Tìm hiểu trước khi yêu rồi đến kết hôn là một quá trình không hề đơn giản. Đó là chặng đường dài, có thể, bạn phải tìm hiểu nhiều người, trải qua nhiều mối tình mới đi đến được đích. Cái đích chính là cuộc hôn nhân hạnh phúc và những đứa con khỏe mạnh.

Nếu như trước đây ông cha ta thường nhắc nhở “lấy vợ xem tông, lấy chồng xem giống” thì ngày nay giới trẻ thường quan niệm “yêu là một chuyện, cưới là chuyện khác”. Điều đó cho thấy, thanh niên ngày nay có thể yêu nhanh, dễ dàng và cũng dễ tan vỡ hơn. Để tiến tới một cuộc hôn nhân, họ phải trải qua nhiều mối tình mới lựa chọn được người bạn đời. Khi tìm hiểu ngoài yếu tố tình yêu, yếu tố về “tông” và “giống” được xét đến mức độ nào khi quyết định kết hôn còn tùy thuộc vào suy nghĩ, tình cảm từ cả hai phía.

Xem “tông”

Bởi vậy mới có câu “cha mẹ hiền lành để đức cho con”, ý nói tới con người sinh ra lớn lên do nhiều yếu tố xã hội chi phối, trong đó giáo dục gia đình là quan trọng nhất. Khi tìm hiểu hay lựa chọn người bạn đời, yếu tố “tông” cũng là một cơ sở quan trọng để biết người đó như thế nào. Bởi, hôn nhân là việc hệ trọng cả đời, một gia đình có hạnh phúc và những đứa con được giáo dục tốt, trước tiên ảnh hưởng từ người cha, người mẹ và ông bà, họ hàng hai bên.

Song, cái quyết định nhất vẫn là đối tượng mà ta đang “nhắm” tới. Chọn người bạn đời khỏe mạnh để cùng chung sức làm việc, sinh con, nuôi con... có thể dễ dàng khi nhìn bề ngoài. Các nhà tâm lý cho rằng, cặp vợ chồng có tính cách khác nhau thì bổ sung lẫn nhau tốt hơn là những người có tính cách giống nhau. Đơn cử, nếu bạn là người hướng nội thì đối tượng bạn chọn nên tìm người có tính hướng ngoại, cởi mở, phóng khoáng... Lương thiện, ngay thẳng, lạc quan, tháo vát cũng là tính cách cơ bản khi chọn vợ hoặc chồng. Ngoài ra, tuổi tác cũng cần thích hợp, thường thì nữ lấy chồng hơn từ khoảng 3 - 8 tuổi được coi là đẹp nhất để có thể hòa hợp trong hôn nhân. Tuy nhiên, mỗi người đều có những tiêu chuẩn để lựa chọn người bạn đời riêng cho mình, không có ai hoàn hảo, trọn vẹn, nhưng nếu có tình yêu thì mọi rào cản liên quan đến “tông” đều có thể khắc phục được.

Ngoài ra, yếu tố “giống” hay di truyền có ảnh hưởng trực tiếp tới thế hệ sau có được sinh ra khỏe mạnh hay không. Rõ “ngọn ngành, gốc tích” để có cái nhìn khách quan về “đối tượng” trước khi tiến một bước cao hơn trong mối quan hệ tình cảm hay “dứt áo ra đi” mà không cảm thấy nặng nề là hoàn toàn chính đáng.

Chọn “giống”

Đây là cái gốc để sinh ra những đứa con thông minh khỏe mạnh để tránh được các bệnh di truyền nặng xảy ra ở thế hệ sau. Điều này xuất phát từ thực tế, ngày càng có nhiều người mắc các bệnh di truyền mà nếu phát hiện sớm có thể tránh cho trẻ sinh ra không bị các dị tật bẩm sinh hoặc nhiễm bệnh từ bố mẹ. Cách tốt nhất để loại bỏ là không nên lấy người họ gần, không lấy người bị mắc bệnh di truyền.

