(Thethaovanhoa.vn) - Những pha chạm bóng một chạm của Xavi tạo ra âm thanh không khác mạch đập của một cơ thể sống; mọi dòng chảy để cơ thể đó hoạt động, và chiến thắng, đều đi qua anh. Không bao giờ quá nhanh, không bao giờ quá chậm, không bao giờ ngừng nghỉ.
Vào cuối những năm 1980, khi Barcelona đang săn lùng chiếc Cúp C1 đầu tiên của họ và ĐT TBN tìm kiếm danh hiệu lớn đầu tiên kể từ Euro 1964, một đám nhóc tụ tập chơi bóng ở Plaça del Progrés, thành phố Terrassa, cách Barcelona khoảng 30 km về hướng đông bắc. Đó là một sân bóng hình vuông bằng bê-tông, với một đài nước và vài cái cây. Một trong những cậu bé đá chính là Xavier Hernández Creus, vốn sống ở Carrer de Galileu, một đường phố gần đó. Theo báo El País, cậu trở về nhà từ trường hy vọng mẹ mình đã làm món macaroni, rồi bà sai cậu cầm tiền đi mua bánh mì mới nướng ở khu quảng trường. Nhưng không ít lần, cậu mải mê với quả bóng tới mức quên cả bữa cơm. “Rất nhiều lần, mẹ tôi phải tới tận đây và nói: Xavi, 2 giờ 10 rồi, về ăn cơm! Và tôi biết khi bà hỏi tới bánh mì, tôi sẽ ngẩn ra: Bánh mì nào?”
Mẹ của Xavi vốn đã quen với những kẻ bị ám ảnh bởi bóng đá. Maria Mercè gặp chồng bà, Joaquim, ở một quán rượu do cha mẹ bà làm chủ, nơi ông gặp gỡ bạn bè để chơi bi lắc. Joaquim sau này chơi cho CLB Catalunya Sabadell, nên Xavi lớn lên với quả bóng trong nhà. Điều đó nuôi dưỡng trực giác bóng đá cho cậu từ sớm. Ở khu quảng trường, những đám trẻ đuổi theo bóng từng bầy. Trừ Xavi, cậu sẽ đứng cạnh thủ môn của mình. Một ngày trên đường về nhà, cha cậu hỏi tại sao. “Cha ơi”, Xavi đáp. “Nếu không có ai ở đó mà đội con mất bóng, thì chỉ có mình thủ môn”.
Khi Xavi không đá bóng, thì cậu xem bóng đá. Một lần, khi Xavi mời phóng viên báo El País về căn nhà thời thơ ấu của ông, tay phóng viên nói rất mong được tìm hiểu những bí mật trong tính cách anh. “Được thôi”, Xavi đáp. “Nhưng tôi cảnh báo anh: cuộc đời tôi khá chán. Ngoài bóng đá, tôi chỉ còn gia đình và bạn bè”. Các đồng nghiệp và sếp của anh đều nói Xavi là người chăm chỉ và trầm ngâm. Chỉ lối cho tay nhà báo đi qua phòng khách, Xavi nói: “Đây là ghế xem bóng đá. Ở đây chúng tôi đã xem phải tới hàng nghìn trận”. Anh trai Xavi, Óscar, nói em mình biết các cầu thủ Tây Ban Nha tới tận giải hạng Ba. “Chúng tôi đang xem L’Hospitalet và Xavi nói: Cầu thủ này đá cho Sant Andreu năm ngoái, không phải bên cánh, mà đằng sau tiền đạo”. Joaquim từng nhận xét rằng Xavi “có cả sân bóng trong đầu từ khi mới biết đi”.
Xavi từ bé đã mê đá bóng
Khi Xavi 6 tuổi, anh đã được giám đốc đào tạo trẻ của Barca, Oriol Tort, tới xem chân cẳng. Tort rất thích cậu nhóc, nhưng lo ngại về thể hình quá mỏng. Joaquim đáp: “Nó nhỏ con, nhưng rồi ông sẽ mời nó thôi”. 5 năm sau, Xavi được mời thử việc. Trong xe hơi, Joaquim nói với cậu: “Con hãy mở mắt ra và học hỏi. Không phải ai cũng có cơ hội này đâu”. Xavi sau đó ghi 3 bàn trong trận đấu mà anh mô tả là “trận đấu của cuộc đời tôi”. Anh nói với El País: “Thật khó tin. Tôi nhớ đã thật sự sợ hãi khi thử việc. Vậy mà tôi đã ghi 3 bàn. Tôi không biết chuyện gì xảy ra với mình, nhưng có một quả phạt đền và tôi yêu cầu được đá. Tôi đã đá, tôi không hiểu tại sao điều đó xảy ra, nhưng tôi ghi bàn. Tôi nghĩ mình không đá thêm quả phạt đền nào nữa tới tận trận tứ kết World Cup ở Hàn Quốc (năm 2002)”.
