Sáng 11/11, tại Hà Nội, Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức hội thảo về hoạt động đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan; lấy ý kiến về dự thảo thông tư quy định mẫu trong hoạt động đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan.

Theo thống kê, số lượng đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan ngày càng tăng từ 8-10%/năm trong những năm gần đây. Năm 2019 có trên 8.000 giấy chứng nhận được cấp, năm 2020 là trên 10.000 giấy, năm 2021 dù ảnh hưởng của dịch COVID-19 nhưng số giấy cấp mới vẫn duy trì mức 10.000 giấy. Đến hết tháng 10/2022, đã có trên 10.000 giấy chứng nhận được cấp. Các nhóm đối tượng đăng ký tập trung vào một số loại hình như mỹ thuật ứng dụng (44%); âm nhạc (25%); tác phẩm viết (14%); chương trình máy tính (13%), còn lại là các loại hình khác.

Qua đó có thể thấy những năm gần đây, lĩnh vực quyền tác giả, quyền liên quan đang được xã hội rất quan tâm, nhất là trong thời điểm thi hành các cam kết về sở hữu trí tuệ trong các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã, đang đàm phán hoặc đã ký kết, phê chuẩn. Do đó, việc đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan ngày càng được xã hội chú trọng và hưởng ứng.

Bà Phạm Thị Kim Oanh, Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả khẳng định, trong xu thế chung, Việt Nam rất quan tâm đến vấn đề sở hữu trí tuệ, trong đó có vấn đề bản quyền tác giả, quyền liên quan. Ngày nay, các cá nhân, tổ chức đã nhận thức được vị trí, tầm quan trọng của việc đăng ký bản quyền trong việc hỗ trợ bản quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân các cá nhân, tổ chức, chủ sở hữu tác quyền.

Hiện Việt Nam có 7 nhóm thủ tục hành chính liên quan đến việc đăng ký bản quyền tác giả, quyền liên quan gồm các hoạt động cấp, cấp lại, cấp đổi giấy chứng nhận và hủy bỏ hiệu lực giấy chứng nhận quyền tác giả, quyền liên quan. Trong đó, 6 nhóm thủ tục ở cấp độ 4, riêng nhóm thủ tục hủy bỏ ở cấp độ 2 do liên quan đến quyết định của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Hiện nay, các giao dịch trên môi trường số phát triển, hoạt động đăng ký bản quyền, quyền liên quan ngày càng nhận được sự quan tâm của xã hội. Sự giao lưu, giao thoa của các hoạt động kinh doanh ngày càng được khai thác, đẩy mạnh trên môi trường số thì những giả định pháp lý, các giấy tờ chứng minh cho sở hữu trí tuệ, quyền và lợi ích của chủ sở hữu cũng nhận được sự quan tâm hơn.

Tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV (ngày 16/6/2022), Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ đã được thông qua với tỷ lệ hơn 95% phiếu tán thành. Trong đó, sửa đổi 27 điều, bổ sung 5 điều, thay thế, bỏ một số từ, cụm từ, bãi bỏ khoản 3, điều 51, sửa đổi và bổ sung một số điều của các luật khác có liên quan (Luật Hải quan, Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Giá).

Sửa đổi luật đã góp phần luật hóa quy định về tác giả, đồng tác giả, trường hợp không phải là đồng tác giả, bổ sung quy định về thực hiện quyền nhân thân, quyền tài sản đối với tác phẩm có đồng tác giả. Quy định giới hạn quyền sở hữu trí tuệ bổ sung nội dung liên quan đến Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca nhằm đáp ứng yêu cầu vừa đảm bảo tôn nghiêm của các biểu tượng Quốc gia trong đời sống xã hội, vừa đảm bảo quyền thụ hưởng của người dân.

Theo dự thảo thông tư quy định mẫu trong hoạt động đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan, có 9 mẫu tờ khai liên quan. Nhiều ý kiến cho rằng, từ thực tiễn công tác đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan còn vướng mắc trong quá trình hướng dẫn hồ sơ do chưa có văn bản quy định chi tiết hướng dẫn về các mẫu cụ thể trong hoạt động đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan.

Cụ thể, chỉ có một mẫu Tờ khai đăng ký quyền tác giả duy nhất áp dụng chung cho tất cả các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả, quy định tại Điều 14, trong khi đó mỗi loại hình lại có những đặc điểm khác nhau. Các hướng dẫn cho tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả liên quan chỉ căn cứ vào Luật Sở hữu trí tuệ và Nghị định nên vẫn còn chung chung...

Các ý kiến đóng góp về nâng cao hiệu quả công tác quyền tác giả, hoàn thiện pháp luật về quyền tác giả được Cục Bản quyền tác giả tập hợp, xem xét, soạn thảo hoàn thiện để trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt.