Sài Gòn của người tha hương nhìn qua… món ăn

Dân gian có câu: 'Miếng ngon nhớ lâu…', với đô thị dung nạp những cư dân từ khắp nơi như Sài Gòn, thì 'miếng ngon' nào của nước Việt cũng có mặt nơi đây. Có thể nói, món ăn của người Sài Gòn cũng là của những người tha hương tạo thành.
05/08/2017 19:43

(Thethaovanhoa.vn) - Dân gian có câu: “Miếng ngon nhớ lâu…”, với đô thị dung nạp những cư dân từ khắp nơi như Sài Gòn, thì "miếng ngon" nào của nước Việt cũng có mặt nơi đây. Có thể nói, món ăn của người Sài Gòn cũng là của những người tha hương tạo thành.

Sáng 5/8 tại Đường sách TP.HCM, tác giả Ngữ Yên ra mắt cùng lúc hai cuốn tùy bút ẩm thực: Sài Gòn chở cơm đi ăn phở Sài Gòn, ồ bỗng ngon ghê! do First News & NXB Văn hóa Văn nghệ ấn hành. Ngữ Yên là bút danh của nhà báo Trần Công Khanh, sinh năm 1956 tại Khánh Hòa. Ông từng làm ở các báo: Sài Gòn Tiếp thị, Nhà đẹp, Quốc tế, Diễn đàn Doanh nghiệp cuối tuần, Tia sáng, Thế giới Tiếp thị

Chú thích ảnh
Tùy bút Sài Gòn chở cơm đi ăn phở của tác giả Ngữ Yên

Hành trình khám phá ẩm thực Sài Gòn của tác giả Ngữ Yên đã kéo dài hơn 20 năm. Cũng trong khoảng thời gian ấy, ông xuất hiện đều đặn trên một số tờ báo được đọc nhiều như Sài Gòn Tiếp thị (bộ cũ) và Thế Giới Tiếp thị với từng vệt bài về chuyện “ăn rong” được độc giả đón nhận, bàn tán và có những bài viết đã tạo ra dư luận. “Ăn rong” hay đúng hơn là tác giả tìm hiểu văn hóa thông qua ẩm thực của các vùng quê đã và đang có mặt tại Sài Gòn.

Hai cuốn Sài Gòn chở cơm đi ăn phởSài Gòn ồ bỗng ngon ghê! vừa ra mắt có thể xem là một “combo sách” khám phá, trải nghiệm văn hóa ẩm thực Sài Gòn đầy thú vị; là “hàng hiếm” trên kệ sách viết về chuyện ăn uống hiện nay. Bộ sách tập hợp những câu chuyện về ẩm thực Việt Nam nói chung được nhìn từ Sài Gòn. Tính cách, lối tư duy kiểu người Sài Gòn cũng chi phối trong phương pháp, cách chế biến của các món ăn vốn là đặc sản của các miền quê nước Việt.

Chú thích ảnh
Và tùy bút Sài Gòn, ồ bỗng ngon ghê! tạo thành bộ đôi sách viết về văn hóa Sài Gòn thông qua ẩm thực của tác giả Ngữ Yên

Sài Gòn hội tụ đầy đủ các món ăn quen thuộc còn mang hương vị các miền quê, như: bát canh chua, mắm kho quẹt…; nhưng cũng có những món ăn đậm chất vùng miền như tô canh khế, nồi lẩu rắn, nồi cháo nấm tràm… Và, còn có những món đang bàn cãi nảy lửa, như món… cầy tơ. Nhưng dù đứng ở “chiến tuyến” nào, cũng phải thừa nhận một điểm rất chung: đây là món từng khá phổ biến của một thời mà bất kỳ dân “ăn rong” nào cũng có thể từng bị “cám dỗ”!