Nhưng những nỗ lực đó là vô nghĩa. Trước khi Xavi vào sân, Barça đã quyết định sẽ mời anh vào đội trẻ rồi, chỉ là cha anh không nói với anh thôi. Bản thân Xavi thấy đó là một điều hay: “Tôi không muốn bị coi là kẻ khác biệt. Tôi biết mình sẽ vẫn chơi như thế, nhưng tôi sợ rằng họ sẽ nói: Hãy nhìn cậu nhóc đó kìa, cậu ấy đã được Barça mời và giờ nghĩ mình đặc biệt. Tôi không mặc áo đấu Barça của mình ngoài đường để tránh gây chú ý”.
“Giày anh ta gắn nam châm à?” Sir Alex Ferguson đặt câu hỏi. Đó là ngày 19/4/2000 và Man United của ông, ĐKVĐ Champions League, vừa bị Real Madrid loại khỏi giải đấu này ngay ở Old Trafford trong một cuộc đối đầu đầy kịch tính
Không giống các cầu thủ trẻ khác của Barça, Xavi không ở nội trú trong La Masia. Mẹ anh không cho. Sau các buổi tập anh về nhà ăn tối. Graham Hunter viết trong Barça: The Making of the Greatest Team in the World (tạm dịch: Barca: Hành trình tạo ra đội bóng vĩ đại nhất thế giới) rằng khi Xavi nhận khoản lương đầu tiên, 4.000 peso (khoảng 25 USD), anh đã mua cho mẹ một cái máy nướng bánh mì. Tới tuổi trưởng thành, cha mẹ là những người định hình giá trị cho anh. “Khoảng thời gian tồi tệ nhất với một cầu thủ trẻ là từ 15 tới 18”, anh nói. “Đó là khi tất cả các đồng đội của bạn đi tới quán bar và cặp kè bạn gái, còn bạn ru rú ở nhà. Cha tôi đã chơi chuyên nghiệp ở hạng nhì và một chút ở Primera, và điều đó có ích cho tôi. Ông ấy rất nghiêm khắc: Về nhà trước 10 giờ, mai con còn phải ra sân! Ăn uống kỹ lưỡng, đúng giờ, thái độ, ông ấy đã dạy tôi sự chuyên nghiệp từ rất sớm”.
Xavi cũng bắt đầu tiếp thu các lý tưởng trên sân bóng: “Khi bạn tới Barça, điều đầu tiên họ dạy bạn là suy nghĩ, suy nghĩ và suy nghĩ, suy nghĩ thật nhanh. Ngẩng đầu lên, di chuyển, nhìn, suy nghĩ. Nhìn trước khi nhận bóng. Nếu có bóng, tìm xem ai không bị kèm. Nghĩ, nghĩ thật nhanh. Thật ra, Charly (Rexach) luôn nói là chúng tôi phải nghĩ trong a mig toc, tức là chỉ một nửa lần chạm bóng”. Những nguyên tắc này là sự kế thừa từ Johan Cruyff, nhưng với Xavi, mọi chuyện thật tự nhiên. “Khi chơi bóng lúc còn nhỏ, bạn luôn thích có bóng đúng không?”, anh nói. “Tất cả những gì tôi muốn là có bóng trong chân, làm chủ trận đấu. Tôi đã trưởng thành với phong cách đó. Đó là cách tôi được giáo dục về bóng đá. Tôi không nghĩ còn cách nào để chơi bóng khác thế”.
