Tháng 7/2024, vở nhạc kịch Shrek The Musical đã có chuyến lưu diễn đi khắp Việt Nam, với tên gọi Shrek: On National Tour. Khán giả choáng ngợp, giới làm nghề ngỡ ngàng với những gì được chứng kiến, những sân khấu Broadway thực sự đã được dựng nên tại Việt Nam, được trình diễn bởi các nghệ sĩ Việt Nam - mà họ phần lớn là những bạn trẻ không chuyên.

Điều không tưởng đối với cả những đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp, thì với một doanh nghiệp, mà đứng sau là một phụ nữ Việt Nam nhỏ bé, đã làm được. Điều này cũng nhờ cầu nối từ ngay sau thời điểm đại dịch Covid-19, khi sân khấu nhạc kịch Hà Nội chứng kiến cuộc "đổ bộ" của hai vở nhạc kịch vào hai năm liên tiếp, đó là Alice In Wonderland (2022) và Shrek The Musical (2023).

Ai đã mang "gã khổng lồ xanh" về Việt Nam?

Đó là chị Thanh Lê, người phụ nữ nhỏ bé, nhưng mang trong mình một ước mơ lớn. Năm 2019 khi đại dịch Covid-19 bao trùm toàn thế giới, khi mọi hoạt động bị ngưng trệ, thì chị Thanh Lê (CEO của The YOUniverse) cũng có một khoảng thời gian dài tĩnh lặng, quan sát và suy nghĩ về những vận động quanh mình.

Chị chia sẻ: "Khi đó tôi nhận ra, nếu như trước đó nhiều người mong muốn con cái được ra nước ngoài học tập, thì giữa đại dịch, điều duy nhất họ mong mỏi là những đứa trẻ được bình an trở về".

Là người từng học tập và làm việc nhiều năm tại Úc, chị cũng quan sát thấy, những bạn bè, người thân mà chị biết ở tại Úc đã vượt qua được quãng thời gian khó khăn một cách dễ dàng. Chị nhìn thấy ở họ sự cân bằng có được nhờ nghệ thuật. Một câu hỏi trở đi trở lại trong suy nghĩ của chị Thanh Lê: Vì sao nhiều gia đình mong muốn con cái được đi học tại nước ngoài? Nếu ở lại Việt Nam liệu chúng ta có bị thua kém? Đi hay ở? Và điều gì là quan trọng nhất trong mỗi lựa chọn?

"Tôi nghĩ, mình cần phải làm gì đó để cho những người Việt Nam không nhất thiết phải đi du học, phải xa gia đình vẫn có thể xây dựng được một kỹ năng sống, xây dựng một môi trường học tập thật tốt. Tôi nghĩ rằng, mình cần quyết liệt làm một điều gì đó lớn hơn, để tạo ra những giá trị lớn hơn, mang tính cạnh tranh hơn so với nước ngoài, để những thế hệ trẻ có thể học tập và phát triển ngay tại Việt Nam".

Là một người làm kinh doanh, chị Thanh Lê cũng nhanh chóng nhìn thấy sự dịch chuyển lớn các ngành nghề trong thời gian Covid-19. Khi mà phần lớn những hoạt động khác bị tê liệt thì nghệ thuật sáng tạo lại là ngành công nghiệp có những phát triển đột phá, nhất là hoạt động nghệ thuật trên môi trường số; doanh thu từ nhạc số, phim ảnh, tăng trưởng một cách mạnh mẽ.

"Đó rõ ràng là một sân chơi rộng mở. Mình làm kinh doanh tại sao không nghĩ đến việc làm giàu cho Việt Nam, vậy là tôi lại có thêm thôi thúc. Cũng trong thời điểm đó, tôi có nhiều thời gian đồng hành cùng hai con gái của mình, tôi nhìn thấy rõ khi con mình được học nghệ thuật các con sẽ dễ dàng tìm thấy sự cân bằng trong cuộc sống. Nghệ thuật cũng giúp mỗi thành viên trong gia đình kết nối, chia sẻ được với nhau nhiều hơn. Tôi đã bàn với chồng mình, chúng tôi phải thực hiện những hoạt động liên quan đến nghệ thuật dành cho những người trẻ. Và phải bắt đầu từ giáo dục"!

