(Thethaovanhoa.vn) - Mấy hôm rồi nghe mấy cán bộ của Sở  xây dựng Hà Nội phát biểu rằng cây thời Pháp trồng không chăm sóc tốt nên xô lệch không ra hàng lối, rồi cây đã trăm năm già rồi đã đến lúc thay thế. Thành thật tôi quá ngạc nhiên về phát biểu đó.

• Hà Nội, nắng nóng và cây xanh
• VIDEO: Cân nhắc chặt hạ cây xanh giữa nắng nóng trên 40 độ C
• Hà Nội di chuyển hàng trăm cây xanh trên đường Kim Mã

Tôi thì biết, khi mà những người lên quy hoach cho cây xanh Hà Nội thời Pháp không phải những người tùy tiện. Làm cây đô thị là làm khoa học, không phải là chuyện tào lao, nói gì cũng phải có sở cứ.

Có một lần họa sĩ Đức Hòa bảo tôi: Anh có biết tại sao đường Lò Đúc người ta trồng cây sao đen không?Tôi lắc đầu, thì họa sĩ giải thích ngày trước Sở Công chính đô thị họlên kế hoạch trồng cây bóng mát tính toán khắt khe lắm.

Đường nào trong khu dân cư chỗ nào trồng me, trồng sấu, chỗ nào trồng nhội. Bàng hay bị sâu và nhiều cành ngang xưa người ta không trồng vì bóng mát cũng không nhiều… Đường Lò Đúc hẹp nên họ chọn cây sao đen mọc thẳng cao vút cho đỡ bị che chắn tầm nhìn. Về quy hoạch cây xanh, giờ ta chưa chắc bằng người Pháp thời  ấy.

Họa sĩ nói thế vì biết về việc làm quy hoạch cây cho đô thị có tư liệu hẳn hoi! Còn mấy ông phát biểu nêu trên thì không thể bàn gì với họ về kiến thức cây đô thị!

Nhìn hàng xà cừ cổ thụ trên đường Kim Mã thẳng tắp, bao mùa bão không một cây gãy đổ. Đường Đội Cấn, đường La Thành cũng vậy và con đường trước Lăng Bác giữa nắng lửa trưa Hè đi qua mát lạnh, mới thấy quý giống xà cừ được lựa chọn không phải là vô tình.

Xà cừ, còn gọi là lim xanh, là loài cổ thụ trăm năm nghìn năm. Chúng ta có những cây di sản năm, bảy trăm tuổi chưa coi là già mà hàng xà cừ trăm năm sừng sững như những người lính trung thành sắp hàng chắn nắng cho phố phường, đâu phải làgià cỗi, vô dụng.

Hà Nội, nắng nóng và cây xanh

Hà Nội đang trong những ngày nắng nóng kỷ lục. Cuối tuần, nhiệt độ Thủ đô là 42 độ C, đồng thời nhiệt độ ngoài đường có thời điểm được cho là lên tới gần 60 độ C.

Không phải không có những cây xà cừ trong mùa mưa bão gãy đổ, cũng như các loại cây khác thôi, khi mưa nhũn đất gốc, cây lại rơi vào trung tâm gió xoáy khó có thể nói mạnh. Nhưng có ai nhớ lại cho bên giao thông công chính, bên cáp điện, rồi thoát nước… đào lên lấp xuống con đường vỉa hè một năm bao lần không? Những gốc xà cừ bị băm chém đứt rễlớn rồi vùi lấp sơ sài, có thủng gốc cũng không cần biết! Họ có bao giờ phải nghĩ đến cây khi đào lòng đường vỉa hè?Cho nên khi hàng cây nằm giữa đường làm dải phân cách trên đường Kim Mã mới hiên ngang thách đố gió bão! Vì hầu như hàng cây đó không bị đào bới vào gốc!

Thành phố nuôi được hàng cây cổ thụ phải mất hàng trăm năm, khó nhọc hơn nuôi đứa con thành người. Chặt thì nhanh lắm. Nói thẳng cây đô thị quý như mạng người, hệ trọng như mạng người, không thể nói chặt là chặt. Cần phải có ý kiến của các nhà khoa học, những chuyên gia sành sỏi về môi trường cho ý kiến.

Phải biết quý từng cây xanh khi Hà Nội đã quá nhiều bê tông lưu nhiệt. Người ta không thể chỉ sống bằng máy điều hòa nhiệt độ, nếu bị thiếu cây xanh!

Đỗ Đức (họa sĩ)
Thể thao & Văn hóa