Trước đó rất lâu, Xavi được xếp loại là tiền vệ trung tâm. Anh học hỏi những cầu thủ lớn đương thời đá ở vị trí đó, bắt đầu với Bernd Schuster, “tôi sợ chết khiếp” phong cách chặt chém của tiền vệ người Đức, nên chuyển sang Pep Guardiola: “Cách ông ấy chuyền một chạm, tăng tốc, rồi giảm tốc, nhận bóng, nhìn quanh khắp cả sân, rồi mới chuyền, đều đáng học hỏi”. Xavi có mặt trong các đội trẻ TBN, chơi bên cạnh Iker Casillas khi La Roja về thứ 3 ở giải World Cup U17 tại Ai Cập năm 1997. Sau này, anh được đưa lên đội B của Barça, nơi khả năng tổ chức của anh giúp CLB thăng hạng Nhì. Anh hầu như không chuyền hỏng. “Tôi chưa bao giờ quên điều đầu tiên mình được dạy ở Barça”, sau này anh nói. “Ở đây, bạn không bao giờ làm mất bóng”.
Van Gaal (phải) có ảnh hưởng rất lớn đối với Xavi
Cứ như thế, Xavi không phải đợi lâu trước khi lên đội 1. Ngày 24 tháng 3 năm 1998, anh góp mặt ở giải Copa Catalunya trong một trận đấu với Lleida, mà Louis van Gaal gửi vài người dự bị của ông tới đá. Dẫn dắt đội là trợ lý của Van Gaal, José Mourinho. Vào tháng 5, Xavi vào sân từ ghế dự bị ở một trận giao hữu gặp Southampton. Trận ra mắt chính thức tới ở Mallorca trong trận tranh Siêu Cúp TBN, ngày 18/8, bởi các chấn thương của Albert Celades và Guardiola. Anh ghi bàn duy nhất cho Barça trong trận thua 1-2, và chung cuộc Barca thua 1-3 sau trận lượt về ở Camp Nou. Thất bại đó báo trước một khởi đầu mùa giải mới tai họa. Vào lúc Barca tới làm khách ở Valladolid, vào giữa tháng 12, họ đã thua 4 trận tại Liga liên tiếp. Trận đó, Xavi mang về chiến thắng 1-0 mở đầu cho 7 trận thắng liên tiếp. Họ vô địch vào cuối mùa. Xavi được trao danh hiệu Phát hiện của mùa giải và bắt đầu được Van Gaal tin cậy. “Ông ấy đã dạy tôi nhiều điều”, Xavi nói với El País. “Ông ấy hay nói với tôi: Cậu giỏi hơn Zidane. Và tôi đáp lại: Đừng bơm quá, thưa HLV, cảm ơn ngài, nhưng xin đừng nói quá lên”.
Xavi ngày càng tiến bộ. Năm 1999, anh là thành viên đội U20 TBN giành chức vô địch World Cup U20 ở Nigeria. Anh chơi hay tới mức khi Seydou Keita được bình chọn là cầu thủ xuất sắc nhất giải, LĐBĐ TBN (RFEF) đã nộp đơn khiếu nại chính thức lên FIFA!
Đến ngày 15/11/2000, Xavi ra mắt đội 1 của TBN. Cả Carles Puyol nữa. Tới lúc đó Xavi đã là một gương mặt quen thuộc ở Barça, và người ta bắt đầu nói về sự giống nhau giữa anh và Guardiola, cả hai đều chơi ở vị trí tiền vệ trung tâm tổ chức. Nhưng Xavi không thích cuộc tranh luận đó. “Để được đánh giá cao và tôn trọng vì cách tôi chơi bóng là một cuộc chiến thật sự, nhất là khi Van Gaal sử dụng chúng tôi cho cùng vị trí và so sánh chúng tôi trong các cuộc họp báo”, Xavi nói. “Thật khó mà cạnh tranh với thần tượng của mình. Tôi lo lắng về việc lấy mất vị trí của ông ấy, về việc chúng tôi sẽ có thể trở mặt với nhau. Tôi lý tưởng hóa mọi thứ về Pep, cách ông nói chuyện, vai trò thủ lĩnh của ông trên sân”.
Roberto Baggio là VĐV thể thao nổi tiếng nhất của Italy, nhưng đồng thời là một người trầm lặng, sống nội tâm và hiếm khi xuất hiện trước công chúng.
Giai đoạn từ 2000 tới 2003 khá ảm đạm cho Barça và Xavi. Trong giai đoạn này, cả Van Gaal lẫn những người kế nhiệm của ông đều chỉ coi Xavi là một tiền vệ phòng ngự. Những chỉ trích chuyển qua lại giữa cầu thủ và HLV. “Khi chúng tôi thắng thì người ta ca ngợi tôi”, Xavi nói với El País. “Nhưng khi chúng tôi thua, họ nghi ngờ tất thảy, và tôi là số 1 trong danh sách”.