The YOUniverse chính thức ra đời, xây dựng một hệ sinh thái nghệ thuật - sáng tạo nhằm: Phổ cập giáo dục theo tiêu chuẩn quốc tế. Họ chọn nhạc kịch, bắt đầu đào tạo từ chính những vở nhạc kịch được mua bản quyền nước ngoài về Việt Nam. "Gã khổng lồ xanh" Shrek The Musical đến với khán giả Việt Nam trong sự ngỡ ngàng của khán giả!

Những diễn viên hát live hay như "nuốt đĩa"

Tại Việt Nam, nhạc kịch không quá xa lạ, nhưng theo nhận định của nhạc sĩ Huy Tuấn: "Phải đến 90% khán giả Việt chưa có cơ hội tiếp xúc với nhạc kịch Broadway thực sự". Shrek vì thế trở thành cơ hội lớn để khán giả Việt Nam được biết đến một vở nhạc kịch đúng nghĩa, được dàn dựng công phu với kịch bản, âm nhạc, nhân vật được chuyển nhượng bản quyền đúng từ bản gốc!

Đương nhiên, không dễ dàng để có được bản quyền này. Vấn đề không chỉ nằm ở kinh phí, đó còn là sự thuyết phục về khả năng xây dựng, phát triển một vở diễn đòi hỏi nhiều yếu tố chuyên môn tại một quốc gia chưa có nền tảng mạnh về nhạc kịch như Việt Nam.

Trước khi có được bản quyền Nhạc kịch Shrek, vào năm 2022, The YOUniverse đã từng gặp vô vàn khó khăn trong việc mua bản quyền của vở nhạc kịch đầu tiên Alice In Wonderland từ Theater Rights Worldwide (Mỹ).

Chị Thanh Lê chia sẻ: "Tôi từng loay hoay không biết nếu chỉ đơn thuần học nghệ thuật thì con cái mình, những bạn trẻ tài năng quanh mình sẽ làm gì. Khi mình làm một cái gì thật lớn mình phải bắt đầu từ đâu? Đó là cái loay hoay của những con người muốn được lớn hơn, muốn được trưởng thành. Sau quá trình đó, tôi quyết định, mình cứ là chính mình, mình lớn từ từ đi, và khi đó, tôi quyết định chọn vở diễn Alice ở xứ sở thần tiên bởi nhìn thấy nội dung của vở nhạc kịch này có nhiều thứ quá giống mình. Nghĩ vậy, nhưng để mua được bản quyền là một việc quá khó vào thời điểm đó, vậy nên tôi quyết định tự đội ngũ của mình sẽ viết một kịch bản Alice In Wonder Maze. Trong quá trình viết, tôi lại nhận thấy, từ viết mà ra một vở diễn là một chặng đường quá khó. Quá nhiều thứ cần phải học, cần phải đào tạo thì mới làm được. Rất may mắn, sau 5 tháng, đơn vị bản quyền quyết định cho mình làm vở diễn này tại Việt Nam".