Món ăn của Sài Gòn phần nào phản ánh đời sống của… dân tứ chiến, tứ hải giai huynh đệ tề tựu về vùng đất này. Cho nên, có thể khẳng định món ăn nào có mặt trên đất nước Việt Nam thì Sài Gòn cũng có và có khác chăng là ở gia vị được thêm bớt cho phù hợp với “cái lưỡi” của người Sài Gòn. Nếu món ăn giúp người tha hương bớt nhớ quê, thì ở Sài Gòn có đủ các món để xoa dịu nỗi nhớ ấy. Nhà văn Vũ Bằng thời đất nước chia đôi, trong Miếng ngon Hà Nội thường viết: “ôi, nhớ sao mà nhớ thế!”, ngày nay nếu ông còn sống thì những gì ông “nhớ thế” sẽ được khỏa lấp.

Chú thích ảnh
Ngữ Yên là bút danh của nhà báo Trần Công Khanh, người có hơn 20 năm "ăn rong" ở Sài Gòn và xuất hiện thường xuyên trên nhiều tờ báo và tạp chí

Ngữ Yên thuộc tuýp người viết (và ăn) không ưa khoa trương son phấn, chống lại thứ “chủ nghĩa lưỡi dân tộc”, những kê cứu tỉ mỉ, sử liệu hay kiến thức y thực được hài hòa trong một lối quãng diễn có khí chất “giang hồ”, tự nhiên và đôi chỗ quá đỗi ngang tàng. Người đọc như thể được tham gia vào một cuộc tán dóc, cà kê hào sảng trên bàn nhậu vỉa hè hay một cuộc đàm luận thú vị bên mâm cơm ngày nhàn rỗi. Ông khéo léo đưa vào đó một hàm lượng y thực, ghi chép ẩm thực, và dĩ nhiên, không thiếu những công thức chế biến của những đầu bếp có tên tuổi lẫn vô danh.

Tiến sĩ Hậu ‘khảo cổ’ góp thêm viên gạch nhỏ xây dựng Sài Gòn

Tiến sĩ Hậu ‘khảo cổ’ góp thêm viên gạch nhỏ xây dựng Sài Gòn

Người Sài Gòn/ Nam bộ từ nhiều quê hương bản quán đã liên tục ‘đi’ ba trăm năm có lẻ, tầm mắt được mở rộng, tinh thần tự do, phóng khoáng hơn. Hình như khi tự do thì con người trở nên khoan dung và nhân hậu hơn’ – tiến sĩ Nguyễn Thị Hậu.

Trên tất cả, sau món ăn là lịch sử, là ân tình, ký ức, sự chuyển dịch của tâm tính cộng đồng. Ngữ Yên cũng không quên nêm nếm vào các bài viết giọng điệu hài hước, thâm thúy xuyên suốt hai tập sách át bớt cái “mùi” khô khan của sử liệu, khiến chuyện của trăm, ngàn năm trước sống động, thơm lành và quen thuộc như hạt gạo được nấu thành cơm.

Từ câu chuyện ẩm thực, bức tranh về đời sống Sài Gòn trong mắt của những người dân nhập cư cũng hiện lên sống động. Sài Gòn không có đặc sản nhưng lại ôm vào, nâng niu đặc sản của mọi vùng miền, quốc gia. Do vậy, sài Gòn có những khu chợ người miền Trung xứ Quảng như chợ Bà Hoa ở Tân Bình, những “thiên đường” món Bắc, những phố ẩm thực Hàn, Nhật, Thái…

Nhiều bài viết được giới thiệu trong hai tập sách là chuyện “một thuở”, có thể xem như chất liệu lịch sử để người ngày sau có thể hiểu hơn về “ngày xưa”, về một bối cảnh rộng lớn hơn phạm vị cái ăn, mâm ăn, bàn ăn thời tác giả đang sống, khám phá và viết. Trong sự dịch chuyển của món ăn, cách ăn, có thể nhìn thấy những so sánh đổi thay của dòng đời và thế cuộc. Như Ngữ Yên đã viết trong lời mở sách, bao nhiêu nước đã về xuôi, tồn hư thật vô thường.

