(Thethaovanhoa.vn) - Trong những ngày tháng 8 này, những người yêu mến quốc gia đảo ngọc Cuba, trong đó có những người bạn Việt Nam, không khỏi bùi ngùi khi nhớ về nhà lãnh đạo cách mạng Fidel Castro.

Ra mắt sách 'Fidel Castro và Việt Nam - Những kỷ niệm không quên'

Hướng tới kỷ niệm 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba (2/12/1960 - 2/12/2020), ngày 7/11, tại Hà Nội, Hội hữu nghị Việt Nam - Cuba (Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam) phối hợp Tập đoàn Thái Bình Dương tổ chức Lễ ra mắt sách “Fidel Castro và Việt Nam - Những kỷ niệm không quên”.

Với những cống hiến trọn đời cho đất nước, Fidel mãi mãi là một vị lãnh tụ, là linh hồn của cách mạng Cuba. Nhân dân Cuba không bao giờ quên ơn và yêu mến, kính phục ông. Trong lòng nhân dân Cuba, Fidel mãi mãi là lãnh tụ tinh thần, mãi mãi là Tổng Tư lệnh.

Một cuộc đời giản dị mà vĩ đại         

Fidel Castro, tên đầy đủ là Fidel Alejandro Castro Ruz. Sinh ngày 13/8/1926 tại thị trấn nhỏ Biran, miền Đông Cuba, Fidel Castro được đào tạo để trở thành luật sư. Thế nhưng, vì nhân dân, đất nước Cuba, ông đã dấn thân vào con đường cách mạng.   

Là nhà lãnh đạo uyên thâm về trí tuệ, ngay từ thuở nhỏ Fidel Castro đã tự tìm lấy cho mình một cách học riêng, không giống bất cứ ai, không theo những quy phạm thông thường. Ở trường đại học, ông ghi danh theo học liền một lúc 50 môn khác nhau của 3 ngành: Luật đại cương, Luật ngoại giao và Khoa học xã hội.   

Với vốn kiến thức uyên bác như vậy, cộng với sự dấn thân không mệt mỏi, kiên định vì một lý tưởng cao đẹp giải phóng dân tộc, Fidel Castro đã trở thành lãnh tụ vĩ đại của đất nước Cuba và cũng là của phong trào cách mạng thế giới.   

Tên tuổi của Fidel gắn liền với vận mệnh quốc gia và cuộc sống của toàn thể nhân dân Cuba kể từ khi ông khởi binh tấn công pháo đài Moncada ngày 26/7/1953 ở Santiago, chống lại chính quyền quân sự do Batista đứng đầu. Cuộc tấn công đã mở đầu cho cuộc đấu tranh vũ trang anh dũng dẫn đến thắng lợi cuối cùng ngày 1/1/1959, lật đổ chế độ độc tài tay sai, lập nên nước Cộng hòa Cuba độc lập, tự do. Và dưới sự lãnh đạo của vị “Tổng tư lệnh kính yêu” Fidel Castro, nhân dân Cuba đã vượt qua bức tường phong toả hơn 40 năm của Mỹ, đập tan thế “thuyền đơn giữa đại dương tư bản chủ nghĩa”, lập nên những kỳ tích làm kinh ngạc cả thế giới.   

Thật khó để nói, dù chỉ là tóm tắt, về sự nghiệp cách mạng của một nhân cách vĩ đại như Fidel Castro. Trong cuộc đời mình, lòng quả cảm và tinh thần đối đầu trực diện hiểm nguy là điều mà Fidel Castro chưa bao giờ thiếu hay đánh mất, kể cả khi đã là lãnh đạo tối cao của Cuba. Đã có hàng trăm âm mưu ám sát của các thế lực thù địch nhưng điều đó không bao giờ làm ông chùn bước. Ngược lại, ông vẫn kiên định mục tiêu, dám chọn lựa một con đường chông gai nhưng đúng đắn để theo đuổi và sau này là phát triển đất nước.   

