Với sự tán thưởng rộng khắp trước đó, không ngạc nhiên khi vào tuần trước, Emilia Perez là bộ phim được xướng tên nhiều nhất trong danh sách rút gọn của giải Oscar. Tổng cộng, bộ phim được nhắc tới 6 lần, ở các mục trang điểm, âm thanh, nhạc không lời gốc, phim quốc tế và 2 lần cho ca khúc gốc (với El Mal và Mi Camino).

Hiện, đông đảo các tạp chí uy tín lẫn các đạo điễn danh tiếng đã bình chọn Emilia Perez là một trong những bộ phim hay nhất năm 2024.

Đi tìm bản sắc mới

Emilia Perez là bộ phim hài nhạc kịch tội phạm của Pháp, do đạo diễn người Pháp Jacques Audiard viết kịch bản và đạo diễn, dựa trên vở opera cùng tên của ông. Vở opera này lại được chuyển thể phần nào từ tiểu thuyết năm 2018 Ecoute của tác giả Boris Razon.

Phim được khởi chiếu hôm 18/5 tại LHP Cannes, nhận được tràng pháo tay tán thưởng nhiệt liệt lên tới 11 phút. Được chọn để tranh giải Cành cọ Vàng, phim sau đó đã giành được Giải thưởng của Ban giám khảo và dàn diễn viên nữ của phim đã cùng nhau giành giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất.

Tại giải Quả cầu Vàng, Emilia Perez trở thành phim nhận được đề cử nhiều thứ 2 lịch sử giải với 10 đề cử tại lễ trao giải lần thứ 82, bao gồm Phim hay nhất - Nhạc kịch hoặc Hài kịch. Diễn viên chính Karla Sofia Gascon trở thành người phụ nữ chuyển giới đầu tiên được đề cử ở hạng mục Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất trong Phim hay nhất - Nhạc kịch hoặc Hài kịch.

Ngoài ra, Emilia Perez còn được Viện phim Mỹ vinh danh là 1 trong 10 bộ phim hay nhất năm 2024. Phim cũng được chọn làm đại diện của Pháp tham gia tranh giải Phim quốc tế hay nhất tại Oscar lần thứ 97.

Nhưng trước khi được công nhận rộng khắp tại các giải uy tín, Emilia Perez từng được cho là canh bạc lớn nhất sự nghiệp của đạo diễn kỳ cựu Jacques Audiard.

Lấy bối cảnh ở Mexico, phim đề cập tới sự trao quyền cho phụ nữ, bạo lực băng đảng, chuyển đổi giới tính… Tất cả được khám phá thông qua… những tiết mục ca hát và nhảy múa tệ hại một cách đáng yêu!

Dù cách làm phim của Audiard giống như chạy đua trên nhiều làn đường, nhưng lần này, có vẻ như ông đã thực hiện rất nhiều cú chuyển làn. Đó là một sự thay đổi đáng kinh ngạc, dù theo một cách nào đó, Emilia Perez vẫn gắn với chủ đề về sự tái sinh mà Audiard luôn khám phá trong suốt sự nghiệp của mình.

Bộ phim đột phá năm 1996 của ông, A Self-Made Hero, theo chân một kẻ mạo danh đã gian dối tuyên bố mình là anh hùng của phong trào kháng chiến Pháp. A Prophet (2009) đoạt giải BAFTA. Gần đây hơn là Dheepan (2015) đoạt giải Cành cọ Vàng, là câu chuyện về một cựu chiến binh đã thay đổi để trở thành một người đàn ông của gia đình và xin tị nạn tại Pháp.

"Nhào lộn" tới chóng mặt

Trong những tác phẩm trước đó của Audiard, dù bản sắc mới nỗ lực thay thế bản sắc cũ, những tàn tích vẫn còn đó. Điều tương tự cũng xảy ra trong Emilia Perez.

Trong bộ phim Emilia Perez, khi khán giả lần đầu gặp nhân vật Emilia Perez (do Karla Sofia Gascon thủ vai), cô là một người đàn ông. Và không phải người đàn ông bình thường: Manitas Del Monte - tên trước đó của cô - là một trùm băng đảng khét tiếng của Mexico.

Thế giới của gã là một thế giới cực kỳ nam tính, nơi mà sự nam tính được đo bằng cơ bắp và nỗi sợ hãi. Nhưng Manitas nhận ra rằng, gã không chỉ sinh ra nhầm cơ thể mà còn nhầm cuộc đời. Gã quyết định sẽ phẫu thuật chuyển đổi giới tính. Và với tư cách là một người phụ nữ, gã sẽ từ bỏ lối sống băng đảng mãi mãi và thay vào đó, tìm cách giúp đỡ các nạn nhân của nó.

