền thoại. Huyền thoại ấy đã được viết nên bằng một kỷ lục hiếm có: Một nghệ sĩ hơn một thế kỷ tuổi đời vẫn miệt mài dạy học và biểu diễn. Và rồi, bà đã để lại một "di sản" quý giá: Những thế hệ học trò mà số lượng đông đảo đến mức có thể lập nên một "gia tộc" piano của Việt Nam.

"Cuộc đời của mẹ tôi gắn liền với âm nhạc và cây đàn piano. Mẹ may mắn có một cuộc đời trải dài hơn thế kỷ, nên bà có nhiều giai đoạn để thực hiện những mong muốn của mình. Sau tất cả những biến động trong cuộc sống, mục tiêu lớn nhất của mẹ vẫn là đào tạo nên các thế hệ học sinh kế tiếp" - NGND Trần Thu Hà chia sẻ trước đêm diễn tưởng niệm bà, dự kiến tổ chức vào ngày 28/12 tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam.

Cả đời say mê với nghiệp dạy

Đêm nhạc Tiếng đàn còn mãi ngân vang sẽ có sự tham gia của các giảng viên - nghệ sĩ Khoa Piano, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, đại diện cho các thế hệ giảng viên và học trò của khoa. Từ những lứa học trò đầu tiên được học trực tiếp từ NGND Thái Thị Liên, nay đã ở tuổi 80 như Nhà giáo Ưu tú Kim Dung và NSƯT Tuyết Minh, đến những thế hệ trẻ hiện nay - các giảng viên chủ chốt của khoa như TS Đào Trọng Tuyên, Trưởng khoa, và PGS-TS Nguyễn Huy Phương, Chủ tịch Hội đồng Học viện...

Ngoài ra, những học trò trong gia đình bà như con gái - GS-NGND Trần Thu Hà, đến cháu và chắt của bà cũng sẽ tham gia biểu diễn. Đặc biệt, phần II của chương trình là món quà ý nghĩa từ NSND Đặng Thái Sơn dành tặng mẹ, với các bản nhạc bà yêu thích.

Nhạc mục đêm diễn rất phong phú, đa dạng về tác giả, tác phẩm và hình thức trình diễn. Mở màn chương trình là tiếng đàn của chính nghệ sĩ Thái Thị Liên với bản Mazurka Op. 67 No. 4 (Chopin). Phần I, mang tên Các thế hệ tiếp nối, gồm các tác phẩm đặc sắc được trình bày bởi Nhà giáo Ưu tú Kim Dung, NSƯT Tuyết Minh, NGND Trần Thu Hà… Phần II của chương trình là câu chuyện kể đầy cảm xúc của NSND Đặng Thái Sơn về người mẹ - người thầy của mình. Trong phần này, ông sẽ trình diễn tác phẩm Hát ru của mẹ (do bà sáng tác cho 4 tay), cùng pianist Đăng Quang.

Theo chia sẻ của kiến trúc sư Trần Thanh Bình, con trai cả của nghệ sĩ Thái Thị Liên, tên gọi chương trình Tiếng đàn còn mãi ngân vang mang ý nghĩa tôn vinh tiếng đàn của bà - không chỉ trường tồn trong lòng mọi người mà còn tiếp tục vang mãi qua các thế hệ học trò nối tiếp.

"Mẹ đã nuôi chúng tôi chỉ bằng tiếng đàn"

"Mẹ là người đầu tiên đặt tay mình lên phím đàn, dạy tôi những nốt nhạc đầu tiên và nuôi dưỡng tôi bằng không gian ngập tràn âm nhạc. Tôi đi theo con đường nghệ thuật cũng từ mẹ" -NGND Trần Thu Hà kể - "Mẹ vừa là thầy, vừa là mẹ nên tôi nghĩ sự ảnh hưởng của bà đến tôi rất rõ nét và sâu đậm. Nhưng không phải lúc nào tôi cũng ý thức được rằng mình đang học từ mẹ, mà phải thấm dần từng ngày. Tôi cũng không chỉ học qua những giờ giảng dạy của mẹ, mà còn từ chính cuộc sống".

Bà Hà kể thêm: "Thời đó, mẹ được ưu tiên dạy học tại nhà, nên cây piano trong nhà tôi được sử dụng hết công suất. Nhưng mẹ không có nhiều thời gian để giảng giải hay phân tích cho chúng tôi, mà bà muốn các con tự học. Bà cũng không dạy dỗ theo kiểu triết lý mà thường nói ra những suy nghĩ chân thực của mình. Sau này, khi theo đuổi sự nghiệp như mẹ, tôi mới nhận ra và học hỏi được từ bà nhiều hơn".

Tự hào có mẹ là người thầy dẫn dắt mình, NGND Trần Thu Hà ấn tượng nhất ở bà cũng chính là niềm say mê nghệ thuật. Bên cạnh đó, trong mắt con gái, NGND Thái Thị Liên còn là một người phụ nữ mạnh mẽ, yêu rèn luyện thể chất ngay cả khi tuổi đã rất cao.

"Khi 100 tuổi, bà vẫn muốn đi bơi. Bà rèn luyện trí não mỗi khi không ngủ được bằng cách đọc nốt nhạc của những tác phẩm yêu thích. Dù thính lực giảm, bà vẫn chịu khó nghe nhạc từ các con, các cháu. Đặc biệt, bà có trí nhớ tuyệt vời. Bà nhớ tên từng học sinh, đồng nghiệp và thậm chí cả họ hàng của mọi người" - NGND Trần Thu Hà chia sẻ.

Ở góc độ một người con không theo đuổi âm nhạc, kiến trúc sư Trần Thanh Bình bày tỏ rằng, NGND Thái Thị Liên là một người mẹ yêu thương con hết lòng nhưng cũng rất nghiêm khắc.

"Nghĩ về cuộc đời mẹ, tôi và nhiều người khác cũng không thể hình dung nổi làm cách nào mà mẹ đã nuôi sống cả gia đình 7- 8 người trong hoàn cảnh khó khăn như vậy. Mẹ đã nuôi chúng tôi chỉ bằng tiếng đàn" - ông Bình xúc động chia sẻ - "Dù bận rộn, mẹ vẫn dành thời gian cho chúng tôi. Ở tuổi 90, mẹ vẫn nhắc nhở tôi uống thuốc mỗi ngày. Vì thế, dù mẹ vĩ đại đến đâu ngoài xã hội, khi về nhà, mẹ vẫn là một người mẹ như bao người mẹ khác".

Cách đây 7 năm, trong chương trình biểu diễn Mùa Thu vàng kỷ niệm 65 năm ngày thành lập Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, NGND Thái Thị Liên đã bước lên sân khấu khi tròn 100 tuổi. Khi ấy, bà từ chối dùng xe lăn và tự mình bước ra sân khấu. Bà cũng rất cố gắng cúi chào khán giả, dù rất khó khăn. Lúc đó, bà chia sẻ với các con rằng đây có lẽ là lần cuối cùng bà biểu diễn trên sân khấu. Hiện tại, phần trình diễn này của bà đã nhận được hơn 7 triệu lượt xem trên khắp các nền tảng.