Ngày ông Công ông Táo 23 tháng Chạp năm nay nhằm ngày thứ Bảy 14/1/2023 (Dương lịch). Vào ngày này, mỗi gia đình thường chuẩn bị mâm cúng tiễn ông Công ông Táo về trời. 

Sự tích ông Công ông Táo bắt nguồn từ đâu?

Nguồn gốc của Táo quân bắt đầu sự tích "2 ông 1 bà" - vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc, và người dân vẫn quen gọi chung là Táo quân hoặc ông Táo.

Theo tích của người Việt, Thị Nhi có chồng là Trọng Cao. Dù tình cảm mặn nồng tha thiết nhưng họ mãi không có con. Vì vậy lâu dần Trọng Cao hay kiếm chuyện dằn vặt vợ.

Một hôm, Trọng Cao “chuyện bé xé ra to” đánh Thị Nhi và đuổi đi. Thị Nhi bỏ nhà, lang thang rồi gặp được Phạm Lang. Phải lòng nhau, hai người kết thành vợ chồng. Trọng Cao sau khi nguôi giận lại ân hận, nhớ vợ và quyết lên đường đi tìm Thị Nhi.

Ngày này qua tháng nọ, tìm mãi, hết gạo hết tiền, Trọng Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường. Không ngờ, Trọng Cao lại vào xin ăn đúng nhà của Thị Nhi lúc Phạm Lang đi vắng. Nhận ra người hành khất là chồng cũ, Thị Nhi mời vào nhà nấu cơm cho ăn. Đúng lúc đó, Phạm Lang trở về. Thị Nhi sợ chồng nghi oan nên giấu Trọng Cao dưới đống rạ sau vườn.

Chẳng may đêm ấy, Phạm Lang nổi lửa đốt đống rạ để lấy tro bón ruộng. Thấy lửa cháy, Thị Nhi lao vào cứu Trọng Cao ra. Thấy vợ nhảy vào đống lửa, Phạm Lang thương vợ cũng nhảy theo. Cả ba đều chết trong đám lửa.

Thượng đế thương tình thấy ba người sống có nghĩa có tình nên phong cho làm vua bếp hay còn gọi là Định phúc Táo quân. Người chồng mới làm Thổ công trông coi việc trong bếp. Người chồng cũ làm Thổ địa trông coi việc trong nhà. Còn người vợ làm Thổ kỳ trông coi việc chợ búa.

Không chỉ định đoạt may, rủi, phúc họa của gia chủ, các vị Táo quân còn ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ vào thổ cư, giữ bình yên cho mọi người trong nhà.

Ý nghĩa ngày ông Công ông Táo

Theo sự tích dân gian Việt Nam, hằng năm, vào ngày 23 tháng Chạp, Táo quân sẽ cưỡi cá chép bay về trời để trình báo mọi việc lớn nhỏ xảy ra trong gia đình với Ngọc Hoàng. Cho đến đêm Giao thừa, Táo quân sẽ quay về hạ giới để tiếp tục công việc trông coi bếp lửa của các gia đình.

Người xưa cũng cho rằng, sau khi nghe Táo quân bẩm báo, Ngọc Hoàng sẽ căn cứ vào đó để định đoạt, có thể khen thưởng hoặc quở phạt gia chủ. Vì thế, vào ngày 23 tháng Chạp, trước khi Táo quân lên thiên đình, người ta thực hiện nghi lễ cúng ông Táo để các ông “nói tốt“ cho nhà mình. 

Vào ngày này, người dân làm mâm cơm để bày tỏ lòng biết ơn với các vị thần. Đồng thời, đây cũng là dịp để người người, nhà nhà trở về sum họp, quây quần sau một năm làm ăn vất vả. Tùy theo điều kiện gia đình mà có những mâm cỗ lớn nhỏ khác nhau.

Văn khấn cúng ông Công ông Táo năm 2023

Dưới đây là bài văn khấn cúng ông Công ông Táo theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hóa Thông tin, độc giả có thể tham khảo:

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.

Tín chủ (chúng) con là:…

Ngụ tại:…

Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp, tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương tín chủ con thành tâm kính bái.

Chúng con kính mời ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật.

Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua gia chủ chúng con sai phạm.

Xin Tôn thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành.

Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Giờ đẹp cúng ông Công ông Táo năm 2023

Theo chuyên gia phong thủy, người miền Bắc có thể cúng trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp và các ngày trước đó là ngày 20, 21, 22. Nhưng với người miền Nam, thời điểm thích hợp để cúng ông Công ông Táo lại vào buổi chiều tối ngày 23.

Việc cúng vào thời điểm nào là do cách ứng xử phù hợp với tín ngưỡng người dân từng nơi sao cho thuận tiện và thích hợp nhất. Nhưng thời gian cúng sẽ không vượt qua ngày 23 tháng Chạp. Để chọn ngày giờ đẹp cúng, nhiều gia đình thường làm trước ngày 23 tháng Chạp. 

Lưu ý khi cúng ông Công ông Táo, gia chủ cần ăn mặc lịch sự. Trang phục nam nữ là quần dài, áo đẹp sáng màu, không hở và thành tâm lễ bái khấn nguyện với ngôn từ chuẩn mực. 

Muốn khấn cúng bài bản và đỡ rối, quên, gia chủ nên in sẵn bài văn khấn cúng ông Công ông Táo, cầm tay đọc. 

Hoặc gia chủ cũng có thể khấn nôm theo tâm niệm mong cầu cá nhân.

* Thông tin trong bài mang tính chất tham khảo.