Từ ngày có bán hàng online, những người chuyển hàng mà người ta gọi là shipper (síp-pơ) tập hợp dần thành một đội ngũ đông hàng triệu người. Bây giờ tất cả các tỉnh thành trong trong cả nước đều có shipper.

Tản văn cuối tuần: Nhớ ông phó cối

Chữ “phó” khi xưa gắn với một chức dịch ở làng là phó lý, đứng sau lý trưởng. Chữ phó lại còn gắn với nghề. Ngày trước thợ làm nghề giỏi giang ở vị trí thợ cả thì được thêm chữ phó ở đầu: Phó mộc, phó may, phó cối, phó lò (lò gạch).

Một chiếc xe máy, gắn theo một thùng to phía sau đựng hàng, kèm theo chiếc iphone thế là đủ phương tiện hành nghề. Shipper hoạt động tự do và gắn liền với nơi xuất hàng. Gắn với tư nhân thì đó là người bán hàng online, còn với nhà nước thì chuyển phát nhanh của bưu điện, các shipper gánh hết. Chuyển món hàng nào, ăn công món ấy. Xe khách liên tỉnh bây giờ, các lơ xe cũng kiêm shipper nhận và chuyển hàng trên danh nghĩa chữ tín, mà được việc ra phết!

Nghề shipper tưởng như mới mẻ, nhưng thực ra nó có từ lâu. Chỉ khi nhu cầu xã hội lên cao thì nó bung ra nhộn nhịp thu hút nhân lực vào công việc này, thị trường mới trở nên sôi động.

Xa xưa shipper là anh bưu tá. Thời chống Pháp anh bưu tá đi xe đạp có hai túi bạt vắt sau gác-ba-ga chuyển thư từ báo chí từ bưu cục huyện về các xã. Huyện có mười xã thì phải có hai bưu tá đi hai hướng, làm sao thư từ báo chí trong ngày phải tới xã trước 12 giờ trưa để đầu giờ chiều bưu tá xã chuyển phát đến các nhà. Đến tối phải chuyển hết mới được về ăn cơm.

Thời tôi chưa thoát ly đi học, có bác Đỗ Tộ làm bưu tá xã. Chỉ có bác to khỏe nhanh nhẹn mới rải hết thư báo tận hang cùng ngõ hẻm trong một ngày, vất vả lắm. Còn bưu tá huyện là bạn học cùng tôi, Triệu Văn Phoòng, học đúp ba năm lớp 7 thế là bỏ cuộc vào vai bưu tá của bưu cục huyện, hàng ngày đánh vật với chiếc xe đạp đưa thư từ, báo chí từ trung tâm huyện về 6 xã phía Bắc!

• Tản văn cuối tuần: Cái quạt thóc một thời
• Tản văn cuối tuần: Chuyện cái cày
• Tản văn cuối tuần: Con cóc & tai voi

Dịch vụ chuyển phát nhanh ngày nay nở rộ đủ hướng. Quán bún lòng cạnh nhà tôi, trong mùa Covid-19 vẫn thăng hoa với ship trao tận tay cho người ăn. Rồi Grab cũng xung trận khai thác sâu dịch vụ chuyển đủ mọi thứ kể cả hàng ăn, bánh sinh nhật là hai thứ khó chiều nhất. Đó là nghề chuyển phát phong phú nhất, nhộn nhịp nhất trên đời!

Nghề nào cũng thế, đều xuất phát từ nhu cầu cuộc sống. Shipper là nghề tưởng như mới nhưng hóa ra đã có từ đời nào, mà “tổ đường” của nó là anh bưu tá. Nên tôi nghĩ bưu tá chính là “thành hoàng làng shipper”.

Họa sĩ Đỗ Đức