Sự tận hiến vì mục tiêu cao cả không chỉ làm nên một nhân cách lớn, mà còn tạo nên sức lôi cuốn mạnh mẽ của Fidel Castro nói riêng và của cách mạng Cuba nói chung trên thế giới, đặc biệt tại khu vực Mỹ Latinh. Cũng từ đây, tư tưởng, hành động với những đóng góp cho nhân loại yêu chuộng hòa bình, Fidel Castro được thế giới nhắc đến là một nhà cách mạng vĩ đại, một trong những người kiệt xuất nhất của thế kỷ XX; biểu tượng của sự ủng hộ về mặt tinh thần cho sự kiên cường đấu tranh vì độc lập dân tộc và vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc của con người.  

Là chiến sĩ cộng sản, Fidel Castro đã suốt đời trung thành với con đường lý tưởng mà mình đã lựa chọn bất chấp mọi hiểm nguy; can đảm, đầy bản lĩnh cả trong suy nghĩ lẫn hành động và luôn ở tuyến đầu; đã chiến đấu không biết mệt mỏi để bảo vệ từ những người yếu thế trong xã hội cho tới các dân tộc nhỏ bé, bị áp bức đấu tranh cho độc lập, tự do chân chính.   

Là một nhà lãnh đạo lịch sử, Fidel Castro vừa có tầm nhìn vượt thời đại, trí tuệ uyên thâm, nghị lực hiếm có, gương mẫu, quyết đoán và sáng tạo nhưng luôn tuân thủ nguyên tắc. Trong ông có cả trái tim nhân hậu, giản dị, nhẹ nhàng, gần gũi, nhưng đồng thời có thể đưa ra những lời nói và hành động làm sục sôi nhiệt huyết của hàng triệu con tim không chỉ trong nhất thời mà trên cả chặng đường đấu tranh cách mạng của đời người, biến đổi lịch sử không chỉ của dân tộc Cuba, mà còn của cả Mỹ Latinh và thế giới.   

Là một con người, Fidel Castro đơn giản là một nhân cách vĩ đại, đã sống theo mọi khía cạnh đẹp đẽ nhất của khái niệm này. Vì thế, dưới sự dẫn dắt của ông, một dân tộc Cuba nhỏ bé về tầm vóc kinh tế-địa lý đã phát huy được những phẩm chất tốt đẹp nhất của mình thành chính sách nhất quán của Nhà nước cách mạng để trở thành ngọn hải đăng cho các phong trào tiến bộ tại Mỹ Latinh cũng như trên thế giới. Những thành tựu về y học, giáo dục... tiến bộ và vì nhân dân đến nay mà Cuba đạt được, dưới sự lãnh đạo tài tình của lãnh tụ Fidel Castro luôn được cả nhân loại ngưỡng mộ.   

Fidel Castro qua đời ngày 25/11/2016. Khi sống kiên cường bao nhiêu, cách mạng và hùng biện bao nhiêu, khi ra đi Fidel giản dị, đời thường bấy nhiêu. Người không muốn có bệnh viện, trường học, đường phố mang tên Fidel; Người không muốn có các công trình kiến trúc, tượng đài Fidel; Người cũng không muốn có huân chương hay giải thưởng… mang tên Fidel…

Nhưng, dù vậy, hình ảnh Fidel, tên tuổi Fidel vẫn khắc sâu và sống mãi trong tim của mọi người dân Cuba, cũng như anh em, bạn bè trên thế giới. Đặc biệt, từ lâu, trong trái tim mỗi người Việt Nam, Cuba và vị lãnh tụ Fidel Castro đã trở thành biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần quật khởi và khát vọng vươn tới tự do, hạnh phúc. Nhân dân Việt Nam luôn dành cho nhân dân Cuba, cho vị lãnh tụ Fidel Castro niềm tin yêu, sự khâm phục và đồng cảm sâu sắc.

Người bạn lớn, thân thiết của Việt Nam        

Người ta thường nói, lịch sử được tạo nên bởi những con người biết vượt ra khỏi khuôn khổ. Nếu đúng là như vậy thì Fidel Castro đã làm nên lịch sử tại Việt Nam. Và đã là người Việt Nam, thì dù có may mắn, vinh dự được gặp hay chỉ được biết đến lãnh tụ Fidel Castro qua những câu chuyện kể, những bài báo thì trong trái tim mỗi người vẫn luôn khắc ghi câu nói đã đi vào lịch sử của ông: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”.

