Jack Coles được xem là có công lớn với đội tuyển Guinea-Bissau khi giúp tìm kiếm các cầu thủ giỏi, những người có hai quốc tịch, thông qua trò chơi nổi tiếng Football Manager.

Công việc chính của Coles gắn với đội Coventry City ở Anh. Khi rảnh, ông trở thành trinh sát miễn phí giúp Guinea-Bissau tiếp cận cộng đồng hải ngoại rộng lớn.

Người hùng của Guinea-Bissau

Jack Charlton là huyền thoại không thể tranh cãi trong lịch sử bóng đá Cộng hòa Ireland. Cựu trung vệ người Anh, người qua đời năm 2020, đưa Ireland lần đầu tiên dự World Cup 1990 và vào đến tứ kết. Ông cũng đưa đội đến World Cup 1994 và EURO 1988, mở ra giai đoạn thành công nhất lịch sử. Khi mới được bổ nhiệm, Charlton mở mạng lưới tìm kiếm thông qua các phả hệ và trao cơ hội cho bất kỳ ai có nguồn gốc Ireland. Một cách tiếp cận ban đầu gây tranh cãi, nhưng thực sự hiệu quả.

Hơn 3 thập kỷ trôi qua, một Jack C khác đang thực hiện các tìm kiếm tương tự, cho Guinea-Bissau. Đối với quốc gia có dân số chỉ 2 triệu người, nhu cầu tìm kiếm cầu thủ là điều dễ hiểu. Từ đó, Jack Coles đóng vai trò quan trọng. Ông từng làm nhà phân tích tuyển dụng tại Leicester trong 4 năm trước khi đảm nhận vị trí trưởng bộ phận phân tích dữ liệu tại Coventry City. Coles phát hiện việc Guinea-Bissau bỏ lỡ các cầu thủ giỏi khi chơi game bóng đá. "Khi chơi Football Manager, tôi biết việc các cầu thủ chuyển từ đội tuyển này sang đội tuyển khác. Ban đầu tôi xem xét mối liên hệ giữa Curacao và Hà Lan, và nhanh chóng nhận ra có rất nhiều cầu thủ hai quốc tịch", ông giải thích.

Coles quan tâm vấn đề này và tự hỏi quốc gia nào có thể được hưởng lợi nhiều nhất từ cộng đồng hải ngoại. Coles xác định Guinea-Bissau có sự khác biệt lớn nhất giữa thứ hạng thế giới - hiện là 106 trên bảng FIFA - và các quốc gia mà họ có khả năng thu hút cầu thủ, như Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và Pháp. Tất cả đều trong Top 10.

Thông qua LinkedIn, Coles tìm kiếm GĐKT của Guinea-Bissau và cung cấp dịch vụ trên cơ sở tự nguyện. Mặc dù chủ tịch liên đoàn ban đầu tỏ ra nghi ngờ về lý do tại sao một người Anh làm việc cho một CLB Championship lại muốn giúp họ miễn phí, nhưng ông đã đồng ý sau khi Coles gửi đề xuất của mình.

Guinea-Bissau được dự giải vô địch châu Phi 4 lần liên tiếp, gồm cả sự kiện 2023 (diễn ra đầu năm 2024 ở Cameroon), sau khi bỏ lỡ 30 giải đấu trước đó. Coles hy vọng sẽ xây dựng được nền tảng thành công cho đội. Sự thay đổi trong các quy tắc đổi đội tuyển đã mang lại lợi thế, mở đường cho nhiều cầu thủ thay đổi lòng trung thành. Các cầu thủ có thể chuyển đổi quốc tịch nếu đá không quá 3 trận chính thức (không bao gồm các trận đấu ở các giải lớn) ở cấp độ chuyên nghiệp trước khi bước sang tuổi 21.