Ở tầm mức ĐTQG tài năng của anh cũng không được phát lộ hết. Ở World Cup 2002, khi TBN thua trận ở tứ kết dưới tay chủ nhà Hàn Quốc, anh chỉ vào sân 2 lần từ ghế dự bị. Ở Euro 2004, TBN bị loại khỏi một bảng đấu có mặt Hy Lạp, Nga, và chủ nhà BĐN. Xavi không được đá một phút nào.
Một năm trước đó, mùa Hè 2003, Barça có những thay đổi sâu sắc. Joan Laporta kế nhiệm Joan Gaspart trong vai trò chủ tịch, và Frank Rijkaard được bổ nhiệm làm HLV. Những chữ ký mới bao gồm Rafa Márquez, Edgar Davids và Ronaldinho; Andrés Iniesta và Víctor Valdés được đôn lên đội 1. Rijkaard để Davids đá tiền vệ trụ và yêu cầu Xavi dâng lên. Ông coi anh là một người chuyền bóng cuối cùng nhiều hơn. “Lúc đầu có vẻ không thoải mái, và tôi chưa bao giờ tưởng tượng rằng những năm đẹp nhất sự nghiệp của mình sẽ là ở vị trí tiền vệ trung tâm”, Xavi nói. “Nhưng đó chính là những gì đã xảy ra”.
Barca lên đỉnh châu Âu thời gắn bó với Rijkaard
Mùa giải đó, Barca về nhì ở La Liga sau Valencia của Rafa Benítez. Năm tiếp theo, họ xếp cao hơn 1 bậc. Ra sân với sơ đồ 4-3-3 kiểu Hà Lan, họ có Ronaldinho chơi mê hoặc bên cánh trái, cầu thủ mới tới Ludovic Giuly bên phải, Márquez ở giữa, và Xavi cùng Deco tổ chức ngay phía trên. Phong cách là cầm bóng nhiều, áp đảo, và chơi đẹp mắt. Xavi, được bình chọn là Cầu thủ xuất sắc nhất mùa ở TBN, sau này sẽ nhớ lại sự đánh mất bản sắc của Barca trước Rijkaard. “Giải pháp chính là chúng tôi”, anh nói. “Nếu chúng tôi không tôn trọng lối đá của mình, thì mọi chuyện đều vô nghĩa”.
Mùa tiếp theo, Xavi dính chấn thương dây chằng đầu gối trái và trải qua 5 tháng ngồi ngoài. Dù anh trở lại vào tháng 4, anh ngồi dự bị khi Barça đánh bại Arsenal 2-1 để giành Champions League đầu tiên kể từ năm 1992. Họ cũng bảo vệ thành công danh hiệu ở La Liga.
Nhưng mùa Hè tiếp theo báo hiệu khởi đầu cho một giai đoạn thất vọng. Ở World Cup 2006, ĐT TBN dưới quyền Luis Aragonés thua Pháp 1-3 ở vòng 16 đội. Trở lại Barça, sự sa sút dưới thời Rijkaard bắt đầu. Các đối thủ nhận ra phong cách của họ, trong khi bản thân Barca cũng không còn giữ nguyên được bản sắc.
Người Pháp ăn mừng chiến thắng lịch sử trên sân nhà trong khi cả thế giới tự hỏi điều gì đã xảy ra với tượng đài, “người ngoài hành tinh” Ronaldo.
Hai chức vô địch Liga liên tiếp của Real Madrid, nhất là chiếc cúp dưới thời Capello, nhấn mạnh một giả thuyết do Xavi đưa ra. “Barça phải áp đảo hoàn toàn so với Madrid, bằng không chúng tôi sẽ không vô địch”, anh nói. “Họ có nhiều trợ lực: báo chí, tinh thần Juanito, tinh thần “Ai mà không thích Madrid”… Chúng tôi hoặc là phải rất mạnh, hoặc là trắng tay. Nếu chúng tôi cũng đá với phong độ như họ, họ sẽ vô địch bằng những lợi thế không liên qua tới bóng đá… Nếu chúng tôi có được triết lý như kiểu Madrid, chúng tôi hẳn đã giành Champions League nhiều hơn nhiều. Tôi không biết nhờ vào đâu, có lẽ là tấm huy hiệu, nhưng họ luôn cho thấy khả năng chiến thắng ngay cả khi không chơi tốt”.