Hòa An

Tin cùng chuyên mục

Nhà văn Mộc An: Viết cho thiếu nhi là viết cho tuổi thơ mình

Nhà văn Mộc An: Viết cho thiếu nhi là viết cho tuổi thơ mình

Mới đây, bộ đôi truyện dài "Nếu một ngày chúng tớ biến mất", "Nhạc sĩ đường phố" của chị lại được vinh danh với giải B, Giải thưởng Sách quốc gia 2024. Thể thao và Văn hóa đã gặp lại và có cuộc trò chuyện với chị.

Góc nhìn 365: Một tương lai dừng lại để nối những tương lai

Góc nhìn 365: Một tương lai dừng lại để nối những tương lai

Bức ảnh các bác sĩ đang đứng xung quanh bàn phẫu thuật, thành kính chắp tay cúi đầu, đang được lan truyền khắp nơi trong những ngày qua.

Tác giả Ruby Nguyen ra mắt sách "Khai vấn trong từng hơi thở"

Tác giả Ruby Nguyen ra mắt sách "Khai vấn trong từng hơi thở"

"Khai vấn trong từng hơi thở" là cuốn sách thứ hai của tác giả Ruby Nguyen, do Nhà xuất bản Hà Nội và Thái Hà Books ấn hành.

"Khúc quân hành vang mãi non sông" kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam

"Khúc quân hành vang mãi non sông" kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam

Đài PT-TH Hà Nội tổ chức chương trình nghệ thuật chính luận đặc biệt mang tên "Khúc quân hành vang mãi non sông" vào 22/12 tại sân Đoan Môn, khu Bảo tồn Di sản Hoàng thành - Thăng Long.

Nhà văn Phương Trinh: "Đưa những điều gan ruột vào trang viết"

Nhà văn Phương Trinh: "Đưa những điều gan ruột vào trang viết"

"Biến mất" khá lâu trong làng văn, mới đây, nhà văn Phương Trinh - cây bút có dấu ấn trong văn học thiếu nhi - xuất hiện trở lại trong những sách "Bài tập thực hành tiếng Việt", lớp 4 và 5 (NXB Giáo dục).

Chữ và nghĩa: Đường chim bay

Chữ và nghĩa: Đường chim bay

"Đường chim bay" là một danh từ đã có trong một số cuốn từ điển tiếng Việt. "Từ điển tiếng Việt" (Hoàng Phê chủ biên, Trung tâm Từ điển học, NXB Đà Nẵng, 2020) định nghĩa là "đường thẳng, là khoảng cách ngắn nhất giữa 2 điểm xa nhau".

Đầu tư 170 tỷ đồng trùng tu di tích Hiền Lương-Bến Hải và Thành cổ Quảng Trị

Đầu tư 170 tỷ đồng trùng tu di tích Hiền Lương-Bến Hải và Thành cổ Quảng Trị

UBND tỉnh Quảng Trị đã quyết định phê duyệt Dự án “Công viên Thống nhất tại khu di tích quốc gia đặc biệt đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải” và Dự án “Khu di tích quốc gia đặc biệt Thành cổ Quảng Trị và những địa điểm lưu niệm sự kiện 81 ngày đêm chiến đấu, bảo vệ Thành cổ Quảng Trị".

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tổng kết năm 2024, triển khai nhiệm vụ ngành VH,TT&DL năm 2025

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tổng kết năm 2024, triển khai nhiệm vụ ngành VH,TT&DL năm 2025

Hội nghị trực tiếp kết hợp trực tuyến tổng kết công tác năm 2024 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2025 của ngành văn hóa, thể thao và du lịch kết nối trực tuyến với 772 điểm cầu trên toàn quốc.

Tin mới nhất

Đà Nẵng đón Giáng sinh – Chào năm mới 2025 với nhiều chương trình du lịch độc đáo

Đà Nẵng đón Giáng sinh – Chào năm mới 2025 với nhiều chương trình du lịch độc đáo

Chào mừng lễ Giáng sinh và năm mới 2025, các đơn vị du lịch, lưu trú, điểm công cộng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng đang có nhiều hoạt động, chương trình độc đáo, hấp dẫn thu hút khách du lịch.

