Cuối tuần qua, tại Đường sách TP.HCM, nhà thơ Nguyễn Phong Việt đã có buổi ký tặng sách thân mật, nhân dịp ra mắt tác phẩm Chúng ta sống để bước tiếp (NXB Trẻ, 2024). Đây là tập tản văn thứ 4 của anh, nằm trong dự án viết tản văn có tên chung là "Chúng ta sống"…

Các tập tản văn trước đây là Chúng ta sống có vui không?, Chúng ta sống là vì…, Chúng ta sống để lắng nghe.

Bước tiếp một chặng đường tản văn

Nguyễn Phong Việt bắt đầu viết tản văn từ năm 2020. Cứ đến cuối năm, Nguyễn Phong Việt đều ra mắt một tập tản văn mới. Đây có thể coi là dịp để nhìn lại, chiêm nghiệm một năm đã qua, để bước vào một năm mới với nhiều điều kỳ vọng hơn.

Mang tinh thần tích cực đó, các tập tản văn của Nguyễn Phong Việt luôn nhận được sự yêu mến của độc giả. Những độc giả có lẽ đã tìm thấy ở văn chương Nguyễn Phong Việt một niềm an ủi, sự chân thành, một chỗ để giãi bày, từ hồi những tản văn lẻ còn chưa in thành tập.

Những bài tản văn của Nguyễn Phong Việt kế thừa cảm xúc trong thơ của anh, những câu văn xê dịch giữa tình cảm lãng mạn và thực tế, như trong bài Cây ngô đồng của tập Chúng ta sống để bước tiếp khởi sự bằng hình ảnh con chim phượng hoàng trong truyền thuyết nối tiếp bằng hình ảnh những cây ngô đồng trong đại nội Huế.

Truyền thuyết kể phượng hoàng thường chọn đậu trên cây ngô đồng. "Mình không phải phượng hoàng để có thể hiểu được tại sao. Mình cũng không phải là ngô đồng, để biết rốt cuộc khi đứng giữa trời đất này, mình có gì khiến phượng hoàng chú ý…"

Chỉ từ những hình ảnh như thế đó mà thành duyên cớ chọn một quá trình chiêm nghiệm cuộc đời, về cách chúng ta tồn tại trên thế gian, về sứ mệnh của mỗi con người, về những chọn lựa của ta trong đời sống.

Những trang tản văn tích cực về cuộc sống

Nếu trong hai tập đầu tiên, cụm từ "chúng ta sống…" mang cái vẻ băn khoăn, tư lự nhiều thì đến hai tập gần đây, câu trả lời dường như đã xác quyết hơn. Chúng ta sống để lắng nghe và bước tiếp.

Tập tản văn Chúng ta sống để lắng nghe ra đời vào tháng 12/2023, gồm 40 bài viết, cũng là 40 lát cắt cuộc sống mà ở đó tác giả cùng độc giả chậm lại một nhịp để lắng nghe cuộc đời, lắng nghe mọi người, lắng nghe giữa cuộc sống bộn bề ồn ào này những thanh âm nhỏ nhoi của hạnh phúc. Đó có thể là Buổi sáng hôm đó, mình nhìn thấy một bông hoa, là Những đêm ngước nhìn trời, là những điều tìm được trong Những cái ôm, hoặc chuyện tưởng chừng rất cá nhân, thường tình như Về nhà để ba cắt tóc, Đừng để lời xin lỗi thành một món nợ… nhưng chúng ta dễ dàng bỏ qua trong guồng máy đời cứ không ngừng giục mình hối hả.

"Những ngày này, hãy để chúng ta giống như con tàu chuẩn bị vào sân ga. Chân ga, chân thắng thong thả buông ra. Tay cũng nên rời vô lăng hay màn hình điều khiển. Cứ để con tàu ấy, theo đà, từ từ trôi về điểm dừng của ga đến" (trích Chúng ta sống để lắng nghe, NXB Trẻ, 2023).

Tập Chúng ta sống để bước tiếp bắt nhịp với cái đà từ từ trôi của con tàu về ga đó. Với khoảng 45 bài tản văn, gói gọn trong một tập sách mỏng chưa đến 200 trang, Nguyễn Phong Việt đã dụng cái cô đọng của thơ vào những bài viết ngắn. Ngắn và mỏng nhưng dày dặn về mặt kinh nghiệm.

Đọc các bài tản văn, đi từ Ảo ảnh, Ánh mắt của mình trong bức ảnh ngày xưa, Bỏ đi… đến Đưa tiền bằng hai tay, Ngắm một đêm mưa qua ô cửa, Nhìn thấy hoa nở là tốt rồi… độc giả có thể thấy tác giả đã bước qua nhiều khoảnh khắc cuộc sống, dừng lại một chút để quan sát, suy ngẫm rồi bước tiếp trên hành trình dài rộng phía trước.

Vì "Dù không phải tất cả chúng ta đều mang trong mình những trách nhiệm lớn lao, nhưng sống có mục đích, có niềm vui, có giá trị - dù là chỉ có giá trị với bản thân hay một số ít người - thì cũng đã là một loại sứ mệnh. Vì chúng ta được làm người và vì chúng ta đã đến… Chúng ta sẽ bước tiếp!" (trích Chúng ta sống để bước tiếp).

Buổi ký tặng ở đường sách vừa qua không có giao lưu với khán giả. Chỉ có những lời hỏi thăm, những cái bắt tay, những độc giả cứ lần lượt cầm sách đến nhờ tác giả ký rồi đi. Nhưng vẫn cho thấy sức hút của Nguyễn Phong Việt.

Tập Chúng ta sống để bước tiếp đã tái bản ngay khi vừa phát hành. Dựa trên những gì nhà thơ Nguyễn Phong Việt đã viết trong tập tản văn này, độc giả thân quen của anh có thể tiếp tục đợi chờ ở một tác phẩm tản văn mới, chắc hẳn cũng sẽ xuất bản vào mùa Đông năm 2025.