(Thethaovanhoa.vn) - Lễ trao giải Sách hay lần thứ 10 đã diễn ra sáng 27/9 tại khách sạn Rex (TP.HCM), với 7 hạng mục và 15 đầu sách được vinh danh. Nếu tác giả còn sống lớn tuổi nhất từng nhận giải Sách hay là nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu (94 tuổi, nhận giải năm 2014), thì nhỏ nhất là Nguyễn Khang Thịnh (13 tuổi), tác giả cuốn Nhật ký của nhóc Alvin siêu quậy, vừa nhận giải ở hạng mục sách thiếu nhi năm nay.

Công bố 7 hạng mục Giải Sách hay năm 2020

Lễ công bố Giải Sách hay lần thứ X, năm 2020 với sự tham dự của đông đảo giới thức giả, doanh nhân, nhà giáo và đông đảo bạn đọc trẻ trong và ngoài nước.

Đại diện hội đồng trao giải, nhà nghiên cứu triết học Bùi Văn Nam Sơn nói rằng: “Giải Sách hay hàng năm còn có nét đặc sắc riêng do tính rộng mở của nó: Phạm vi tuyển chọn không phân biệt tác giả/dịch giả còn sống hoặc đã mất, đối tượng tuyển chọn là những tác phẩm đã xuất bản chính thức từ sau 30/4/1975 đến nay. Thêm một cơ hội để tôn vinh và giới thiệu đến người yêu sách những tác giả và công trình đã được thời gian thử thách và có chân giá trị”.

Những “nhan sắc” văn hóa

Trong 7 hạng mục, nếu nhìn ở khía cạnh văn hóa, có các sách rất đáng chú ý như Làng mạc ở châu thổ sông Hồng của Nguyễn Tùng và Nelly Krowolski, Từ Dụ thái hậu của Trần Thùy Mai, Chết chịu của Céline (Dương Tường dịch), Những tìm sâu triết học của Ludwig Wittgenstein (Trần Đình Thắng dịch). Trong này có những tác giả vượt thời gian như Ludwig Wittgenstein (1889-1951), Céline (1932-1957), với các kiệt tác lần đầu xuất hiện đầy đủ trong tiếng Việt.

Thống kê của Lê Quý Đôn (1726-1784), đến thời của ông, nước Việt chỉ còn lại khoảng 115 bộ/đầu sách, do phần lớn bị thất lạc, hoặc bị nhà Minh cướp mang về nước khi xâm lược. Đến thời Phan Huy Chú (1782-1840), nước Việt có thêm chừng 90 bộ/đầu sách, và thời Nguyễn thêm gần 100 bộ/đầu sách nữa. Liệt kê như vậy để thấy rằng sách - văn bản in - của nước Việt không thật nhiều, nên viết về điều gì cũng thường mang tính khái quát. Cho nên, khi vợ chồng Nguyễn Tùng và Nelly Krowolski viết Làng mạc ở châu thổ sông Hồng sẽ gặp muôn vàn khó khăn về khâu tư liệu, vì sách xưa để lại rất đại khái. Những gì mà họ phục dựng được qua công trình này là một đóng góp đáng kể, không chỉ về lịch sử, mà về văn hóa.

Đang thời đỉnh cao của ngòi bút, nữ sĩ Trần Thùy Mai (1954, Huế) đã mang đến cho độc giả bộ tiểu thuyết lịch sử Từ Dụ thái hậu giàu sức hút. Không chỉ bám sát lịch sử nhà Nguyễn thông qua 3 triều vua, mà còn phản biện và điểm tô lịch sử bằng những câu chuyện hậu cung sống động, để từ đó phác họa nên một trong những hình tượng từ tâm và đáng mến nhất lịch sử: Từ Dụ.

Bản dịch Những tìm sâu triết học của Trần Đình Thắng là một nỗ lực đáng quý trong việc dùng từ thuần Việt để diễn đạt các khái niệm trừu tượng của triết học Tây phương. Trần Đình Thắng cho biết qua mỗi bản dịch, ông sẽ “dấn sâu” thêm một chút trong việc dùng từ thuần Việt, hạn chế từ Hán Việt. Chính vì vậy, xét về mặt ngôn ngữ, văn chương và cả văn hóa, đây không chỉ là nỗ lực làm trong sáng, mà còn làm phong phú, giàu đẹp cho từ thuần Việt.

Cậu bé nhẩn nha viết sách

Nguyễn Khang Thịnh (sinh năm 2007) là tác giả trẻ tuổi nhất từng đoạt giải Sách hay, hiện học tại Hà Nội. Thịnh kể rằng mình bắt đầu viết Nhật ký của nhóc Alvin siêu quậy là thấy chuyện đi học không vui, nên một hôm theo mẹ đến chỗ làm, ngồi chơi thấy buồn buồn, nên muốn viết ra một câu chuyện.

Với bối cảnh câu chuyện tại Mỹ, nhưng tâm tư và tình huống thì rất Hà Nội, kể về Alvin đam mê khoa học, thích chơi điện tử, hay ngủ gật, thích làm YouTuber. Cũng có ý kiến cho rằng cuốn này phảng phất vài nét từ bộ truyện nhiều tập Nhật ký chú bé nhút nhát (nguyên tác: Diary Of A Wimpy Kid) của Jeff Kinney. Khang Thịnh mất gần 3 năm để nhẩn nha viết, với mục đích viết cho vui, việc xuất bản là việc bất ngờ đến về sau.

Văn Bảy