45 năm thống nhất đất nước: 'Đây là Đài Phát thanh Giải phóng…'

(Thethaovanhoa.vn) - Ngày 1-2-1962, tại cánh rừng Căn cứ Mã Đà, thuộc Chiến khu D, Đài Phát thanh Giải phóng - cơ quan của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam chính thức phát sóng buổi đầu tiên trên nền nhạc của ca khúc “Giải phóng miền Nam”.

45 năm Ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam (30/4/1975 – 2020): Phóng viên TTXVN trong Chiến dịch Hồ Chí Minh

Trong chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975, những nhà báo-chiến sĩ của Việt Nam Thông tấn xã và Thông tấn xã Giải phóng (nay là TTXVN) đã theo sát từng mũi tiến quân, có mặt trong năm cánh quân tiến vào giải phóng Sài Gòn, có mặt ở tất cả các địa phương, để đưa tin, bài.

Kể từ đây, tiếng nói của Đài Phát thanh Giải phóng đã trở thành nguồn cổ vũ tinh thần to lớn cho quân và dân miền Nam, góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.            

“Đây là Đài phát thanh Giải phóng…”         

Từ sau Phong trào Đồng Khởi, cách mạng miền Nam đã có những bước phát triển nhanh về khí thế tiến công cách mạng. Tháng 12-1960, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam ra đời, sau đó, hơn 1 năm theo sự chỉ đạo của Bộ Chính trị và Trung ương Cục miền Nam, lãnh đạo Đài Tiếng nói Việt Nam đã chuẩn bị mọi mặt để cho thành lập Đài Phát thanh Giải phóng. Và sự kiện ngày 1-2-1962, tại cánh rừng Căn cứ Mã Đà, thuộc Chiến khu Đ, Đài Phát thanh Giải phóng - cơ quan của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam chính thức phát sóng buổi đầu tiên, đánh dấu bước phát triển vượt bậc của báo chí cách mạng trên chiến trường miền Nam.         

• Kỷ niệm 40 năm Giải phóng miền Nam: Tướng Thước kể chuyện từng bị "báo tử nhầm"...

Đài Phát thanh Giải phóng đã phát bản tin đầu tiên bằng năm thứ tiếng: Việt, Pháp, Anh, Hoa và Khmer, với lời giới thiệu tự tin, kiêu hãnh: "Đây là Đài Phát thanh Giải phóng, tiếng nói bất khuất, tiếng nói kiên cường, tiếng nói chính nghĩa của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam".   

Nằm trong thời kỳ đế quốc Mỹ liên tiếp mở các chiến lược: “Chiến tranh đặc biệt”, “Chiến tranh Cục bộ” rồi đến thời Tổng thống S.Nicxon lên nắm quyền là “Việt Nam hóa Chiến tranh”, từng giai đoạn của cuộc kháng chiến đã buộc Đài Phát thanh Giải phóng phải thay đổi địa điểm phát sóng nhiều lần ở một số tỉnh và có điểm phát là cơ quan tuyệt mật ở Hà Nội, với các bí danh: Viz 1080 Bộ Tổng Tham mưu, C55 và CP90. Dù hoàn cảnh nào, thì Đài Phát thanh Giải phóng vẫn luôn vững vàng trong mọi tình huống, để hoàn thành sứ mạng nhiệm vụ cách mạng giao cho, trong những năm ác liệt của kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.   

Để cho Đài Phát thanh Giải phóng ra đời, Đài Tiếng nói Việt Nam đã cử những cán bộ giỏi, am hiểu địa bàn vào chiến trường miền Nam xây dựng Đài. Những lớp cán bộ đi đầu là các đồng chí Vũ Đường (tức Thanh Nho), Huỳnh Minh Lý (tức Ba Nhi), Hồ Vĩnh Thuận, Phạm Châu Lập, Nguyễn Khắc Cần… Đồng thời Đài Tiếng nói Việt Nam cũng đã gửi phương tiện, thiết bị, như:  đèn, máy phát sóng 01 kW tháo dời để tiện cho đi theo con đường mật của Ban Thống nhất Trung ương vào chiến trường những năm 1960-1962. Đây là những nhà báo - lớp cán bộ đi B đầu tiên của Đài Đài Tiếng nói Việt Nam mở đầu cho những chuyến các nhà báo lên đường vào Nam theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc phục vụ kháng chiến.

Vũ khí sắc bén trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước           

Kể từ khi thành lập, Đài Phát thanh Giải phóng đã thực sự là một mũi tiến công sắc bén, đưa tiếng nói của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam đến đồng bào và chiến sỹ cả nước, đến với nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới, giúp cho cộng đồng quốc tế hiểu hơn về cuộc kháng chiến chính nghĩa, toàn dân, toàn diện của đồng bào miền Nam, dân tộc Việt Nam.           

Được xây dựng trong hoàn cảnh muôn vàn khó khăn, từ sự nỗ lực của lực lượng tại chỗ và đặc biệt là có sự hậu thuẫn tích cực của cán bộ nhân viên Đài Giải phóng A ở miền Bắc, chỉ trong thời gian ngắn, Đài đã phát 10 giờ mỗi ngày và bằng 5 thứ tiếng. Nội dung tuyên truyền luôn bám sát công cuộc chiến đấu giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, là cầu nối thông tin, tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới. Đây cũng là bước ngoặt đánh dấu bước phát triển vượt bậc của báo chí cách mạng trên chiến trường miền Nam.   