Câu nói nổi tiếng ấy xuất phát từ lòng yêu mến, sự khâm phục của người đại diện cho hơn 10 triệu trái tim sục sôi khí thế cách mạng của nhân dân Cuba trước tinh thần quả cảm của dân tộc Việt Nam chiến đấu vì độc lập và tự do của Tổ quốc.   

Ngược lại, nói về tình hữu nghị Việt Nam-Cuba, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ví hai nước như “hai anh em sinh đôi”. Có gì đẹp hơn, thân thiết và gắn bó hơn hình ảnh mà Bác nhắc tới mỗi khi nói chuyện với các bạn Cuba: “Việt Nam và Cuba cách xa nhau nửa vòng trái đất, vì vậy khi Cuba ngủ thì Việt Nam thức canh giấc ngủ cho Cuba và ngược lại khi Việt Nam ngủ thì Cuba thức canh giấc ngủ cho Việt Nam”.   

Ngược dòng lịch sử, Cuba là nước đầu tiên công nhận Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (tháng 12/1961), là nước đầu tiên thành lập Ủy ban đoàn kết với Việt Nam (tháng 9/1963), là nước đầu tiên và duy nhất lập Sứ quán bên cạnh Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tại vùng giải phóng (tháng 7/1967).

Những năm đó, Cuba khó khăn, đời sống nhân dân gặp nhiều thiếu thốn, có kẻ ác ý tung tin dân Cuba thiếu đường, thiếu sữa là vì có bao nhiêu Fidel gửi cả cho Việt Nam. Nhưng trong một cuộc mít-tinh quần chúng với hàng chục vạn người tham gia tại thủ đô La Habana, Fidel Castro đã nói: “Đáng tiếc là chúng ta - những người Cuba - không có đủ đường sữa để gửi cho nhân dân Việt Nam, chứ nếu có, không những đường sữa mà cả máu chúng ta cũng sẵn sàng hiến dâng cho nhân dân Việt Nam”.   

Năm 1967 được Cuba đặt tên là “Năm Việt Nam Anh hùng”. Năm 1972, đê điều ở miền Bắc Việt Nam trở thành mục tiêu phá hoại của đế quốc Mỹ, Cuba đã lấy ngày 28/8/1972 làm “Ngày đê điều” và phát động chiến dịch tuyên truyền mới tố cáo tội ác đế quốc. Fidel một lần nữa khẳng định: “Tình đoàn kết của chúng ta, niềm tin của chúng ta đối với nhân dân Việt Nam và ban lãnh đạo Việt Nam là vô điều kiện và tuyệt đối”.   

Tháng 9/1973, Fidel là vị nguyên thủ nước ngoài đầu tiên và duy nhất thăm vùng giải phóng miền Nam khi chiến tranh chưa kết thúc, đem đến cho chiến sỹ và nhân dân Việt Nam lời động viên chiến đấu và lời hứa đóng góp thực hiện mong ước của Bác Hồ xây dựng Việt Nam 10 lần to đẹp hơn. Hình ảnh vị Tổng Tư lệnh với bộ quân phục màu xanh ô-liu đứng trên nóc một lô cốt cũ của địch, phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng, là sự cổ vũ vô cùng to lớn đối với đồng bào chiến sĩ ta lúc đó.  

 "Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình" cũng là câu nói chí tình, chí nghĩa của Fidel trong chuyến thăm Việt Nam lần đầu tiên này. Trong những năm tháng khó khăn nhất của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, câu nói ấy đã làm rung động bao trái tim của nhân dân Cuba và nhân dân Việt Nam, cũng như hàng triệu người có lương tri trên thế giới.

