Kỷ niệm 50 năm ngày mất của liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi
Buổi lễ có sự tham dự của lãnh đạo tỉnh Quảng Nam, các đoàn đại biểu đến từ Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng, đại diện Đại sứ quán nước Cộng hòa Bolivar Venezuela tại Việt Nam và đông đảo bà con họ tộc, nhân dân trong vùng.
Cách đây 50 năm, ngày 15/10/1964, anh Nguyễn Văn Trỗi - người con ưu tú của Quảng Nam đã anh dũng hy sinh. Tấm gương hy sinh lẫm liệt của anh đã đi vào lịch sử như một biểu tượng, một bản anh hùng ca bất diệt về khí phách hiên ngang của những thanh niên yêu nước thế kỷ 20 sẵn sàng xả thân cho phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc và có tác động mạnh mẽ đến phong trào phản chiến của nhân dân yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới.
Anh hùng liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi sinh ngày 1/2/1940 trong một gia đình nghèo ở Quảng Nam. Năm 1954, anh theo gia đình vào Sài Gòn và làm nghề thợ điện ở Nhà máy đèn Chợ Quán.
Trong thời gian làm việc tại Nhà máy, anh giác ngộ cách mạng và trở thành chiến sĩ biệt động thuộc Đại đội quyết tử cánh Tây Nam Sài Gòn. Năm 1964, anh được tập huấn cách đánh biệt động nội thành ở căn cứ Rừng Thơm (tỉnh Long An). Ngày 2/5/1964, anh nhận nhiệm vụ đặt mìn tại cầu Công Lý (nay là cầu Nguyễn Văn Trỗi) để ám sát phái đoàn quân sự chính trị cao cấp của Chính phủ Hoa Kỳ do Bộ trưởng Quốc phòng Robert McNamara dẫn đầu. Công việc bại lộ, anh bị địch bắt ngày 9/5/1964. Kẻ thù dùng mọi cực hình tra tấn dã man, tàn bạo đối với anh hòng tìm ra manh mối cơ sở của ta nhưng đều bị thất bại. Sau bốn tháng giam giữ, không lay chuyển được lòng trung kiên của anh, chính quyền Ngụy Sài Gòn đã kết án tử hình anh.
Để cứu anh, một tổ chức du kích Venezuela tuyên bố trao đổi anh với một con tin là trung tá không quân Hoa Kỳ Michael Smolen mà họ vừa bắt giữ. Tuy nhiên, sau khi viên sĩ quan Hoa Kỳ vừa được trả tự do thì chúng lật lọng, vội vàng xử bắn anh. Anh Nguyễn Văn Trỗi bị xử bắn tại sân sau nhà lao Chí Hòa lúc 9 giờ 45 phút ngày 15/10/1964.
Trong phút cuối cùng của đời mình, anh giật phắt mảnh băng đen mà kẻ thù bịt mắt và hô to: "Hãy nhớ lấy lời tôi! Đả đảo đế quốc Mỹ! Đả đảo Nguyễn Khánh! Hồ Chí Minh muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm! Việt Nam muôn năm !".
Ngài Ivan Emilio Turmero Crespo - Bí thư thứ 2 của Đại sứ quán nước Cộng hòa Bolivar Venezuela tại Việt Nam xúc động cho biết: Tấm gương cách mạng yêu nước của anh Nguyễn Văn Trỗi đã lan tỏa sang Venezuela, nhân dân chúng tôi coi đó là một tấm gương anh hùng của dân tộc mình và nhân dân Venezuela đã bắt tên trung tá Mỹ là Michael Smolen để đổi lấy tự do cho anh Trỗi. Nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày anh Trỗi hy sinh, ở Venezuela cũng đang tổ chức một cuộc trưng bày hình ảnh về anh Trỗi để nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ thấy ở đó một tấm gương về tình yêu nhân loại, tình yêu tổ quốc.
Trên quê hương anh Trỗi hôm nay đã có một trường trung học cơ sở mang tên Nguyễn Văn Trỗi và sẽ được chuyển thành trường trung học phổ thông với sự quan tâm hỗ trợ của Đại sứ quán nước Cộng hòa Bolivar Venezuela tại Việt Nam để trở thành biểu tượng của quan hệ hợp tác hữu nghị giữa hai nước.
Nhân dịp này, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Quảng Nam đã tuyên dương 20 công nhân có thành tích xuất sắc trong lao động sáng tạo; đồng thời tổng kết trao thưởng cuộc thi tìm hiểu cuộc đời sự nghiệp anh hùng liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi. Bà Phan Thị Quyên, vợ của anh hùng liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi cũng đã gửi tặng một số kỷ vật liên quan đến anh Trỗi để trưng bày trong khu nhà tượng niệm anh.
Trong dịp này, huyện Điện Bàn đã phát động cuộc thi sáng tác tượng đài anh hùng liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi đặt tại công viên Thanh niên Điện Bàn trên quốc lộ 1A đi vào trung tâm huyện. Đây là một trong những công trình ý nghĩa chào mừng huyện Điện Bàn được công nhận là thị xã vào năm 2015.