Mới đầu tháng Tư âm lịch và cũng còn 1 - 2 tuần nữa các em học sinh mới được nghỉ Hè, tùy tỉnh thành. Vậy mà nắng nóng đã hoành hành như đã chính giữa mùa.

Theo cảnh báo của ngành khí tượng, thì nắng nóng năm nay có khả năng đến sớm và gay gắt hơn so với năm 2022. Dự báo nhiệt độ trung bình tháng 3-5 ở Bắc bộ phổ biến cao hơn 0,5 độ so với trung bình nhiều năm.

Đó là con số, còn về trực quan thì chúng ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh những người đi đường với áo chống nắng, khẩu trang, kính và mũ trùm kín mít từ đầu đến chân.

Nhiều anh chạy xe ôm,shipper bên trong mũ bảo hiểm còn có cả một chiếc khăn mặt nhúng nước, thỉnh thoảng dừng lại,cởi mũ, bỏ khăn ra vắt bớt nước, sau đó lại lót vào đi tiếp. Nhiều bà mẹ đưa đón con đi học trên xe chỉ thấy nhô lên hai cái đầu, cao phía trước thấp phía sau, còn toàn thân như khoác một tấm chăn di động. Dưới những bóng cây, những gầm cầu vượt, trong các công viên rất đông người lao động tìm đến nghỉ trưa tránh cái nóng 40 độ C. Có người dừng nghỉ là vội vàng dốc cả chai nước vã lên mặt cho dịu mát cái đầu.

Và tất nhiên, những kỹ năng chống nắng, chống sốc nhiệt lại được khuyến cáo và được nhiều người áp dụng.

Tôi nhớ những năm đầu thập niên 1980. Khi ấy điện đóm còn phập phù, lúc có lúc không. Quạt máy, tủ lạnh, máy điều hòa...là những thứ xa xỉ, không phải nhà nào cũng có. Khi ấy, chúng tôi học từ người lớn đi ra đường nhúng khăn mặt ướt đội lên đầu, kiếm cái áo dài cũ che tay cho khỏi bỏng rát. Có những hôm đi bán than, bố tôi dạy cách nhúng tấm vải hoặc khăn ướt trùm vào bi đông nước treo ở ghi đông xe, khi đạp xe có gió cũng ít nhiều làm mát nước ở bên trong. Những buổi chiều đi đá bóng, trước khi đi mấy đứa chúng tôi còn chung nhau pha nước đường hoặc nước rau luộc rồi đổ vào vỏ chai thủy tinh, buộc dây thả xuống những bể nước độ sâu khoảng 1,5m đến hơn 2m ngâm cho mát. Tan cuộc bóng đá về kéo lên uống. So với các loại nước giải khát bây giờ thì chẳng nghĩa lý gì cả, nhưng lúc đấy thì cảm nhận thật là ngon.

Nóng quá, lạnh quá, mưa nhiều quá hoặc là ẩm ướt quá, suy cho cùng vẫn chuyện của ông trời. Đối phó với sự đỏng đảnh bất thường của thời tiết là cả quá trình quan sát, theo dõi để thích nghi, rồi học các kỹ năng ứng phó. Tôi nhớ cậu bạn có lần vào miền Trung công tác mấy tháng, kể rằng: thời tiết nắng nóng, không có điện, vì thế buổi trưa trước khi ngủ phải đem chiếu nhúng xuống nước, sau đó trải vào giường, còn mình thì chui xuống gầm giường ngủ, cũng rất dễ chịu. Hoặc như chúng tôi hồi trong quân ngũ, giờ đi ngủ là buộc phải lên giường. Nóng quá, cho nên cứ nằm im cho mồ hôi chảy ra, mồ hôi ra nhiều, tự bốc hơi lên sẽ thoát nhiệt, để lại cảm giác mát mẻ và rồi sẽ ngủ được.

Rõ ràng, chúng ta đã từng vượt qua được cảnh nắng nóng mà không có điều hòa, thậm chí không cả quạt máy…Cuộc sống giờ đây thì rõ ràng là khác xưa rồi, chẳng ai muốn quay lại cảnh sống khổ như trước đây. Nhưng có một thực tế mà chúng ta phải thừa nhận, đó là không phải hộ gia đình nào cũng có điều kiện lắp đặt điều hòa, ấy là chưa kể những khi ngành điện quá tải, buộc phải cắt điện, khi ấy thì có điều hòa, quạt máy cũng như không. Chưa kể, rất nhiều khoảng thời gian chúng ta phải di chuyển, lao động… trong môi trường nắng nóng, không thể có máy móc nào hỗ trợ. Do đó chúng ta không thể không học các kỹ năng chống nóng. Phải học để thích nghi thôi.