Cá tuyết muối (Bacalhau) từ lâu đã là món ăn quốc hồn quốc túy của Bồ Đào Nha, nơi người ta nói rằng có tới 365 cách chế biến món cá này – đủ cho mỗi ngày trong năm. 

Đặc biệt, vào dịp Giáng sinh, cá tuyết muối đóng vai trò trung tâm trên bàn tiệc của mỗi gia đình, giống như món gà tây trong Lễ Tạ ơn của người Mỹ.

Cách chế biến truyền thống nhất của cá tuyết muối là nướng lò và ăn kèm khoai tây luộc. Nhưng sự sáng tạo trong ẩm thực Bồ Đào Nha không có giới hạn, theo đó cá tuyết có thể được nướng, chiên thành bánh rán, hay thậm chí thay thế thịt trong món lasagna – một món mì du nhập từ Italy.

Tại nhà hàng Federico ở trung tâm thủ đô Lisbon, đầu bếp Ricardo Simoes chia sẻ rằng cá tuyết muối luôn có mặt trong thực đơn Giáng Sinh. Ông cho biết: "Chúng tôi có văn hóa ẩm vô cùng phong phú xoay quanh món ăn này”. Năm nay, ông đã sáng tạo món cá tuyết confit (nấu chậm trong dầu) ăn kèm tôm và nước sốt rau mùi, mang lại sự tinh tế hiện đại cho món ăn truyền thống.

Điều thú vị là loài cá tuyết này không tồn tại trong các vùng biển của Bồ Đào Nha. Cá tuyết muối xuất hiện tại Bồ Đào Nha từ thế kỷ 16 như một nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng, dễ bảo quản cho các hải trình dài ngày. Ban đầu, đây là món ăn xa xỉ dành cho giới quý tộc, nhưng với sự gia tăng cung cấp, giá thành giảm dần, cá tuyết muối đã trở thành món ăn phổ biến tại quốc gia này. Ngày nay, đây không chỉ là món ăn ưa thích của người dân Bồ Đào Nha mà còn thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới.

Cô Jessica Baptista, một du khách người Brazil, nhận xét: "Đến Bồ Đào Nha mà không thử cá tuyết muối thì cũng giống như đến Brazil mà không ghé thăm Rio de Janeiro". Trong khi đó, tại nhà hàng D'Bacalhau ở Lisbon, ông chủ Julio Fernandes tiết lộ: "Chúng tôi nấu ít nhất 8 tấn cá tuyết mỗi tháng".

Bồ Đào Nha chiếm gần 20% lượng tiêu thụ cá tuyết muối trên toàn thế giới, với lượng tiêu thụ lên tới gần 55.000 tấn hồi năm ngoái, tương đương trung bình 6 kg mỗi người dân. Tuy nhiên, ngành công nghiệp trị giá 500 triệu euro (khoảng 550 triệu USD) này đang đối mặt nhiều thách thức. Giá cá tuyết muối tăng 15% trong năm nay, đạt mức gần 14 euro/kg, cùng với việc giới trẻ dần mất hứng thú do quá trình chế biến phức tạp.

Bà Vera Xavier - Giám đốc sản xuất tại nhà máy chế biến cá tuyết Riberalves - chia sẻ: "Thu hút thế hệ trẻ là thách thức lớn của chúng tôi". Bà cho rằng việc cá tuyết muối cần được ngâm nước nhiều lần trước khi nấu là quy trình khiến nhiều người trẻ ngần ngại.

Dù phải đối mặt với những khó khăn hiện tại, cá tuyết muối vẫn là biểu tượng bền vững của văn hóa ẩm thực Bồ Đào Nha. Từ những bàn tiệc Giáng sinh ấm cúng đến các nhà hàng sang trọng, món cá tuyết này không chỉ là một món ăn mà còn là câu chuyện về lịch sử, truyền thống và niềm tự hào dân tộc. Với những nỗ lực đổi mới, cá tuyết muối chắc chắn sẽ tiếp tục chinh phục trái tim của cả những thế hệ trẻ lẫn du khách quốc tế.