Có được bản quyền, The YOUniverse đã kết hợp cùng NSND Xuân Bắc thực hiện dự án nhạc kịch Alice In Wonderland. Những thứ mới mẻ "lần đầu tiên" được tiếp cận khiến cả chị Thanh Lê và những bạn trẻ tham gia dự án vô cùng choáng ngợp. "Trong quá trình làm việc cùng nghệ sĩ Xuân Bắc, chúng tôi học được rất nhiều. Càng làm càng thấy quá nhiều điều còn thiếu, trong khi đó chúng tôi có một đội ngũ chuyên gia về lĩnh vực này. Vậy là trong quá trình làm Alice ở xứ sở thần tiên, chúng tôi kết hợp đào tạo ngay trong quá trình hoàn thiện và công diễn vở. Đạo tạo theo hình thức này mang lại hiệu quả không ngờ, các bạn trẻ trưởng thành lên nhanh chóng và thậm chí thực sự tìm ra định hướng nghề nghiệp mà mình đang theo đuổi. Tôi dường như đã nhìn con đường mình đi rõ ràng hơn bao giờ hết! Ngay sau thành công của vở nhạc kịch đầu tiên Alice In Wonderland, một cộng đồng nhạc kịch dành cho các bạn trẻ manh nha được thành lập, nhưng tôi nhận thấy đó chưa phải là thời điểm chín muồi. Chúng tôi vẫn cần những cú hích lớn hơn nữa".

Đến Shrek The Musical, đây là dự án lớn nhất trong năm 2023 của The YOUniverse, cũng chính là cú hích mà CEO Thanh Lê nhắm tới. Đơn vị tổ chức The YOUniverse đã mua được bản quyền đầy đủ của Shrek The Musical, được cấp phép bởi Music Theater International (MTI) - đơn vị cấp phép bản quyền biểu diễn nhạc kịch lớn nhất thế giới, có trụ sở tại New York, Mỹ.

Vở nhạc kịch cũng đánh dấu hợp tác mang tính chuyên môn cao đến từ những chuyên gia nghệ thuật nhạc kịch hàng đầu của hai nước Việt Nam và Úc. Các đạo diễn, giám đốc âm nhạc, biên đạo, nhạc trưởng đều là những tên tuổi lớn của nước Úc, được đào tạo chuyên nghiệp, từng tham gia vào những vở nhạc kịch nổi tiếng. Về phía Việt Nam, NSƯT Đặng Châu Anh đảm nhận vai trò cố vấn nghệ thuật dự án nhạc kịch.

Với tầm nhìn của mình, đơn vị đã đứng ra thuyết phục và mời các chuyên gia hàng đầu của nước ngoài về đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ của mình. Việc thuyết phục được nghệ sĩ gạo cội người Úc Philip Quast - người được mệnh danh là huyền thoại nhạc kịch Broadway và Hollywood - tham gia trực tiếp đào tạo cho dàn diễn viên không chuyên cho thấy mức độ "đầu tư" của nhà sản xuất, không chỉ cho vở diễn mà còn cho tương lai của nhạc kịch phong cách Broadway tại Việt Nam.

"The YOUniverse là thành viên của Pacific Ocean Partners Group (POP) có trụ sở tại Sydney, Úc, nên chúng tôi có cơ hội làm việc với nhiều nghệ sĩ tên tuổi. Khi trao đổi với họ, chúng tôi gặp gỡ ở khát khao tạo ra một thế hệ trẻ đầy đam mê, sẵn sàng với thử thách để bộc lộ tài năng của mình, và vì thế nhiều nghệ sĩ sẵn sàng tới Việt Nam tham gia các dự án cùng chúng tôi" - Thanh Lê nói.

Chuyến lưu diễn Shrek: On National Tour là một minh chứng cho những nỗ lực phi thường của cả một ê-kíp mà chị Thanh Lê là người khởi tạo. Trên sân khấu Nhà hát Hòa Bình (TP.HCM) và sân khấu của Trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội), những đêm diễn của Shrek The Musical đã thăng hoa với những màn trình diễn hát, nhảy xuất sắc đến đáng kinh ngạc của các bạn diễn viên trẻ Việt Nam. Nhiều khán giả có nghề thậm chí còn đầy nghi hoặc về những gì họ được chứng kiến trước những màn diễn live đỉnh cao, hát hay… "như nuốt đĩa".

Nhạc kịch Việt Nam trên hành trình phát triển có được những dấu ấn đậm nét khi các bạn trẻ của Việt Nam đã có thể thực sự xây dựng được sân khấu chuẩn Broadway ngay tại đất nước mình.

(Còn nữa)