Mùa Hè 2008, Aragonés đưa TBN tới dự Euro ở Áo và Thụy Sĩ. Ông chỉnh sửa hệ thống 4-4-2 trong đó Xavi và Marcos Senna đá tiền vệ trung tâm, David Silva và Iniesta dạt vào trong từ hai cánh, và David Villa cùng Fernando Torres chơi cặp tiền đạo. Họ đá rất hay, trôi chảy, và cân bằng. Vượt qua vòng bảng, họ hạ Italy trên chấm luân lưu ở tứ kết. “Loạt luân lưu trước Italy đã có thể thay đổi lịch sử”, Xavi sau này nói. “Lịch sử bóng đá TBN kém cỏi trong các loạt đấu súng, nhưng rồi bỗng nhiên TBN chiến thắng, đó thật sự là một khích lệ lớn về tâm lý”.
Ở bán kết, TBN gặp một tuyển Nga đang rất lên tinh thần dưới quyền chỉ đạo của Guus Hiddink và có trong đội hình cầu thủ chơi hay vào loại nhất giải Andrey Arshavin. Họ thắng 3-0 và Xavi ghi bàn. Chung kết họ gặp Đức, Xavi kiến tạo bàn duy nhất, do Torres ghi trong thế đối mặt Jens Lehmann.
Xavi ghi bàn vào lưới Nga ở EURO 2008
Sau trận đấu, cuộc tranh luận về phong cách bóng đá của TBN bùng lên. Họ đã chậm rãi chuyền bóng tới khi đối thủ phải khuất phục, một chiến thuật dựa cả vào kỹ năng của Xavi, Iniesta và Silva. Xavi được bình chọn là cầu thủ xuất sắc nhất giải. “Chúng tôi chọn Xavi vì anh ấy tiêu biểu cho phong cách bóng đá của TBN”, Andy Roxburgh, trưởng ủy ban kỹ thuật của UEFA, nói. “Anh ấy đầy ảnh hưởng trong suốt giải, chuyền bóng và xâm nhập vòng cấm địa là cách chơi của TBN”.
Có vẻ như đó là một sự thừa nhận mới với Xavi, dù lối chơi của anh chưa bao giờ thay đổi. Nói với BBC năm 2014, anh mô tả chính mình trong một đội bóng: “Tôi nghĩ tôi không có gì thay đổi. Tôi đã là người chuyền bóng từ khi còn nhỏ. Tôi thích chuyền bóng cho bạn bè khi còn đá bóng ngoài đường phố, và ở trường. Tôi nghĩ tôi đúng là những gì mà mọi người nhìn thấy trên các sân bóng. Mọi người nói họ “phát hiện” ra tôi ở Euro 2008, nhưng tôi đã chơi như thế trong nhiều năm trời. Đúng là giờ tôi tự tin và vững tin hơn, nhưng nhờ thành công mới được thế”.
Trở lại Catalunya, cuộc cách mạng mới bắt đầu. Rijkaard nhường chỗ cho Guardiola, người đã trải qua mùa trước đưa Barça B thăng hạng Nhì. Những cầu thủ thiếu tập trung như Ronaldinho và Deco được thay bằng Keita, Thierry Henry, Gerard Piqué và Dani Alves, trong khi Sergio Busquets theo Guardiola lên từ đội B. Ít người đoán được tương lai của dự án này, và Xavi bị coi là mục tiêu thanh lý cho tới khi Guardiola can thiệp. “Tôi nhận được một đề nghị từ Bayern Munich, và đúng là tôi sẵn sàng ra đi”, anh nói. “Nhưng ông ấy nói với tôi: Xavi, tôi không thể tưởng tượng một đội bóng không có cậu, không thể nào. Và tôi nói: Được rồi, tôi sẽ ở lại. Một HLV thật ấn tượng, có lẽ vì chúng tôi hiểu bóng đá cùng cách, rất giống nhau”.
"Chúng tôi hiểu bóng đá cùng cách, rất giống nhau"
Khi vụ chuyển nhượng được hoàn tất, một tờ báo viết rằng việc thành phố không có “thị trưởng, nhà ở, trường học, xe buýt, công ăn việc làm, và vệ sinh chẳng là gì vì chúng ta đã có Maradona”.