Công cụ Football Manager

Khám phá cầu thủ thông qua Football Manager không phải khái niệm mới lạ. Trò chơi đóng vai trò quan trọng trong quá trình thăng tiến của Ben Brereton Diaz từ Championship đến đội tuyển Chile. Khi còn thi đấu cho Blackburn, Diaz tiết lộ mẹ anh sinh ra ở Chile và theo gia đình đến Anh từ nhỏ. Ngay lập tức, gốc Chile của anh được cập nhật vào Football Manager. Người hâm mộ Chile chú ý đến phong độ nổi bật của anh, và sau đó là ĐTQG. Brereton Diaz, từng đá cho U20 Anh và hiện thuộc Villarreal, được Chile triệu tập dự Copa America 2021.

Công việc của Coles thường bắt đầu bằng cách rà soát cơ sở dữ liệu và sau đó tiếp cận cầu thủ, đôi khi thông qua LinkedIn, trực tiếp với cầu thủ hoặc thông qua người đại diện. Đó là quá trình tốn nhiều công sức và khả năng thuyết phục. Coles vấp phải sự phản kháng từ các đại diện. "Tôi đã cố gắng liên hệ với một cầu thủ thông qua người đại diện, nhưng không nhận được phản hồi nào", Cole chia sẻ. "Sau đó, cầu thủ đổi người đại diện và thông qua người mới, tôi có thể nói chuyện với cậu ấy, và được giải thích rằng người đại diện cũ không chuyển bất kỳ tin nhắn nào của tôi".

Một số cầu thủ khó thuyết phục vì họ cảnh giác với thứ hạng thấp của quốc gia, cũng như nguy cơ có thể ảnh hưởng đến danh tiếng. Cơ sở vật chất tương đối hạn chế cũng là một vấn đề, trong đó các cầu thủ lo lắng bị chấn thương và không được điều trị tốt nhất, gây ảnh hưởng xấu đến sự nghiệp CLB. Theo thời gian, công việc trở nên dễ dàng hơn. Khi một vài cầu thủ đã cam kết, việc thuyết phục người khác sẽ dễ dàng hơn.

Coles coi Carlos Mane là một trong những khám phá thành công nhất của ông. Mane sinh ở Lisbon, dành phần lớn thời gian đầu sự nghiệp của mình tại Sporting và đại diện cho Bồ Đào Nha ở mọi lứa tuổi, từ U-15 đến U-23, với 70 trận. Anh từng dự Thế vận hội 2016 cùng Bruno Fernandes. Không giống đội trưởng MU, Mane không thể lên ĐTQG. Thay vào đó, anh được mời thi đấu cho Guinea-Bissau, ra mắt ở tuổi 29 hồi tháng trước, gặp Sierra Leone.

Mane là một trong 8 cầu thủ ra mắt trong trận đấu đó. Coles giới thiệu những Ronaldo Camara, 20 tuổi, từng đại diện cho các đội trẻ Bồ Đào Nha, hay Houboulang Mendes đang khoác áo Almeria ở La Liga. Ông hiện chú ý một số cầu thủ có trình độ cao hơn, như tiền đạo Beto của Everton; hay Carlos Forbs, cựu học viên Man City vừa chuyển đến Ajax và là thành viên U21 Bồ Đào Nha.

Guinea-Bissau luôn phải đối mặt với những khó khăn bởi xu hướng các cầu thủ sinh ra ở châu Phi thi đấu cho các đội tuyển Âu. Ansu Fati là một ví dụ. Anh theo gia đình rời quê hương từ nhỏ, được Barcelona đào tạo rồi chọn khoác áo Tây Ban Nha. Vì thế, vai trò của Coles càng thêm đặc biệt, giúp Guinea-Bissau xây dựng được đội hình chất lượng không chỉ cạnh tranh vị trí cao tại CAN 2023 (cả 3 lần trước đều dừng bước ngay từ vòng bảng, chưa có chiến thắng nào), cũng như mơ đến suất dự World Cup.

Cùng với Guinea-Bissau, Coles cũng góp phần giúp Chiedozie Ogbene trở thành cầu thủ gốc Phi đầu tiên khoác áo Ireland, đội tuyển sa sút gần đây khi không dự World Cup từ 2002 và đang có nguy cơ vắng mặt kỳ EURO thứ hai liên tiếp (đã thất bại ở vòng loại, đang chờ cơ hội đá play-off). 

 Ngọc Linh