(Thethaovanhoa.vn) - 1. Nhớ lại rất lâu rồi, từ những năm 90 của thế kỷ trước, lên Sa pa gặp chuyện anh chàng người Mông Lý Achơ mua được cái xe Minsk cũ, khi tập đi lao vào chỗ hàng bán quẩy tấu.

Xe đổ, hàng bị hất tung tóe, may mà anh chàng chỉ xây xước chút  phần mềm. Mọi người xúm quanh mắng mỏ. Anh ta hồn nhiên sừng sộ: Chúng mày tưởng tao đi xe giỏi lắm à, thấy tao đi sai sao không tránh, giờ còn nói gì! Rồi anh còn quát  to: Tao chưa bắt đền là may lắm rồi nhá!

Vì không ai bị làm sao, hàng quẩy tấu tung tóe xếp lại chỉ mất một tí là xong, nên mọi người bỏ qua. Lý Achơ khập khiễng dắt xe đi sửa. Một người biết chuyện bảo Lý: Mày đi sai, đâm vào người ta lại còn to mồm cao giọng, sao láo thế?

Lúc ấy Lý mới hạ thấp cái lý: “Tao biết rồi, tao biết tao tay lái còn non, nên bị ngã. Nhưng việc của mình, mình không tự bênh thì ai bênh mình nào! Không cứng thế chúng nó đánh tao thì tao chết, phải tự giải nguy chứ”.

Mọi người bưng miệng cười về cái lý của Achơ, cái lí mềm như lá lúa, nhẽo như lòng bò, chỉ đáng để buồn cười mà không ai thèm bẻ lại vì thương Achơ ngã đau nói cùn chứ đâu phải cái lý thắng như anh ta tưởng!

2. Sở dĩ  nhớ lại chuyện này vì mấy hôm nay rộ lên chuyện “đạo thơ”. Người mất thơ tố cáo, người đạo thơ thì thanh minh tự bào chữa tìm cách giữ lý tự bảo vệ mình dù lý cùn  khó mà che giấu được nữa. Âu cũng là chuyên thường tình giống như cái lý của Achơ  “việc của mình, không tự bênh thì ai bênh mình nào”.

Nhưng chuyện tự bênh của Achơ không ai chấp vì nó là tai nạn có tính khách quan, người gây tai nạn không cố ý, có chầy bửa tí thì xung quan người ta cũng không chấp.

Còn “tai nạn” đạo chữ nghĩa này thường là có sự cố ý. Giờ chuyện vỡ lở thì họ phải cố chống đỡ. Nói xin lỗi nhưng vẫn không nhận mình “cầm nhầm”, mà nói là sẽ tìm tiếp chứng cứ dù “mọi chứng lý đều chống lại cô ấy! Xin lỗi thế thì có khác gì không xin. Chỉ là thứ cò cưa kéo dài cho dư luận nhạt dần!

Việc này, giờ chỉ có thể giải thích bằng cái lý Mèo: thế việc của mình, mình không tự bênh thì ai bênh mình nào (!) chỉ là thế thôi.

Nhưng vào thế kỉ 21 này, “cái lý Mèo” trên có dùng cũng không ổn nữa, vì đây là chuyện giữa phố phường văn minh và giữa những người đọc sách. Đâu phải chuyện đụng hàng, không phải đụng xe mà dùng được cái lý Mèo!

Cuối tuần rồi, có lẽ câu chuyện đạo thơ có nên kết thúc giống như cú ngã ở chợ quẩy tấu của Lý Achơ được không, có nên mỉm cười với cái lý của Achơ không nhỉ. Riêng tôi nghĩ là nên!?

Bài và tranh minh họa: Đỗ Đức (Họa sĩ)
Thể thao & Văn hóa