Thành thật mà nói cho dù Euro 2024 có rất nhiều bài học, nhưng do khoảng cách quá xa về trình độ, con người nên có nhiều vấn đề nhìn thấy rất rõ, nhưng lại không thể áp dụng ngay lập tức tại Việt Nam. Trong khi đó, bóng đá thế giới thì thay đổi rất nhanh.

Đội U19 chuẩn bị tham dự giải vô địch Đông Nam Á, điểm đến rất quen thuộc, lại là Indonesia. Kể từ khi đất nước vạn đảo này tiếp nhận quyền đăng cai ASIAD 2018 đến nay, không thể đếm xiết bao nhiêu giải bóng đá quốc tế, từ thế giới đến khu vực, đặc biệt là những giải U đã được Indonesia đăng cai.

Đó chắc chắn không phải tình cờ. Cũng có thể với một Chủ tịch LĐBĐ là một tỷ phú nên bóng đá Indonesia đủ nguồn lực tài chính để "thầu" mọi giải đấu. Nhưng cũng có thể, đây là một chiến lược dài hơi của họ để phát triển bóng đá trẻ. Những giải đấu dạng này, thường vẫn sẽ diễn ra trong các sân bóng vắng khán giả, nhưng nếu cứ liên tục đăng cai, liên tục có sự tham gia của các tuyển U, thì sự quan tâm của người hâm mộ và các nguồn lực xã hội, cũng sẽ tăng lên. Đấy là chưa nói đến những tác động khác ở tầm vĩ mô.

Thực ra chuyện này cũng không chỉ có Indonesia. Tại Trung Á và Tây Á, Uzbekistan, Qatar cũng là điểm đến thường xuyên của các giải đấu châu Á. Thành tích của những nền bóng đá vừa kể trên cũng đang tốt dần qua thời gian, có lẽ cũng quả ngọt của một quá trình.

Trở lại với Euro 2024, bài học đắt giá và gần gũi nhất với bóng đá Việt Nam chính là sử dụng cầu thủ trẻ. Chúng ta không so sánh về yếu tố tài năng giữa cầu thủ Việt Nam và châu Âu, vì khá khập khiễng, mà ở cái cách mà các đội tuyển hàng đầu thế giới đưa các cầu thủ U21 vào đội hình xuất phát, dù đó là những trận đấu cực kỳ quan trọng.

Chuyện Yamal mới 17 tuổi mà đã được đá chính ở đội tuyển Tây Ban Nha chưa thú vị bằng việc "cậu bé" này chơi cho Barcelona khi chỉ mới 15 tuổi. Phải được đá chính ở Barca ở tuổi đó, thì mới có chuyện lập kỷ lục tại Euro 2024.

Nghĩa là người ta phát hiện tài năng và các tố chất chơi bóng chuyên nghiệp của Yamal có lẽ từ 13-14 tuổi. Yamal là một trường hợp cá biệt, nhưng tại Euro 2024, có rất nhiều cầu thủ mới 20-21 đã trở thành trụ cột của ĐTQG. Mà để được như thế, họ phải thể hiện được hết tài năng của mình ở tuổi 16-17.

Từ "lát cắt" ấy, nhìn về bóng đá Việt Nam và hệ thống thi đấu hiện tại của các giải U17, U19 quốc gia. Chúng ta dường như vẫn đặt trọng tâm 'bóng đá trẻ" hay thế hệ kế thừa ở đội U23 thay vì các đội tuyển trẻ hơn.

Chúng ta khá lo lắng khi thấy số lượng trận đấu dành cho những cầu thủ U23 quá ít, nhưng trên thực tế, mỗi năm đội U23 chơi không ít. Từ SEA Games, đến giải U23 Đông Nam Á, vòng loại U23 châu Á. Bản thân những cầu thủ vẫn được chơi bóng tại V-League hay giải hạng Nhất.