Đó là một quyết định khôn ngoan. Sau khi thua trận ra quân, ở Numancia, Barça vào guồng. Bộ ba Henry, Eto’o và Lionel Messi là không thể ngăn cản. Iniesta nhận lại vị trí của Deco. Busquets bắt đầu thay thế Yaya Touré. Sự quyết liệt và áp đảo của họ còn lớn hơn so với thời Rijkaard. Trong trận đấu ở Liga trên sân Santiago Bernabéu, Barça thắng 6-2 và Xavi kiến tạo 4 bàn. Ở chung kết Champions League, họ hạ Manchester United 2-0, với một quả tạt của Xavi giúp Messi đánh đầu ghi bàn cuối cùng. “Tôi không nghĩ Xavi và Iniesta từng để mất bóng trong sự nghiệp của họ”, Sir Alex Ferguson nói sau đó. “Họ lôi bạn vào vòng xoáy của họ và khiến bạn chóng hết cả mặt”.
Chiến thắng ở Rome giúp Guardiola có cú ăn ba ngay mùa ra mắt, thành tựu chưa từng có tiền lệ ở Barça. Mùa tiếp theo, họ giành Siêu Cúp TBN, Siêu Cúp châu Âu, Club World Cup. Tới khi hồi còi chung cuộc trận chung kết Club World Cup vang lên, Barça đã giành 6 chiếc cúp trong một năm lịch. “Tôi chưa bao giờ được chứng kiến thứ bóng đá như thế”, Xavi sau này nói. “Tôi xem các trận đấu mùa đó và nghĩ: Không thể chơi hay hơn thế này. Những năm tháng của Pep là không thể lặp lại”.
Đó mới chỉ là khởi đầu, bản chất tranh đấu không ngừng của Guardiola khiến ông không cho phép ai được hài lòng. Mùa 2009-10, Barça bảo vệ thành công La Liga với 99 điểm, nhiều hơn 3 điểm so với Madrid của Pellegrini. Ở Bernabéu, Xavi kiến tạo cả 2 bàn trong chiến thắng 2-0.
Vào mùa Hè, TBN giành World Cup đầu tiên của họ, ở Nam Phi, với Vicente del Bosque triển khai lại những ý tưởng của Guardiola và Cruyff. Họ chơi còn nhẫn nại và cầm bóng nhiều hơn cả đội của Aragonés; đối thủ hầu như không có bóng, và không thể ghi bàn. Ở các vòng loại trực tiếp, họ đánh bại BĐN (1-0), Paraguay (1-0), Đức (1-0), và trong trận chung kết, hạ nốt Hà Lan (1-0).
Vô địch World Cup 2010
Anh mang tiếng ăn chơi đàng điếm, tăng cân nhanh, và lang chạ với đủ loại phụ nữ. Đồ ăn và tình dục là những kẻ thù của Antonio Cassano, một cầu thủ đáng lẽ trở thành tài năng lớn của bóng đá Ý.
“Giờ thì tất cả mọi người trên thế giới đều muốn chơi bóng một chạm”, Xavi nói. “Đó là sự khác biệt do chiến thắng tạo ra. Nếu chúng tôi thua Italy ở Euro 2008, mọi thứ đã có thể hoàn toàn khác. Người ta sẽ nói bạn không thể thắng với thứ bóng đá đó, bạn phải chơi với nhiều thể lực hơn. Tôi nghĩ Luis là bước ngoặt, ông đặt cược vào những cầu thủ nhỏ con. Nếu không vô địch Euro, chúng tôi cũng đã chẳng giành được World Cup”.
Giờ thì việc Xavi cũng là đại diện của TBN chinh phục tất cả là điều được công nhận rộng rãi. Nhiều người còn coi anh là cầu thủ vĩ đại nhất lịch sử bóng đá TBN. “Anh ấy giúp chúng tôi xây dựng, hay nhìn thấy, một mẫu cầu thủ mới trải qua mọi cấp độ của ĐTQG”, Julen Lopetegui, cựu HLV đội trẻ và hiện là HLV ĐT TBN, nói. “Anh ấy đã xua tan huyền thoại về việc thể lực quyết định tất cả,và mở mắt cho mọi người thấy được những phẩm chất của các cầu thủ nhỏ bé, kỹ thuật, chứng minh rằng bạn có thể tấn công lẫn phòng ngự tốt như bất kỳ ai. Có rất nhiều cầu thủ giành được danh hiệu, nhưng rất ít người phá tan các định kiến, khái niệm, và ý tưởng, những người thay đổi cách chúng ta tư duy về bóng đá, và Xavi đã làm đúng điều đó”.
