Bệnh viện Bạch Mai cho biết, cuối tháng 2/2023 vừa qua, Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận các bệnh nhân bị nhiễm độc methanol đến từ tỉnh Bắc Ninh.

Các công nhân ở đây đã nhiễm độc methanol qua đường hô hấp do hít phải không khí có nhiễm methanol và có thể một phần qua da khi da tiếp xúc trực tiếp với cồn.

Vì thế, các chuyên gia y tế khuyến cáo: Người sử dụng các sản phẩm methanol cần tuân theo đúng các hướng dẫn sử dụng và bảo quản an toàn, đảm bảo điều kiện lao động sản xuất an toàn.

37 người bị nhiễm độc methanol

Theo các bệnh nhân, họ làm công nhân tại Công ty TNHH HSTECH Vina, công việc của họ thường xuyên phải tiếp xúc với máy phun cồn ethanol để làm mát dao cắt, một số linh kiện không sạch sẽ cũng được các công nhân dùng cồn ethanol để lau sạch.

Cuối tháng 2/2023, Công ty chuyển sử dụng sang lô cồn ethanol mới. Các công nhân bắt đầu thấy mệt, đau đầu nên xin về nghỉ. Nặng nhất trong số đó là chị Nguyễn Thị H. (42 tuổi, ở Thuận Thành, Bắc Ninh). Ngày 27/2, chị H. bắt đầu có triệu chứng mờ mắt, đau đầu, buồn nôn, sau đó lơ mơ dần, được đưa đến Bệnh viện Thuận Thành sau đó được chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai.

Ngày 28/2, chị H. vào Trung tâm Chống độc trong tình trạng hôn mê, tụt huyết áp, nhiễm toan chuyển hóa nặng, nồng độ methanol trong máu là 123,16 mg/dL, não tổn thương nặng hai bên. Dù đã được các bác sĩ khẩn trương cấp cứu, hồi sức, giải độc, lọc máu, tuy nhiên não tổn thương nặng không hồi phục nên gia đình đã xin về và chị H. đã qua đời.

Bệnh nhân nặng thứ hai là anh Triệu Văn N. (17 tuổi) dân tộc Dao, quê Cao Bằng, vào viện ngày 24/02/2023. Bốn ngày trước khi vào viện, bệnh nhân thấy khó thở, mệt, mờ mắt, lơ mơ, hôn mê, ngừng thở. Bệnh nhân được đưa đến Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Ninh cấp cứu, sau đó được chuyển tới Trung tâm Chống độc Bạch Mai trong tình trạng hôn mê, tụt huyết áp, nhiễm toan chuyển hóa nặng, tổn thương não nặng hai bên, nồng độ methanol trong máu là 125 mg/dL, không có ethanol. Bệnh nhân đã được cấp cứu điều trị hồi sức giải độc lọc máu, hiện tri giác có cải thiện nhưng não vẫn tổn thương và phù não nhiều, tổn thương mắt.

Bệnh nhân thứ ba là anh Phàng A.T. (18 tuổi), dân tộc Mông, ở Phù Yên, Sơn La. Hai ngày trước khi vào viện, bệnh nhân thấy mờ mắt, khi được chuyển tới Trung tâm Chống độc, anh T. trong tình trạng tỉnh táo, các dấu hiệu sống ổn định, đồng tử giãn hai bên, mất thị lực gần hoàn toàn (chỉ còn phân biệt được sáng tối), máu nhiễm toan chuyển hóa nặng, nồng độ methanol máu là 10,48 mg/dL, khám chuyên khoa mắt thấy tổn thương thị giác hai bên, bệnh nhân chỉ còn thấy lờ mờ...

Bệnh nhân thứ 4 là anh Phàng A.S. (em trai Phàng A.T., 16 tuổi), nhập viện trong tình trạng đồng tử giãn hai bên. Khám chuyên khoa mắt thấy giảm thị lực nặng và có tổn thương thần kinh thị giác hai bên, khí máu có tình trạng nhiễm toan chuyển hóa rõ, nồng độ methanol trong máu âm tính. Bệnh nhân được chẩn đoán nhiễm độc methanol nặng giai đoạn muộn có tổn thương mắt nặng (mù mắt).

Ngoài ra, Trung tâm chống độc còn điều trị cho hai bệnh nhân khác bị tổn thương mắt mức độ nhẹ hơn và một bệnh nhân nhiễm độc methanol có nồng độ methanol máu cao nhưng đến sớm khi chưa có triệu chứng được kịp thời điều trị nên đã hồi phục tốt.