Câu nói đó thực sự phát ra từ trái tim của Fidel và nhân dân Cuba, cùng với sự giúp đỡ hết lòng của Cuba là một nguồn động viên vô cùng to lớn đối với nhân dân Việt Nam giữa lúc bom đạn ác liệt, khó khăn đủ bề vì cuộc chiến tranh kéo dài.  Càng quý hơn khi chúng ta biết được lúc đó đất nước Cuba đang chịu sự cấm vận, cũng khó khăn mà vẫn sẵn lòng giúp chúng ta vô điều kiện với một tình cảm anh em ruột thịt. Fidel và nhân dân Cuba đã xem cuộc kháng chiến chống Mỹ của Việt Nam như của chính mình.   

Cũng trong chuyến thăm lần đầu tiên này của Fidel đến Việt Nam, Cuba đã tặng Việt Nam 5 công trình kinh tế-xã hội vào loại tầm cỡ lúc bấy giờ với tổng trị giá khoảng 80 triệu USD và hơn 6 triệu USD để mua thiết bị, đồng thời cử chuyên gia về cầu đường sang Việt Nam tham gia cùng bộ đội Trường Sơn mở rộng đường mòn Hồ Chí Minh; giúp đào tạo trên 1.000 sinh viên Việt Nam và vận động ủng hộ Việt Nam gia nhập Liên hợp quốc…. Sự nhường cơm sẻ áo chí tình này thật nghĩa hiệp và đúng lúc.   

• Ra mắt sách 'Fidel Castro và Việt Nam - Những kỷ niệm không quên'
• Chuyến thăm lịch sử của lãnh tụ Fidel Castro tới Việt Nam: Biểu tượng của tình cảm thủy chung
• Cuba tưởng niệm 1 năm ngày mất của Lãnh tụ Cách mạng Fidel Castro

Sau chuyến thăm lần đầu tiên, vào tháng 12/1995 và tháng 2/2003, Fidel Castro tiếp tục có chuyến thăm lần thứ hai và thứ ba đến Việt Nam. Trong những chuyến thăm này, tình hữu nghị và sự hợp tác anh em giữa hai nước Việt Nam-Cuba tiếp tục đạt được nhiều mốc son mới. Qua những chuyến thăm, chủ tịch Fidel luôn khẳng định, nhân dân Việt Nam mãi mãi là những người bạn, người anh em gần gũi, thân thiết của nhân dân Cuba và tin tưởng chắc chắn rằng tình đoàn kết, hữu nghị và sự hợp tác toàn diện giữa Cuba và Việt Nam sẽ không ngừng được củng cố và phát triển.   

Với tất cả tình cảm chân thành nhất dành cho Chủ tịch Fidel Castro, Đảng và Nhà nước ta đã trao tặng đồng chí Huân chương Sao vàng (năm 1982) và Huân chương Hồ Chí Minh (năm 1989).   

Phát huy những tình cảm quý báu giữa Đảng và nhân dân hai nước, trong hơn nửa thế kỷ qua, bất chấp những biến động của tình hình chính trị thế giới, tình đoàn kết chiến đấu và tình hữu nghị thắm thiết Việt Nam-Cuba vẫn không ngừng được củng cố, trở thành mẫu mực của tình cảm thủy chung, trong sáng, là tài sản vô giá mà hai Ðảng và nhân dân hai nước luôn giữ gìn, vun đắp.   

Trải qua hơn 60 năm, quan hệ đoàn kết, hữu nghị giữa Việt Nam và Cuba mãi là biểu tượng bất diệt của chủ nghĩa quốc tế trong sáng, vô tư và thủy chung, là niềm tự hào của các thế hệ của nhân dân hai nước.

Hơn 6 thập kỷ qua, dù tình hình thế giới và khu vực có những biến đổi sâu sắc, với những diễn biến phức tạp, khó lường, song Đảng, Nhà nước, nhân dân hai nước luôn kiên trì và quyết tâm đưa mối quan hệ hợp tác lên tầm cao mới, trên cơ sở kế thừa, phát huy mạnh mẽ truyền thống tốt đẹp mà hai dân tộc đã dày công vun đắp, trở thành một mối quan hệ đặc biệt, là hình mẫu của quan hệ quốc tế. Và vị lãnh tụ Fidel Castro chính là người đã đóng góp lớn trong việc vun đắp và phát triển mối quan hệ hữu nghị đoàn kết truyền thống anh em tốt đẹp ấy.

Trọng Đức/TTXVN