Từ giữa tuần qua, những hình ảnh về sự "biến mất" của vườn hoa Con Cóc tại Hà Nội luôn tràn ngập trên các mặt báo và không gian mạng. Để rồi vào cuối tuần, giới trẻ và du khách tiếp tục nườm nượp kéo về đây check-in và chiêm ngưỡng câu chuyện thú vị này.

Biến mất tất nhiên là cách nói vui. Còn thực tế, đó là triển lãm Top 10 Awards Pavilion của Hội Kiến trúc sư Việt Nam, với một khối lập phương khổng lồ bằng gương kính được dựng lên để bao trọn không gian của đài phun nước Con Cóc.

Khối gương kính 4 mặt ấy khiến những người tới đây không thể thấy cụm đài phun nước 120 tuổi như thường lệ. Thay vào đó, họ chỉ gặp các công trình xung quanh như Bắc Bộ phủ, quảng trường Ngân hàng, khách sạn Metropole… soi bóng trong gương. Muốn ngắm đài phun nước quen thuộc, du khách phải bước qua một khuôn cửa vào phía trong.

Không khó để nhận rõ, ngoài việc kiến tạo một điểm triển lãm, phía thiết kế còn gửi gắm khá nhiều ý tưởng thú vị - mà trước hết là việc đưa ra một kiến trúc mang đậm ấn tượng về sự mới lạ. Ở đó, người xem lần lượt trải qua những ấn tượng trái ngược, từ mặt gương phản chiếu phía ngoài tới không gian hẹp bên trong - nơi "gặp lại" đài phun nước, giữa các pano triển lãm.

Và xa hơn, đó là một câu hỏi được gợi mở: Sẽ ra sao nếu một ngày, những công trình vốn dĩ quen thuộc của đô thị đột nhiên biến mất thật sự, chứ không chỉ được "giấu đi" như triển lãm này?

Thực tế, chưa cần tới câu hỏi gợi mở ấy, sự "hiểu lầm" hồn nhiên của những người chưa biết rõ về triển lãm cũng đã đủ để trả lời. Trên một vài fanpage về di sản Hà Nội, không khó để bắt gặp những lời than rằng Hà Nội vừa mất đi một không gian trầm mặc, cổ kính trẻ con rất thích đến chơi - còn người lớn luôn muốn dừng lại ngồi nghỉ khi tản bộ qua.

Hoặc, việc trưng bày các tác phẩm kiến trúc hay bất cứ tác phẩm nào cần được đưa về các viện bảo tàng chuyên ngành, thay vì làm mất đi một "cái đài phun nước con con" nhưng lại là không gian công cộng vô cùng quan trọng trong Thủ đô.

Để rồi, khi nỗi lo được xua đi với thông tin về việc đây là một triển lãm nhất thời (sẽ chấm dứt vào ngày 4/6), nhiều người vẫn không quên nhắc tới tình trạng đáng lo ngại của đài phun nước đặc biệt này. Cần nhắc lại, cách đây 3 năm, khi công trình xuống cấp nghiêm trọng, phía quản lý đã phải lấy dây thép tạm quấn quanh đài phun nước để bảo vệ. Hiện tại, việc tôn tạo vườn hoa mới chỉ dừng ở phần cây xanh và cảnh quan, còn đài phun nước cổ vẫn phải chờ thêm thời gian.

Hóa ra, "phép thử" từ một kiến trúc nhất thời ấy lại mở ra nhiều câu chuyện đa chiều. Mà ở đó, đáng nói nhất, các tấm gương giống như sự phản chiếu về một xã hội chuyển động chóng mặt và khiến chúng ta quên đi những giá trị cốt  lõi - nhưng giản dị - đang hiện hữu.