Lễ tất niên thường được các gia đình chuẩn bị trang trọng vào chiều 30 Tết, sau khi đã vệ sinh nhà cửa, trang hoàng, bày biện ban thờ đầy đủ, con cháu xôm tụ đông vui.

Cúng Tất niên là một phong tục tập quán lâu đời và mang đậm nét đẹp văn hóa, bản sắc truyền thống của người Việt Nam. Trong ngày này, mọi người sẽ cùng nhau chuẩn bị mâm cao cỗ đầy, hương thơm, nến đèn linh thiêng, lễ vật đủ đầy như một cách để bày tỏ lòng biết ơn tới tổ tiên và ông bà.

Lễ cúng Tất niên cũng là lúc để gia đình và người thân đoàn tụ sau những tháng ngày lặn lội mưu sinh, tạm thời gác lại những áp lực, cùng nhau tận hưởng không khí đoàn viên ấm áp.

Ngày Tất niên có thể là ngày 30 Tháng Chạp (nếu đó là năm đủ) hoặc là ngày 29 tháng Chạp (nếu đó là năm thiếu). Tất niên thường diễn ra vào buổi chiều hoặc buổi tối trong ngày.

Vậy, năm 2023 nên cúng Tất niên vào ngày nào là tốt nhất? Theo lịch vạn niên, năm 2022 sẽ có một số ngày tốt trong tháng Chạp các bạn có thể tham khảo.

- Ngày 26 tháng Chạp Âm lịch (17/1/2023) tức ngày Ất Hợi tháng Quý Sửu năm Nhâm Dần.

- Ngày 29 tháng Chạp Âm lịch (20/1/2023) tức ngày Mậu Dần tháng Quý Sửu năm Nhâm Dần.

- Ngày 30 tháng Chạp Âm lịch (21/1/2023) tức ngày Kỷ Mão tháng Quý Sửu năm Nhâm Dần.

Mâm cúng Tất niên có gì?

Trong mâm cúng Tất niên, hương và đèn là 2 vật không thể thiếu. Hương tượng trưng cho các vì sao, kết nối giữa âm với dương, còn đèn tượng trưng cho mặt trăng, mặt trời nên thường trên bàn thờ sẽ có đủ 2 cây đèn.

Bên cạnh đó, một lễ không thể thiếu trong mâm cúng tất niên là mâm ngũ quả. Mâm này không được dùng hoa quả xanh hay hoa quả giả bằng nhựa, các loại quả đều phải là những quả ăn được và thông dụng, đẹp mắt, không bị sâu hoặc dập. Mâm ngũ quả cần được đặt 2 bên bàn thờ, không được đặt ở trước bát hương.

Các món ăn trên mâm cúng sẽ được làm thịnh soạn hơn so với ngày thường, tùy thuộc vào phong tục tập quán, văn hóa của từng vùng và thói quen của mỗi gia đình sẽ có những món khác nhau. Chẳng hạn:

- Miền Bắc: Canh móng giò nấu măng, miến gà, xôi, bánh chưng, chả giò, chả giò, nem rán...

- Miền Trung: Bánh chưng, bánh tét, chả giò, gà kho rau răm, thịt luộc, giá chua...

- Miền Nam: bánh tét, canh măng, thịt kho, gỏi tôm thịt, chả giò, chả giò...

Nếu gia đình bạn lựa chọn ăn chay, tiệc Tất niên có thể bao gồm các món sau: món xào chay; Canh Rau Củ Chay (bắp non, nấm rơm, nấm đông cô, bạch quả, đậu Hà Lan, đậu phụ, cà rốt, củ cải trắng, ngoài ra, hành, ngò trang trí, gia vị các loại); Đậu hũ chiên nấm tươi; Bún xào chay; Chả giò, chả chay xôi gấc.

Bài cúng Tất niên theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam

Khi cúng, gia chủ có thể đọc bài văn khấn tất niên theo sách Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hóa Thông tin dưới đây:

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.

Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.

Con kính lạy chư gia Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Tiên linh nội ngoại họ .................

Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm Nhâm Dần

Tín chủ (chúng) con là:..................................................................................

Ngụ tại:........................................................................................................

Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.

Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên địa Tôn thần, phụng hiến tổ tiên, truy niệm chư linh.

Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật phù hộ cho toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng luôn luôn mạnh khoẻ, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hòa thuận.

Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần, 3 lạy)

(Bài viết mang tính tham khảo)