Du lịch Huế “cất cánh” bằng thế mạnh di sản văn hóa

Du lịch Huế “cất cánh” bằng thế mạnh di sản văn hóa

Năm 2025 là dấu mốc quan trọng đánh dấu bước ngoặt Thừa Thiên - Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, đem đến nhiều vận hội mới cho địa phương.

Thái Nguyên lần đầu tổ chức Liên hoan ẩm thực các món ăn chế biến từ cây chè

Thái Nguyên lần đầu tổ chức Liên hoan ẩm thực các món ăn chế biến từ cây chè

Ngày 16/12/2024, tại thành phố Thái Nguyên, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên phối hợp với Hiệp hội Du lịch tỉnh tổ chức Liên hoan Ẩm thực mang chủ đề “Trải nghiệm xứ trà, đậm đà bản sắc”.

Ninh Thuận tăng cường bảo vệ và phát huy giá trị đồi cát Nam Cương

Ninh Thuận tăng cường bảo vệ và phát huy giá trị đồi cát Nam Cương

Đồi cát Nam Cương (xã An Hải, huyện Ninh Phước) nằm cách trung tâm thành phố Phan Rang – Tháp Chàm khoảng 7 km về hướng Đông Nam được ví như "tiểu sa mạc Sahara" với cảnh quan và địa hình độc đáo.

Quảng Bình phát triển du lịch nông thôn, du lịch cộng đồng

Quảng Bình phát triển du lịch nông thôn, du lịch cộng đồng

Tỉnh Quảng Bình có nhiều danh lam thắng cảnh kỳ thú, hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế.

Phở và nem “chinh phục” thực khách Italy

Phở và nem “chinh phục” thực khách Italy

Ngày 12/12/2024, Đại sứ quán Việt Nam tại Italy đã phối hợp với Vietnam Airline tổ chức sự kiện “Phở và Nem: Đường đến với ẩm thực Việt Nam - Bay thẳng Việt Nam - Italy từ tháng 7/2025” nhằm quảng bá văn hóa ẩm thực và thúc đẩy du lịch Việt Nam.

Độc đáo khu phố bao cấp của Hà Nội được tái hiện trong "Đêm Trúc Bạch"

Độc đáo khu phố bao cấp của Hà Nội được tái hiện trong "Đêm Trúc Bạch"

Lần đầu tiên tại Hà Nội, một không gian với bối cảnh là một khu phố cổ Hà Nội với các toa tàu điện, các cửa hàng bách hóa… gợi nhớ cho người dân Thủ đô và du khách về ký ức của "thời bao cấp", một trong những thời kỳ đặc biệt của đất nước.

Đêm Trúc Bạch: Điểm đến của một Hà Nội quyến rũ, sâu lắng và đậm chất thơ

Đêm Trúc Bạch: Điểm đến của một Hà Nội quyến rũ, sâu lắng và đậm chất thơ

Đêm Hà Nội với sự lung linh của ánh đèn và hơi thở lịch sử qua từng góc phố, là một mô hình độc đáo, giúp du khách khám phá một Hà Nội rất khác - một Hà Nội quyến rũ, đậm chất thơ và sâu lắng.

Bí ẩn những địa điểm được cho là cánh cổng dẫn tới thế giới khác đến nay vẫn chưa có lời giải

Bí ẩn những địa điểm được cho là cánh cổng dẫn tới thế giới khác đến nay vẫn chưa có lời giải

Những nơi này đều có nhiều truyền thuyết bí ẩn xoay quanh và được cho là có thể dẫn lối cho người trần sang thế giới bên kia.

TP.HCM được Giải thưởng Du lịch thế giới chọn làm nơi trao giải

TP.HCM được Giải thưởng Du lịch thế giới chọn làm nơi trao giải

World Travel Awards chọn TP.HCM là địa điểm tổ chức Lễ trao giải thưởng khu vực châu Á và châu Đại Dương năm 2022.