Lễ trao giải Cánh diều 2024 diễn ra tối qua 10/9 tại quảng trường Nhà hát Đó (Nha Trang). Từ hơn 160 tác phẩm tranh giải ở các hạng mục, Cánh diều năm nay đã thoát khỏi tình trạng "so bó đũa, chọn cột cờ".

Với hạng mục điện ảnh, PGS-TS Đỗ Lệnh Hùng Tú (Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam) nhận xét: "Đề tài phong phú, thể loại đa dạng, có phim nhà nước đặt hàng và cả phim tư nhân, có phim thương mại và phim nghệ thuật, đó là điều đáng mừng". Ông Tú cũng thẳng thắn nhìn nhận, nếu so về mặt bằng chung, các phim phía Nam năm nay đa dạng, tươi trẻ và tác động đến đời sống nhiều hơn.

Còn ở hạng mục phim truyền hình, đạo diễn - NSƯT Nguyễn Phương Điền (thành viên Ban giám khảo) nói rằng các phim phía Bắc áp đảo về chất lượng. "Cả 11 phim phía Bắc đều vượt trội hơn 7 phim phía Nam về nhiều mặt, trong đó có thủ pháp kể chuyện tự nhiên, đổi mới đề tài, kịch bản gần gũi, sâu sắc" - ông Điền nói.

Thực tế này đã phản ánh về thế mạnh, sở trường của các nghệ sĩ, ê-kíp làm phim ở mỗi khu vực. Mà không chỉ năm này, khoảng 5 năm trở lại đây, phim truyền hình phía Bắc lột xác về chất lượng, với rất nhiều tác phẩm nổi bật, nếu so với chất lượng chung.

Sự thuyết phục của "Mai" và Quyền Linh

Việc Cánh diều Vàng gọi tên Mai (đạo diễn: Trấn Thành) ở hạng mục điện ảnh có lẽ là điều không qua bất ngờ. Vì so với 17 phim còn lại, cũng như về tiêu chí của giải Cánh diều, Mai ưu trội và phù hợp hơn ở nhiều khía cạnh. Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam nói rằng "không nên phân biệt giữa phim giải trí và nghệ thuật, bởi dù là phim giải trí cũng cần có nghệ thuật trong đó để đạt được sự chỉn chu trong cách thể hiện, trong câu chuyện. Còn phim nghệ thuật cũng cần phải có sự quảng bá để có nhiều người xem hơn mà không chỉ làm vừa lòng duy nhất người làm ra nó. Đạt được cả hai yêu tố này trong cùng một bộ phim quả thực không dễ gì, nhưng không phải không làm được".

Rõ ràng phim Mai không quá nặng về giải trí, cũng không giàu tính nghệ thuật, nhưng có sự cân bằng vừa phải giữa hai yêu tố.

Trong năm 2024, tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng, Mai đã đoạt hai giải quan trọng là Phim hay nhất và Đạo diễn xuất sắc nhất ở hạng mục Phim Việt Nam dự thi. Còn ở Cánh diều 2023, phim Nhà bà Nữ (đạo diễn: Trấn Thành) đã đoạt Cánh diều Bạc và Biên kịch xuất sắc. Nên có thể nói Mai là một bước tiến về nghề nghiệp và cả doanh thu của Trấn Thành.

Ngoài Mai, các phim tranh giải ở hạng mục điện ảnh còn có: Hồng Hà nữ sĩ, Vầng trăng thơ ấu, Đào, phở và piano, Bà già đi bụi, Gặp lại chị bầu, Quỷ cẩu, Móng vuốt, FANTI, Án mạng lầu 4, Đóa hoa mong manh, Sáng đèn, LIVE - Phát trực tiếp, Sao xanh nơi biển sóng, Cái giá của hạnh phúc, Mùa Hè đẹp nhất, Cu li không bao giờ khóc, Hai Muối, Làm giàu với ma. Nhiều phim trong số này có vài khía cạnh xuất sắc hơn Mai, nhưng về tổng thể thì việc ban giám khảo chọn Mai cũng là một quyết định dễ thuyết phục.