Thành tựu cá nhân của Xavi, vì thế, cũng gây nhiều tranh cãi. Giai đoạn 2009-2011, anh về thứ 3 trong các cuộc bình chọn Quả bóng vàng, sau Messi, Cristiano Ronaldo, hoặc cả hai. Ngay cả sau khi TBN giành World Cup, anh vẫn kém Messi và Iniesta. Vào tháng 1/2009, khi anh được đưa vào danh sách rút gọn cuối cùng, tờ báo Anh Daily Mail đã cho chạy một trang hình ảnh đầy ý nghĩa với anh, Messi, Cristiano, Torres và Kaká, kèm theo dòng tít cực hay: “Những cầu thủ giỏi nhất thế giới (và Xavi)”.
Quả bóng Vàng 2010 là chuyện riêng của người Barca
Ảnh hưởng của Xavi với bóng đá là không thể đo đếm được. Thật khó đánh giá tỉ lệ chuyền bóng thành công ảnh hưởng tới kết quả ra sao. Nếu Xavi giúp đội bóng của anh có thêm 5% thời gian kiểm soát bóng, thì giá trị của con số đó là gì? Nó giảm cơ hội đội nhà bị thủng lưới, giúp đồng đội nghỉ ngơi, tạo ra ưu thế tâm lý, khuyến khích việc xây dựng lối chơi, tăng cơ hội cho các cầu thủ tấn công, nhưng tất cả những điều đó đều rất khó định lượng. Thống kê không bao giờ nói hết được đóng góp của Xavi.
Những người khác thì cố gắng sử dụng lối nói hình tượng. Joseba Etxeberria chẳng hạn: “Nếu chúng ta phân tích bóng đá như một môn thể thao đồng đội, thì anh ấy là cầu thủ nhiều ảnh hưởng nhất tôi từng thấy. Những người khác có thể điều phối bóng và kiểm soát thế trận, nhưng tôi chỉ thấy duy nhất 1 người có thể điều khiển cả 22 cầu thủ trên sân theo nhịp điệu của mình”. Nhiều người gọi anh là “nhạc trưởng”. Thiago Alcântara cố gắng diễn ta theo kiểu khác, rằng “anh ấy là người mang oxy tới cho đội bóng”. Xavi, như thế, được coi là quả tim của một tổ chức hữu cơ lớn hơn. Nếu cầm bóng và những đường chuyền là mạch máu của Barça và TBN, thì Xavi chính là nơi vận hành những mạch máu đó. Sự so sánh càng có lý khi những pha chạm bóng một chạm của anh tạo ra âm thanh không khác mạch đập của một cơ thể sống, và mọi dòng chảy để cơ thể đó hoạt động, và chiến thắng, đều đi qua anh. Không bao giờ quá nhanh, không bao giờ quá chậm, không bao giờ ngừng nghỉ.
Tháng 11/2010, Barça đánh bại Madrid 5-0 ở Camp Nou trên đường giành một danh hiệu nữa. Nhiều BLV nói đó là màn trình diễn bóng đá đẹp nhất của một đội bóng mà họ từng được chứng kiến. “Cảm giác áp đảo thật khó tin”, Xavi nói sau khi góp 1 bàn thắng. “Và trước Real Madrid! Họ thậm chí còn không chạm được vào bóng!”
Conte đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng nghỉ. Những cuộc trao đổi với cầu thủ luôn đầy những từ như hy sinh, đổ mồ hôi, nỗi đau. Ông nói với các cầu thủ là “phải gặm cả cỏ và đất” nếu cần để chiến thắng.
Cũng mùa đó, Barça đánh bại Man United 3-1 ở chung kết Champions League ngay tại Wembley, trong cuộc đọ sức một chiều hiếm thấy ở tầm cỡ đó. Có nhiều yếu tố đóng góp vào sự áp đảo của Barca. Nhiều cầu thủ của họ đang ở đỉnh cao phong độ: Dani Alves vừa chín chắn, Puyol chưa quá già, Piqué không còn quá trẻ, Busquets đang chơi thứ bóng đá hay nhất, Iniesta là không thể ngăn cản. Xavi là người lớn tuổi nhất trong đó, 31, và ảnh hưởng của anh cũng lớn hơn bao giờ hết. Messi mới 23 và nhanh như một tia chớp. Guardiola đã hoàn toàn trưởng thành trên ghế huấn luyện, và ghi dấu ấn đậm nét của ông, từ La Masia tới Camp Nou. Như Xavi sau này nói: “Mọi ngôi sao đã thẳng hàng năm đó cùng với Pep”.