Để làm tất cả những điều này, gã thuê Rita (Zoe Saldana thủ vai), một trợ lý luật sư có trí tuệ tuyệt vời nhưng lại lãng phí nó vào công việc lao động khổ sai cho ông chủ và những khách hàng khốn nạn của cô. Rita đã tìm một bác sĩ phẫu thuật hàng đầu thế giới, tổ chức ca phẫu thuật, sắp xếp sự mất tích của Manitas và đưa người vợ đau buồn của gã, Jessi (Selena Gomez thủ vai), cùng 2 đứa con đến một nơi an toàn.

Khi Emilia Perez xuất hiện, trong vai người họ hàng xa của Manitas, chỉ có Rita biết sự thật. Tuy nhiên, Emilia vẫn bị trói buộc không thể thoát khỏi với quá khứ của mình -vì những đứa con vẫn nhận ra mùi quen thuộc của cô (chúng gọi bố ơi!) và cũng vì lương tâm bị ám ảnh bởi nhiều cái chết do chính tay cô gây ra. Cô muốn làm con người mới, nhưng cũng thật hèn nhát nếu rũ bỏ hoàn toàn quá khứ.

Nhưng Emilia không phải là sự chuyển đổi duy nhất. Có thể nói, cả bộ phim vốn bắt đầu kỳ quặc nay lại vặn vẹo dữ dội hơn: Từ phim tội phạm khốc liệt chuyển thành phim truyền hình ủy mị rồi lại biến thành chính kịch, tất cả xoắn lại bằng những đoạn ca hát và nhảy múa!

Thoạt tiên, nghe có vẻ điên rồ. Nhưng một câu chuyện kỳ lạ như vậy, với nhiều sự thay đổi giọng điệu như vậy, chỉ có thể hoạt động như một vở nhạc kịch. Và trên thực tế, nó đã thành công. Có hơn 10 tiết mục ca hát và nhảy múa trong phim, không phải như những đoạn rời rạc chắp vá, mà làm thành một vở nhạc kịch hoàn chỉnh.

Thoạt nhìn, băng đảng với những ca khúc, Selena Gomez chuyển từ hát karaoke sang đi bắt cóc,… cảm giác như hình và tiếng luôn là những kết hợp lập dị không đi đến đâu. Thủ thuật của đạo diễn Audiard là biến sự pha trộn quá mức thành thứ gì đó tự tin đến kinh ngạc - nó thông minh, nghiêm túc, lố bịch, thấu hiểu, mạnh mẽ và hoàn toàn điên rồ. Thật khó tin là ông làm được như vậy, nhưng đúng là ông đã làm được.

Và các nhà phê bình đều ít nhiều bối rối trước Emilia Perez.

Một mặt, nó có vẻ lòe loẹt và khoa trương. Các màn trình diễn rất vui nhộn: Các tiết mục âm nhạc của Saldana bùng nổ với năng lượng và sự tức giận; diễn viên chuyển giới Gascon rình rập trong phim như một con sư tử cái. Và Gomez thật phi thường trong vai người vợ hư hỏng được nếm trải sự viên mãn và sẽ đốt cháy thế giới để có thêm nhiều hơn nữa. Đây là một bộ phim giải trí hỗn loạn.

Mặt khác, câu hỏi đặt ra là liệu cách xử lý nghiêm túc nhưng có phần sáo rỗng về bạo lực băng đảng có làm tầm thường hóa vấn đề hay không?

Những vấn nạn ở Mexico đã được nhiều nhà làm phim của nước này đề cập đến, như trong các bộ phim chính kịch Identifying Features của Fernanda Valadez và Lost In The Night của Amat Escalante, hay phim tài liệu Tempestad của Tatiana Huezo.

Tuy nhiên, Emilia Perez lại có phần tách biệt khỏi thực tế này, không chỉ thông qua việc sử dụng các yếu tố kỳ ảo và âm nhạc, mà còn vì phim được quay ở phim trường gần Paris, không có diễn viên Mexico nào đóng vai chính, bởi một đạo diễn không nói được tiếng Tây Ban Nha.

Điều này sẽ làm giảm tính chân thực của bộ phim. Nhưng thực tế là tính chân thực sẽ không bao giờ là ưu tiên chính của một bộ phim có chứa tiết mục âm nhạc ồn ào về phẫu thuật chuyển giới. Và có lẽ thế là đủ.

Emilia Perez có thể không nói điều gì mới về những vấn nạn băng đảng ở Mexico. Thông điệp của bộ phim về trao quyền cho phụ nữ và cuộc sống đích thực có thể hơi sáo rỗng. Tuy nhiên, phương tiện truyền tải thông điệp đó ít nhất cũng mang lại cảm giác thật sự mới mẻ và thú vị.