Ở Nhật Bản, bí quyết để sống lâu hơn, hạnh phúc hơn và viên mãn hơn có thể tóm gọn trong một từ: Ikigai.

Trong tiếng Nhật, iki có nghĩa là "sống" và gai có nghĩa là "lý do" - nói cách khác, ikigai có nghĩa là lý do để bạn sống. Hệ tư tưởng này có từ thời Heian (794 đến 1185 sau Công nguyên), nhưng chỉ trong hơn thập kỷ qua, nó mới thu hút được sự chú ý của hàng triệu người trên khắp thế giới.

Lối sống ikigai đặc biệt nổi bật ở Okinawa, một nhóm đảo phía nam lục địa Nhật Bản (Nó còn được đặt biệt danh là "Vùng đất của những người bất tử" vì tỷ lệ người sống trăm tuổi ở đó là cao nhất trên thế giới.)

"Lý do bạn thức dậy vào buổi sáng"

Trong một bài nói chuyện trên TED năm 2009 có tiêu đề "Làm thế nào để sống đến hơn 100 tuổi", nhà báo Dan Buettner đã khám phá những đặc điểm lối sống của 5 nơi trên thế giới - nơi mọi người sống lâu nhất. Trong tất cả các "vùng xanh", như Buettner định nghĩa, người dân Okinawa có tuổi thọ cao nhất. 

"Ở Mỹ, chúng ta chia cuộc sống trưởng thành của mình thành hai loại: Cuộc sống công việc và cuộc sống hưu trí. Ở Okinawa, thậm chí còn không có từ nào cho việc nghỉ hưu. Thay vào đó, chỉ chỉ có từ 'ikigai', về cơ bản có nghĩa là 'lý do để bạn thức dậy vào buổi sáng.'", anh ấy nói.

Buettner trích dẫn ikigai của một số người dân Okinawa: Đối với một ngư dân 101 tuổi, lý do đó là đánh bắt cá cho gia đình ông ba lần một tuần; đối với một cụ bà 102 tuổi, đó là ôm đứa cháu gái nhỏ xíu của bà (điều mà bà miêu tả là "giống như nhảy lên thiên đường"); đối với một bậc thầy karate 102 tuổi, đó là dạy võ thuật.

Kết hợp lại với nhau, những giá trị sống đơn giản này cho ta thấy điều tạo nên bản chất của ikigai: Ý thức về mục đích, ý nghĩa và động lực trong cuộc sống.

Lợi ích sức khỏe của ikigai 

Trong nhiều năm, các nhà nghiên cứu đã cố gắng tìm ra những lý do đằng sau một cuộc sống lâu dài và khỏe mạnh. Mặc dù câu trả lời là sự kết hợp giữa gen tốt, chế độ ăn uống và tập thể dục, nhưng có những nghiên cứu cũng gợi ý rằng việc tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống cũng là một nhân tố quan trọng.

Trong một nghiên cứu năm 2008 của Đại học Tohoku, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ hơn 50.000 người tham gia (tuổi từ 40 đến 79) và phát hiện ra rằng những người có ikigai trong đời có nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tỷ lệ tử vong thấp hơn. Nói cách khác, 95% số người được hỏi có ikigai vẫn còn sống sau 7 năm kể từ cuộc khảo sát ban đầu so với 83% người không có.

Không thể nói liệu ikigai có đảm bảo tuổi thọ trong cuộc sống thông qua nghiên cứu đơn lẻ này hay không, nhưng những phát hiện cho thấy rằng ý thức về mục đích sống có thể khuyến khích một người xây dựng cuộc sống hạnh phúc và phong phú.

Tìm kiếm ikigai bên trong của bạn

Không có một cách duy nhất để tìm ra ikigai của bạn, nhưng bạn có thể bắt đầu bằng cách hỏi một vài câu hỏi đơn giản: Điều gì khiến bạn hạnh phúc? Bạn giỏi trong lĩnh vực nào? Bạn đánh giá cao điều gì (và ai)? Điều gì thúc đẩy bạn thức dậy vào buổi sáng?

Việc tìm kiếm ikigai chắc chắn sẽ mất thời gian. Bí mật mà tôi thường nói với mọi người là thực hành năm điều, bằng cách áp dụng những điều này vào cuộc sống của mình, bạn có thể cho phép ikigai bên trong của mình phát triển.

1. Bắt đầu từ những việc nhỏ

Bắt đầu từ những việc nhỏ và thực hiện từng bước một cách cẩn thận, rồi nó áp dụng cho mọi việc bạn làm trong cuộc sống.

Chẳng hạn, những người nông dân dành tất cả thời gian và công sức của họ để tạo ra những sản phẩm tốt nhất và ngon nhất. Họ làm đất cẩn thận. Họ cắt tỉa và tưới nước cho sản phẩm của mình một cách cẩn thận. Ý thức bắt đầu và tỉ mỉ từ những việc nhỏ nhất là điều thúc đẩy họ đi những chặng đường dài đáng kinh ngạc.

2. Giải phóng bản thân

Khi bạn giải phóng bản thân, bạn có thể buông bỏ những ám ảnh của mình và nhìn nhận những điều quan trọng với mình dưới ánh sáng rõ ràng và tích cực hơn.

Thực hành sự chấp nhận bản thân là điều quan trọng, tuy nhiên, đó cũng là một trong những nhiệm vụ khó khăn nhất mà chúng ta phải đối mặt trong cuộc sống. Nhưng nếu bạn có thể vượt qua trở ngại này và hài lòng với con người của mình, đó sẽ là một trải nghiệm vô cùng bổ ích.

3. Hòa nhập 

Bạn không thể đạt được mục tiêu của mình nếu bạn không ngừng đấu tranh với những người xung quanh. Nuôi dưỡng - và duy trì - ý thức cộng đồng sẽ cung cấp cho bạn một hệ thống hỗ trợ mạnh mẽ để đưa bạn vượt qua những thời khắc thử thách nhất của cuộc đời.

4. Niềm vui từ những điều nhỏ bé

Tìm thấy niềm vui trong những điều nhỏ nhặt - không khí buổi sáng, một tách cà phê hay tia nắng - hãy để chúng là một phần động lực thúc đẩy bạn thức dậy mỗi sáng.

Khi còn học trung học, tôi bắt chuyến tàu lúc 6:20 sáng đến lớp mỗi ngày. Cảnh tượng những khuôn mặt quen thuộc đang chơi một ván shogi (cờ vua Nhật Bản) luôn khiến tôi vô cùng thích thú.

5. Sống cho hiện tại

Để sống ở đây và ngay bây giờ, điều quan trọng là tập trung vào hiện tại và thực hành chánh niệm mỗi ngày.

Nhiều đô vật sumo là minh chứng cho thấy rằng việc "sống cho hiện tại, sống cho giấy phút này" là điều hoàn toàn cần thiết để chuẩn bị và chiến đấu trong một trận đấu. Họ cho rằng việc đắm mình trong hiện tại giúp duy trì trạng thái tinh thần để có được hiệu suất tối ưu.

Tác giả của bài viết là Ken Mogi, nhà thần kinh học, tác giả sở hữu sách bán chạy nhất và là giảng viên tại Tokyo, Nhật Bản. Ông đã xuất bản hơn 30 bài báo về khoa học thần kinh nhận thức. Sách của Ken về khoa học phổ thông và bí quyết trường thọ đã bán được gần một triệu bản. "Awakening Your Ikigai" là cuốn sách bằng tiếng Anh đầu tiên của ông.