Đối với người kết hôn cùng họ hàng (dưới 5 đời), con sinh ra có thể bị bệnh di truyền phân tử liên kết giới D6PD, gây thiếu máu, chậm phát triển thể chất... Nếu uống nhầm một số thuốc thông thường như: Một số kháng sinh, hạ sốt, chống sốt rét, bệnh nhân có thể bị tan máu cấp gây tử vong.

Còn với bệnh di truyền, bác sĩ Nguyễn Thị Hoàn, Trưởng khoa Nội tiết Di truyền, BV Nhi Trung ương cho biết: “Bệnh di truyền có nhiều loại, có bệnh gây tổn thương biến dạng bên ngoài có thể nhận biết, tìm hiểu qua các mối quan hệ trong gia đình, họ hàng. Còn bệnh lý di truyền phân tử, đa phần bên ngoài bình thường nhưng hỏng về cấu trúc gene nên khó có thể phát hiện”.

Vì vậy, cần tìm hiểu xem tiền sử gia đình đối tượng đó nếu có người dị tật hay động kinh, tâm thần, đẻ non, vô sinh thì nên xem xét cẩn thận để loại trừ những nguy cơ. Vì theo quy luật, di truyền lặn bệnh có thể không biểu hiện liên tục qua các thế hệ. Nhưng, nếu ngẫu nhiên hai người mang gen lặn kết hợp với nhau thì con sinh ra sẽ xuất hiện bệnh. Gia đình có anh, chị, em bị tâm thần nhẹ thì có thể không đáng ngại, còn gia đình nào có hai người bị tâm thần nặng trở lên hoặc người mẹ bị bệnh, thì chắc chắn thế hệ sau sinh ra cũng sẽ mắc bệnh, nhất là bệnh tâm thần phân liệt.

Bác sĩ Hoàn cũng cho rằng, nếu xét thấy gia đình mình có tiền sử mắc bệnh, những người có nghi ngờ mang gene bệnh có thể chủ động đến các phòng tư vấn di truyền để được tư vấn. Nếu chính xác mang gen bệnh thì cần phải chọn bạn đời như thế nào đó để sinh ra con cái khỏe mạnh. Đồng thời, các bác sĩ sẽ giải tỏa cho họ những lo lắng, thắc mắc, mặc cảm do những lầm tưởng về một số bệnh.

Đơn cử, tật thừa ngón thường phát sinh do đột biến một gene trên NST thường, di truyền theo cơ chế trội. Nếu cặp nam nữ thanh niên đều không thừa ngón hoặc dính ngón thì không có nguy cơ sinh con có dị tật này, dù trong gia đình đã có người mắc bệnh. Còn nếu một trong hai người bị tật thừa, dính ngón thì nguy cơ sinh con bị tật này là 50%. Hay như người bị bệnh D6BĐ, vẫn có thể lập gia đình và sinh con, nếu một trong hai người không bị bệnh.

Với bệnh tăng sản thượng thận bẩm sinh: Bệnh lây truyền ở trẻ gái là bệnh di truyền lặn NST thường. Theo quy luật giải thích, nguy cơ cho một lần sinh xác xuất 25% không bình thường và 50% mang gene bệnh. Nếu người con gái mang gene bệnh được tư vấn, lấy một người hoàn toàn bình thường thì chỉ đẻ ra con mang gene bệnh chứ không biểu hiện bệnh.

Vấn đề tư vấn di truyền tiền hôn nhân sẽ đảm bảo sinh ra đứa trẻ khỏe mạnh. Nếu chẳng may, con bạn có gene bệnh thì chỉ mang gen lặn chứ không bị bệnh. Đây là vấn đề tế nhị, không phải người phụ nữ, người đàn ông nào cũng có thể thổ lộ với người mình yêu hoặc với nhà tư vấn. Vì vậy, mỗi người cần trang bị kiến thức về sức khỏe sinh sản nói chung cũng như các kiến thức về bệnh lý di truyền để có những quyết định sáng suốt nhất.

Theo Thu Lê/Sức Khỏe Gia Đình