Mùa tiếp theo, Xavi ghi 10 bàn ở Liga, nhưng họ mất chức vô địch vào tay Madrid, rồi bị Chelsea loại ở châu Âu. Vào mùa Hè, TBN bảo vệ thành công chức vô địch Euro, đánh bại Italy 4-0 trong trận chung kết, với đội hình gồm toàn những cầu thủ kiến tạo của Del Bosque: Xavi, Iniesta, Fàbregas, Xabi Alonso, Busquets và Silva. Xavi kiến tạo 2 bàn, trở thành cầu thủ đầu tiên kiến tạo ở 2 trận chung kết Euro khác nhau, trong khi TBN trở thành đội đầu tiên giành 3 danh hiệu lớn liên tiếp.
Trở lại bán đảo Iberia, Barça bắt đầu cho một mùa giải bi kịch. Họ giữ được danh hiệu La Liga, nhưng căn bệnh của HLV Tito Vilanova ảnh hưởng sâu sắc tới cả đội hình. Mùa tiếp theo, dưới quyền Gerardo Martino, Barça trắng tay. World Cup 2014 còn tệ hơn với Xavi. TBN bị loại từ vòng bảng, sau đó Xavi tuyên bố từ giã ĐTQG. “Anh ấy còn quan trọng với chúng tôi hơn cả HLV”, Del Bosque nói.
Xavi suýt thì rời Barça mùa Hè đó, nhưng sự có mặt của Luis Suárez đã giúp anh tự tin hơn. “Tôi nói với các đồng đội: Các cậu, tôi sẽ ở lại thêm một mùa nữa, vì mọi chuyện có vẻ hứa hẹn”, anh nói. Dự án mới có vẻ không suôn sẻ lắm tới đầu tháng 1, nhưng rồi họ chơi gắn kết hơn với bộ ba Suárez, Messi và Neymar, lại bắt đầu phô diễn thứ bóng đá ấn tượng như dưới thời Guardiola. Họ sau đó sẽ giành cú ăn ba, và dù mất vị trí đá chính vào tay Ivan Rakitić, Xavi vẫn ra sân 31 trận ở La Liga, 19 trong đó là đá chính.
Xavi đã có một sự nghiệp hoàn hảo
Ngày 4/7/1998, tiền đạo người Hà Lan có 3 pha chạm bóng huyền hoặc, ghi bàn thắng hoàn hảo và đưa Hà Lan vào Bán kết World Cup.
Vài tuần trước trận cung kết Champions League gặp Juventus, Xavi tuyên bố anh sẽ ra đi trong mùa Hè. Ở trận cuối cùng của anh ở La Liga, hòa 2-2 trước Deportivo La Coruña tại Camp Nou, các CĐV đã mang theo một tấm băng-rôn khổng lồ vinh danh anh. Xavi kềm nước mắt để nói mấy lời sau trận đấu, hoa giấy bay rợp trời và anh hôn gió lên các khán đài. “Tôi từng nói chuyện với Puyi và anh không được chơi bóng hay ăn mừng khi ra đi (Puyol giải nghệ khi đang chấn thương)”, Xavi nói. “Còn tôi, hãy xem tôi được chia tay Camp Nou thế nào. Thật khó tin, mọi mảnh ghép đều đã đúng chỗ”.
Mùa cuối cùng với Barça biến Xavi thành cầu thủ có nhiều danh hiệu nhất trong lịch sử bóng đá TBN. Ở tuổi 35, anh đã giành 8 La Liga, 3 Copa del Rey, 6 Siêu Cúp TBN, 4 Champions League, 2 Siêu Cúp châu Âu, 2 Fifa Club World Cup, 1 World Cup, và 2 Euro. Nhưng các danh hiệu hiếm khi nào được đề cập khi Xavi nói về bóng đá. Khi El País yêu cầu anh định nghĩa bóng đá, Xavi nói: “Bóng đá là một quả bóng và vài người bạn, chuyền bóng vòng quanh trong sân sau nhà bạn, và vui cười. Bóng đá là thế”.
Trần Trọng
Theo Twenty Minute Reads