Phim này còn đoạt giải Thiết kế mỹ thuật xuất sắc phim truyện điện ảnh (họa sĩ Nguyễn Minh Nương) và Biên kịch xuất sắc phim truyện điện ảnh (Trấn Thành - Bình Bồng Bột).

Dù Hai Muối (đạo diễn: NSƯT Vũ Thành Vinh) đoạt giải ở hạng mục Đạo diễn phim điện ảnh đầu tay xuất sắc, nhưng thẳng thắn nhìn nhận, thì phim này còn hơi nặng thủ pháp truyền hình. Nhưng với quyết tâm làm nghề nghiêm túc, khán giả có quyền chờ đợi chất điện ảnh của Vũ Thành Vinh ở các phim sau.

Có lẽ nhờ sự nghiêm túc của đạo diễn, cũng như sự xả thân trong diễn xuất vai Hai Muối, Quyền Linh đã được trao Cánh diều vàng cho hạng mục Nam diễn viên điện ảnh xuất sắc. Nói giải này thuyết phục, vì 18 phim tranh giải năm nay, gần như tập trung vai nặng ký cho các nhân vật nữ, thành ra vai Hai Muối nổi trội hơn.

Một vai khác có thể cạnh tranh với Quyền Linh chính là Hoài Linh trong Làm giàu với ma, cũng vào vai người cha chịu thương chịu khó vì con, nhưng xét về tính nhân văn và sự phù hợp với tiêu chí giải, thì không thuyết phục bằng.

Bất ngờ Cánh diều Vàng phim truyền hình

Như đã đề cập, 11 phim truyền hình phía Bắc áp đảo về chất lượng, nên có giành cả Cánh diều Vàng và Cánh diều Bạc thì cũng không có gì ngạc nhiên. Nhưng trái với nhiều dự đoán, phim Gặp em ngày nắng (16 tập, kịch bản: Lại Phương Thảo - Chu Hồng Vân, đạo diễn: Nguyễn Đức Hiếu) đã vượt mặt các cái tên đình đám như Cuộc đời vẫn đẹp sao, Gia đình mình vui bất thình lình… để giành Cánh diều Vàng ở hạng mục Phim truyền hình xuất sắc. Câu chuyện tươi sáng, ít kịch tính, thông điệp chân thành về tình thân, về gia đình là những yếu tố thuyết phục ban giám khảo.

Phim này còn đoạt Biên kịch xuất sắc phim truyền hình (Lại Phương Thảo - Chu Hồng Vân) và Đạo diễn xuất sắc phim truyền hình. Vậy là nếu Mai của Trấn Thành đoạt cú poker (4 thành tích tốt) thì Gặp em ngày nắng của Nguyễn Đức Hiếu đoạt cú hat-trick (3 thành tích).

Về thể loại phim truyền hình tham dự cũng đa dạng, từ điều tra, hình sự, tâm lý, gia đình, hành động… cho đến cả kinh dị. 18 phim dự thi là: Cuộc đời vẫn đẹp sao, Biệt dược đen, Không ngại cưới chỉ cần 1 lý do, Cuộc chiến không giới tuyến, Đội điều tra số 7 - mùa 1, Làng trong phố, Lỡ hẹn với ngày mai, Gặp em ngày nắng, Gia đình mình vui bất thình lình, Tết ở làng Địa Ngục, Đi về phía lửa, Nhà mình lạ lắm, Trạm cứu hộ trái tim, Người một nhà, Chúng ta của 8 năm sau, Miền quên lãng, Nữ luật sư, Tình yêu đến cùng gió biển.

Nhìn lại Cánh diều 2024, Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam Đỗ Lệnh Hùng Tú nói rằng việc tổ chức ở địa điểm ổn định trong nhiều năm sẽ giúp tiết kiệm và khắc phục được nhiều khó khăn về tài trợ, nhận diện thương hiệu. Ông Hùng Tú cũng hy vọng sẽ cùng Nha Trang vươn mình trở thành Thành phố điện ảnh đầu tiên tại Việt Nam.