(Thethaovanhoa.vn) - Ấn Độ đang trải qua đợt nắng nóng kỷ lục với nhiệt độ có nơi lên tới 51 độ C khiến hàng nghìn người thiệt mạng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân, đặc biệt là những người dân nghèo vốn đã khó khăn càng thêm bĩ cực.

• El Nino mạnh nhất trong lịch sử làm trái đất nóng lên bất thường sẽ kéo dài đến đầu năm 2016
• Nắng nóng bất thường trên diện rộng do tác động của El nino

Nắng nóng xuất hiện nhiều tuần nay ở miền Bắc Ấn Độ với nhiệt độ ngoài trời đều vượt ngưỡng 40 độ C. Trong tuần qua, nhiệt độ tại thủ đô New Delhi là 44 độ C và ở thành phố Allahabad thuộc bang Uttar Pradesh đạt ngưỡng 48 độ C.

Đoàn người bước qua chiếc cầu nhỏ trên con sông Gangers đã cạn gần khô ở Allahabad, Ấn Độ (Ảnh: Getty Images)

Tại thành phố Phalodi, thuộc bang sa mạc Rajasthan, đã ghi nhận nhiệt độ lên tới 51 độ C khiến một số bệnh viện phải dành riêng các giường để điều trị cho những người bị sốc nhiệt. Nhiệt độ 51 độ C tại bang Rajasthan đã phá kỷ lục 50,6 độ, được ghi nhận năm 1956 tại thành phố Alwar ở cùng bang.

Trong khi đó, ở miền Nam Ấn Độ nắng nóng cũng rất gay gắt, đặc biệt là tại các bang Telangana và Andhra Pradesh.Trên nhiều đường phố nhựa đường đã bị tan chảy khiến người dân di chuyển rất khó khăn. Thời tiết nắng nóng cũng tàn phá đồng ruộng, khiến hàng triệu nông dân lâm vào cảnh khó khăn.

Một người dân Ấn Độ phủ phục bên đường, tránh  cái nóng 51 độ trong một chút ít bóng mát hắt ra từ cây ven đường (Ảnh: AP)

Ngày 2-6-2016, các cơ quan chức năng Ấn Độ cho biết, đã có hơn 2.300 người thiệt mạng do những đợt nắng nóng kỷ lục ở nước này. Phần lớn những người thiệt mạng là người dân lao động nghèo và những người vô gia cư.

Theo các chuyên gia, nắng nóng thường ít khi gây thương vong lớn như vậy, nhưng nhiều khu vực bị ảnh hưởng của Ấn Độ có độ ẩm cao, khiến thời tiết càng trở nên khó chịu.

Trước tình hình này, Chính phủ Ấn Độ đã tiến hành các chiến dịch giáo dục nhằm hướng dẫn người dân cách phòng chống nắng nóng. Người dân đã được khuyến cáo hạn chế ra ngoài, đặc biệt vào lúc trời nắng nhất trong ngày, trong khoảng 11 giờ trưa đến 16 giờ, bổ sung nhiều nước và mang các vật dụng che nắng. Chính quyền các bang cũng ra lệnh đóng cửa các trường học để bảo đảm sức khỏe cho học sinh.

Trâu bò và mùa màng cũng không chịu nổi nhiệt độ nóng nhất torng vài năm qua ở Ấn Độ (Ảnh: AP)

Bộ Khoa học Trái đất (MoES) của Ấn Độ ngày 2-6 công bố báo cáo cho biết, nhiệt độ sẽ tiếp tục tăng cao trong những ngày tới và dự báo năm 2016 có thể là một trong những năm nóng nhất trong hàng thế kỷ qua tại quốc gia Nam Á này. Cục Khí tượng học Ấn Độ (IMD) nhận định, nắng nóng bất thường là do tác động của hiện tượng El Nino.

El Nino - hiện tượng thời tiết cực đoan

El Nino ban đầu là tên của dòng hải lưu chảy theo hướng nam ngoài khơi bờ biển Peru và Ecuador dẫn đến sự nóng lên của bề mặt nước phía đông Thái Bình Dương xích đạo dọc ngoài khơi bờ biển Peru và Ecuador vốn thường là lạnh. Hàng năm, vào mùa Giáng sinh, dòng hải lưu ấm chảy về phía nam dọc bờ biển Ecuador thay thế cho nước lạnh ở đây và ngư dân địa phương gọi hiện tượng này là El Nino (Chúa Hài đồng).

Người dân Ấn Độ tắm mọi lúc mọi nơi (Ảnh: EPA)

Ngày nay, El Nino được dùng để chỉ hiện tượng nóng lên khác thường của nước biển ở vành đai xích đạo rộng lớn dài gần 10.000 km, từ bờ biển Nam Mỹ đến quần đảo Marshall ở khu vực giữa Thái Bình Dương. Thông thường, gió thổi từ hướng đông sang hướng tây do chuyển động tự quay của Trái đất.

Do đó, dòng hải lưu nóng chảy theo hướng gió. Hiện tượng El Nino gắn với sự xuất hiện bất thường của dòng hải lưu ấm ở phía đông Thái Bình Dương khiến khí hậu toàn cầu biến đổi. El Nino thường gắn với một quá trình lớn của khí quyển - đại dương là dao động Nam bán cầu và được gọi chung là ENSO.

Trẻ con cũng phải xuống hồ nước công cộng để tránh nắng (Ảnh: Reuters)

Hiện tượng El Nino thường lặp lại với chu kỳ từ 8 đến 11 năm, chu kỳ ngắn hơn là 2 đến 3 năm. Giữa các thời kỳ nóng lên bất thường của nước biển ở khu vực trên, đôi khi còn xảy ra hiện tượng ngược lại, nước biển lạnh đi - Anti El Nino, hay còn gọi là La Nina.

Khi xuất hiện, El Nino gây ra những thiên tai nặng nề như mưa lớn, bão, lũ ở vùng này, hạn hán, cháy rừng ở vùng khác, làm thiệt hại lớn về người, thảm hoạ về kinh tế-xã hội và đặc biệt là những thiệt hại không thể khắc phục về môi trường.

Trong khoảng 100 năm trở lại đây, những lần El Nino xuất hiện gây thiệt hại lớn là vào các năm 1877-1878, 1888, 1997-1998… Trong đó, El Nino 1997-1998 gây những thiệt hại nặng nề nhất từ trước đến nay trên khắp thế giới, làm 24.000 người thiệt mạng, ảnh hưởng đến đời sống của 110 triệu người khác và gây tổn thất đến 34 tỉ USD.

Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, không phải El Nino lúc nào cũng gây tai họa cho con người.

Cách đây hơn 5.000 năm, khi mà hiện tượng này mới được ngư dân Peru phát hiện thì El Nino đồng nghĩa với "tin mừng". Vì nước biển lúc ấy tăng lên đủ ấm để vi sinh vật phát triển. Chúng là thức ăn cho cá biển.

Nhờ thế nền đánh bắt cá của các nước ven biển Nam Mỹ phát triển mạnh. Nếu năm nào mà hiện tượng El Nino không làm cho nhiệt độ nước biển tăng lên quá cao thì năm đó sẽ có mùa cá bội thu.

Các Trung tâm nghiên cứu khí hậu lớn trên thế giới đều nhận định hiện tượng El Nino đã khởi phát từ cuối năm 2014, kéo dài suốt năm 2015 và còn kéo dài đến hết mùa hè năm nay.

TTXVN/Thanh Lâm (tổng hợp)