Một chân sút toàn diện với đẳng cấp rất cao, có khả năng ghi trung bình 20 bàn mỗi mùa bóng. Một HLV đã đưa đội tuyển quốc gia lọt vào trận chung kết EURO hai lần liên tiếp. Và cả hai đều có 'dớp' thất bại.

1. Harry Kane và Gareth Southgate lại bị mổ xẻ về trình độ, bản lĩnh, sau khi tuyển Anh thua tuyển Tây Ban Nha ở trận chung kết. Phải có vấn đề gì đó về nội lực của họ, thì chuỗi thất bại mới dài vậy chứ?

Kane đã ghi 36 bàn cho Bayern mùa trước, nhưng không có một danh hiệu nào, ở một CLB mà tìm ra một mùa giải trắng tay của họ chắc phải đỏ hết con mắt. Ở EURO 2024, Kane cũng đã cố hết sức, nhưng đêm 14/7 cũng không phải là của anh.

Giống như cuộc đua vô địch Premier League 2015-2016. Chung kết Champions League 2019. Chung kết Carabao Cup 2021. Chung kết EURO 2021. Và giờ lại là một trận chung kết EURO nữa. Đội trưởng của đội tuyển Anh vẫn là linh hồn trên hàng công, cả về khía cạnh tinh thần. Kane cũng là một biểu tượng của đội tuyển Anh hồi sinh dưới thời Southgate, và chỉ thiếu một danh hiệu để khẳng định điều đó.

Với Southgate, dù không có danh hiệu lớn nào, thì 8 năm dưới thời ông, đội tuyển Anh chưa bao giờ có một bản lĩnh thi đấu rõ ràng đến vậy, và thực tế là họ đã lọt vào ít nhất bán kết 3/4 giải đấu lớn mình góp mặt.

Rõ ràng Tây Ban Nha là một tập thể tốt hơn đội Anh. Họ thậm chí là đội bóng xuất sắc nhất trong giải đấu này, kết hợp giữa việc kiểm soát bóng và những cầu thủ cánh sắc bén. Ngược lại, Anh đã phải đối mặt với nhiều khó khăn. Họ có ít hơn một ngày chuẩn bị, cả trận vòng 16 đội và tứ kết đều kéo dài đến hiệp phụ và, điều quan trọng nhất, họ chưa có một lối chơi sắc nét như TBN.

2. Vì vậy, Anh đã đến với một kế hoạch cẩn trọng. Họ hài lòng với hệ thống 4-5-1, với Bukayo Saka bọc lót cho Kyle Walker. Trong hiệp một, kế hoạch này đã thành công: Đội Anh đã khắc chế đối thủ bằng những pha bóng quyết liệt và khôn ngoan. Nhưng việc phải chú trọng quá vào phòng ngự cũng khiến họ dễ bị tổn thương hơn, và TBN đã vươn lên dẫn trước.

Một số người sẽ nói rằng kế hoạch ấy của Southgate quá hèn nhát, rằng Anh chọn đối đầu trực diện hơn, thì họ có thể đã làm đối phương phải chùn bước.

Nhưng rất khó để đánh đổi, nếu bạn nhận ra tình huống mà Southgate phải đối đầu: Trước hết, ông phải dè chừng đôi cánh hủy diệt Lamine Yamal và Nico Williams, và đây là một trận chung kết. Kế hoạch của đội Anh có thể hơi tiêu cực, nhưng đấy dường như vẫn là kế hoạch tốt nhất để giữ họ ở trong trận đấu càng lâu càng tốt.

Anh đã trải qua một trận chung kết gay go hơn so với thất bại trước Ý 3 năm trước, khi họ dẫn trước 1-0 trước một đội tuyển khôn ngoan nhưng không quá xuất sắc. Đêm 14/7, ít nhất Anh đã thi đấu với một đội bóng xuất sắc, chiến đấu hết mình và thậm chí đã gỡ hòa được, từ một tình huống thay người ấn tượng khác của Southgate, người đã 2-3 lần đưa đội bóng về từ cõi chết ở giải lần này nhờ những điều chỉnh sắc sảo.

Nói chung là cả Kane và Southgate đều không làm gì sai, thậm chí chúng ta phải thừa nhận rằng đấy là những cá nhân phi thường, đã duy trì được sự ổn định sự nghiệp của họ ở mức cao trong nhiều năm. Vậy họ còn thiếu gì?

3. Cách đây 10 năm, một trường đại học ở Canada đã công bố một khóa học kỳ lạ: Môn… "Ronaldo học". Họ nghiên cứu chuyên sâu để cố gắng giải mã xem vì sao ngôi sao Cristiano Ronaldo lại thành công đến như vậy? Có phải chỉ nhờ tập luyện không ngừng hay ý chí phi thường như truyền thông hay nói hay không.

Kết quả thật bất ngờ. Các nhà nghiên cứu khám phá ra rằng khung xương của Ronaldo có cơ địa vượt trội hơn người bình thường, cho phép anh di chuyển với tốc độ cao, bật nhảy tốt hơn và sút bóng mạnh hơn. Bắp chân của Ronaldo cũng có cấu tạo khác người, hoàn toàn vượt trội số đông.

Tức là 99% những cầu thủ chăm chỉ như Ronaldo sẽ thất bại. Nhưng thiên kiến kẻ sống sót (survivor bias) chỉ nói về 1% thành công, cứ như thể rằng có một con đường để mọi người chỉ nỗ lực đi là sẽ đến.

Bóng đá và cuộc đời luôn bất toàn. Những người giỏi như Kane và Southgate có rất nhiều, nhưng số nhà vô địch từ những người giỏi hẳn là không nhiều như ta nghĩ. Và thất bại của cả hai có khi thật là dễ hiểu. Chỉ là chúng ta không chịu hiểu nó theo một cách bình thường mà thôi.

Phạm An