Sóng phát thanh của Đài Phát thanh Giải phóng đồng hành cùng các lực lượng vũ trang nhân dân trên các chiến trường, góp phần làm thất bại bao chiến lược chiến tranh của đối phương…; đồng hành với các cuộc xuống đường vang dậy, sôi động tại khắp phố phường các thành thị miền Nam…   

Để có được những chương trình phát sóng kịp thời trong hơn 13 năm, các phóng viên, biên tập viên, những nhà báo đã thật sự như người chiến sĩ đã có mặt khắp các chiến trường ở Nam Bộ, Tây Nguyên, Khu 5, Trị Thiên Huế, Quảng Trị… Tất cả những địa danh có bước chân của Bộ đội Cụ Hồ là ở đó có những nhà báo của Đài Phát thanh Giải Phóng và các báo chí cách mạng từ chiến trường.           

Theo nhà báo Nguyễn Khắc Cần - nguyên phóng viên chiến trường (sau giải phóng là Phó Giám đốc Đài Tiếng nói nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh): trong những quãng thời gian bị địch càn quét không phát hành được các báo viết, thì Đài Phát thanh Giải Phóng đã hỗ trợ đắc lực cho báo Giải Phóng và báo Quân Giải phóng của Bộ Tư lệnh Quân giải phóng miền Nam (cũng làm tại chiến trường) bằng việc phát đi tin tức, các bài hàng ngày của 2 tờ báo đó trên lên làn sóng Đài Phát thanh Giải Phóng. Ngoài tác dụng đối ngoại, thì trên chiến trường ảnh hưởng của Đài Phát thanh Giải Phóng là rất lớn.   

Nhà báo Hồ Vĩnh Thuận, một người được phân công vào Đài Phát thanh Giải Phóng từ buổi thành lập, sau đó về tiếp quản Đài Truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh (HTV) và là Phó Giám đốc Đài HTVcho biết: “Bằng nhiều cách dò tìm sóng và thực hiện các trận càn, địch đã phát hiện ra làn sóng của Đài từ những vùng giải phóng ở miền Nam, nên Ban Giám đốc Đài rất coi trọng các phần việc bảo đảm bí mật, an toàn cho các nhà báo đi tác chiến tại chiến trường; luôn giữ bí mật về nơi phát, cách ghi âm, lấy tin bài hàng ngày trên một địa hình trãi rộng cả miền Nam. Có thời điểm do yêu cầu, các cán bộ - nhà báo của Đài đã đi tác nghiệp tại nơi bộ đội ta đang hành quân và truy kích kẻ thù… và có nhiều nhà báo đã anh dũng ra đi khi còn rất trẻ”.   

Đài Phát thanh Giải Phóng trong suốt thời kỳ dài đã đáp ứng nhiều thông tin quan trọng của cách mạng miền Nam, của Đảng, đã truyền đạt nhanh nhạy nhất các chủ trương, chỉ thị của Trung ương Đảng, Chính phủ đến các cấp, ngành, các chiến trường và nhân dân miền Nam qua làn sóng điện. Chính Đài đã góp phần lớn vào những thông tin đối ngoại nhanh nhất ra nhân dân tiến bộ thế giới để cùng hoà mình vào cuộc đấu tranh với nhân dân Việt Nam.           

Tổng tiến công Xuân Mậu Thân 1968 và Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử 1975 không những là thời điểm Đài Phát thanh Giải phóng thể hiện đầy đủ nhất, nổi bật nhất vai trò xung kích cổ động các chiến dịch chiến trường, mà còn cho thấy vai trò là “hàn thử biểu” trên sóng đài phát thanh, thể hiện thế mạnh chính trị, báo hiệu chiều hướng phát triển thắng lợi trên chiến trường của quân dân ta.          

Sự kiện ngày 30-4-1975 lịch sử đã được Đài thông tin nhanh nhất cho đồng bào cả nước vui mừng, cùng nhân dân tiến bộ thế giới biết về cuộc đấu tranh giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất nước nhà đã kết thúc toàn thắng.         

Đánh giá về Đài Phát thanh Giải phóng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã nói:  “Đài Phát thanh Giải phóng có đóng góp quan trọng như một sư đoàn mạnh để làm nên chiến thắng”. Còn Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình cho rằng, Đài Phát thanh Giải phóng có sức mạnh ngoại giao, hỗ trợ trên bàn đàm phán. Sức mạnh lớn hơn nữa là làm thức tỉnh lương tâm những người chưa hiểu về Việt Nam trên thế giới, kể cả người Mỹ.        

Ghi nhận sự hy sinh của các thế hệ cán bộ, phóng viên Đài Phát thanh Giải Phóng, Đảng và Nhà nước đã trao tặng Danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, danh hiệu cao quý nhất của Nhà nước dành cho tập thể có thành tích đặc biệt xuất sắc đối với sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc.

Phương Nam/TTXVN (tổng hợp)