Theo các bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai, tính đến thời điểm hiện tại, tổng số công nhân được khám, xét nghiệm, cấp cứu tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh là 108 người. 

Trong đó, 37 người bị nhiễm methanol với các mức độ khác nhau, cụ thể gồm: 22 người nhiễm methanol chưa có triệu chứng; 8 người nhiễm độc methanol mức độ nhẹ chỉ có thay đổi nhẹ trên khí máu động mạch, chưa có tổn thương cơ quan, chưa có triệu chứng lâm sàng; 7 người nhiễm độc methanol mức độ nặng hoặc nguy kịch, trong đó 1 người tử vong, 4 người tiên lượng di chứng giảm nặng hoặc mất khả năng nhìn, 1 người di chứng nặng với não (rối loạn ý thức, rối loạn vận động,…).

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, loại cồn Công ty TNHH HSTECH Vina sử dụng được một người nhà bệnh nhân gửi tới Trung tâm Chống độc xét nghiệm, kết quả cho thấy nồng độ methanol là 77,83%, không có ethanol. Các công nhân ở đây đã nhiễm độc methanol qua đường hô hấp do hít phải không khí có nhiễm methanol và có thể một phần qua da khi da tiếp xúc trực tiếp với cồn.

Cách phòng tránh nhiễm độc methanol

Từ vụ nhiễm độc trên, Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên đã có những khuyến cáo và hướng dẫn người dân cách phòng tránh nhiễm độc methanol.

Methanol ở dạng lỏng, được hấp thu và gây ngộ độc dễ dàng qua đường tiêu hóa (chủ yếu do uống phải rượu rởm, cồn sát trùng rởm) và qua da (do tiếp xúc trực tiếp với dung dịch cồn sát trùng trên da hoặc dùng cồn rởm chứa methanol để sát trùng trên diện da rộng hoặc nhiều lần) hoặc qua đường hô hấp (do hít phải hơi, không khí chứa cồn methanol với nồng độ vượt ngưỡng cho phép).

Trong trường hợp ngộ độc/nhiễm độc cấp tính, người bệnh bị mờ mắt, giảm thị lực, mù, đau đầu, buồn nôn, nôn, rối loạn ý thức, hôn mê, co giật, tổn thương não, nhiễm toan chuyển hóa, sốc, tổn thương đa tạng, tử vong hoặc di chứng mù mắt, giảm thị lực, hôn mê, rối loạn vận động,…

Trường hợp ngộ độc/nhiễm độc mạn tính, người bệnh đau đầu, chóng mặt, choáng váng, mất ngủ, viêm kết mạc, nhìn mờ, mù. Trên thai nhi: các nghiên cứu trên động vật cho thấy methanol có thể gây dị tật trên xương, tim mạch, tiết niệu và thần kinh trung ương.

Để phòng tránh nhiễm độc/ngộ độc methanol, các cơ quan quản lý cần có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ hóa chất cồn công nghiệp methanol; tăng cường công tác quản lý về an toàn lao động. Các sản phẩm chứa methanol cần phải có nhãn mác cảnh báo rõ ràng về tên gọi, thành phần cụ thể, tác hại với sức khỏe, biện pháp phòng tránh, đảm bảo an toàn khi sử dụng và các sơ cấp cứu.

Đối với người sử dụng các sản phẩm methanol, cần tuân theo đúng các hướng dẫn sử dụng và bảo quản an toàn, đảm bảo điều kiện lao động sản xuất an toàn.

Vì methanol xâm nhập vào cơ thể dễ dàng qua da, đường hô hấp, tiêu hóa nên tất cả các loại khẩu trang, mặt nạ phòng độc đơn thuần, găng tay thấm nước đều không có tác dụng ngăn cản hoặc lọc được methanol.

Người sử dụng có thể đi găng nhựa/cao su kín ngăn methanol hấp thu qua da nhưng vẫn có thể hít phải methanol qua đường hô hấp. Trong môi trường không khí nhiễm methanol mức độ nguy cơ ảnh hưởng sử khỏe, chỉ có trang phục phòng hộ (quần áo liền mũ, găng và giầy/ủng) kín hoàn toàn kết hợp hệ thống cung cấp dưỡng khí độc lập bao gồm mặt nạ phòng độc kín được kết nối với nguồn dưỡng khí được bơm từ bên ngoài mới có thể đảm bảo an toàn cho người lao động.

Bác sĩ Nguyên khuyến cáo, mỗi người dân cần luôn cảnh giác với tất cả các loại cồn, các sản phẩm được cho là ethanol hoặc gắn nhãn mác là ethanol, vì các sản phẩm này rất dễ có nguy cơ bị làm giả và có chứa methanol.