Tháng này, vở nhạc kịch Vua Sư tử (The Lion King) tròn 25 trình diễn trên sân khấu Broadway.

Vào mùa hè năm 1997, khán giả ở Minneapolis tại Nhà hát Orpheum đã được chứng kiến một màn diễn mà chưa ai từng thấy trước đây: linh dương nhảy, chim bay và voi ì ạch qua ghế của dàn nhạc.

"Khán giả bắt đầu la hét. Khi những con vật đi xuống lối đi, mọi người đều cực kỳ phấn khích" - đạo diễn kiêm biên kịch Julie Taymor nhớ lại. "Tôi đã bật khóc. Chúng tôi bị choáng ngợp và biết rằng mình đã đạt được gì đó".

Chạy đua danh hiệu màn diễn dài hơi nhất trên sân khấu Broadway

Đó là màn diễn thử nghiệm ở Minneapolis và ngay sau đó Vua Sư tử đã được đưa đến sân khấu Broadway, bắt đầu một chuỗi thành tích đáng kinh ngạc, thường xuyên lọt vào danh sách những vở diễn thu nhập cao nhất hàng tuần và trở thành phần giới thiệu của giới trẻ đến rạp hát.

Vua sư tử đã là một hình mẫu của sự nhất quán trong hành trình của nó thông qua các kỷ lục.

Vào tháng 4/2012, vở nhạc kịch Vua Sư tử đã giành danh hiệu chương trình có doanh thu cao nhất mọi thời đại của Broadway từ, "soán ngôi" của Bóng ma trong nhà hát (The Phantom of the Opera) mặc dù Phantom đã có gần 10 năm trụ trên sân khấu này.

Khi Phantom sẽ kết thúc vào năm tới, Vua sư tử sẽ cạnh tranh với Chicago để giành vương miện là chương trình diễn lâu nhất trên sân khấu Broadway.

Kỳ tích của Vua sư tử khiến người ta có thể dễ dàng quên đi nguồn gốc mang tính cách mạng của nó.

Cách đây 25 năm, nhiệm vụ của Taymor rất lớn: tái hiện bom tấn hoạt hình của Disney với các bài hát mang tính biểu tượng của Elton John - bao gồm cả bài hát Can You Feel the Love Tonight từng đoạt giải Oscar - thành một cảnh tượng trực tiếp lấy bối cảnh trên thảo nguyên châu Phi.

Cô lấp đầy sân khấu với những con khỉ và cầy meerkat, với những con chim bay lượn trên những chiếc gậy và những con linh dương trên gác lửng.

Bonita J. Hamilton, người đóng vai Shenzi, thủ lĩnh linh cẩu, nói: "Được làm việc với Julie Taymor là một món quà.

Cô ấy là một thiên tài và một người nhìn xa trông rộng. Là một diễn viên, được chỉ đạo bởi một người có tầm nhìn như vậy gần như là một thế giới khác".

Taymor đã tạo ra một tấm thảm châu Phi huyền diệu kết hợp các hình nửa người, nửa động vật, mặt nạ châu Phi như những chiếc mũ trùm đầu phía trên mặt người và những con rối kiểu Bali đầy màu sắc.

Các diễn viên điều khiển những con rối khổng lồ theo phong cách chuyển động gợi nhớ đến nhà hát Bunraku nổi tiếng ở Nhật Bản vào thế kỷ 16.

"Hầu hết các vở kịch không chuyển thành phim vì chúng không phải là điện ảnh. Và ở đây bạn có bộ phim hoạt hình Vua Sư tử - tác phẩm mang tính điện ảnh nhất.

Tôi đã phải sử dụng tất cả các công cụ trong hộp công cụ rạp hát để làm tạo nên không gian bối cảnh và sân khấu".

Taymor đã không cố gắng che đậy các bánh xe và cột điện và qua đó khiến những con rối phức tạp của cô trở nên sống động.

Con người điều khiển các con rối và đeo mặt nạ động vật đều được nhìn thấy đầy đủ - tùy vào trí tưởng tượng của khán giả.

Đó là thứ mà Taymor đã gọi là "sự kiện kép" - nơi khán giả không chỉ xem động vật trên sân khấu, họ còn xem con người điều khiển câu chuyện.

Hamilton nói: "Con rối đảm nhận phản ứng-cảm xúc của diễn viên, và diễn viên đảm nhận phản ứng-cảm xúc của con rối này và họ gặp nhau".

Hầu hết các mặt nạ và các bộ phận của con rối đều được đúc bằng than chì carbon - một loại bọt cứng giúp chúng nhẹ và bền.

Một số có một bộ dây để di chuyển miệng và các bộ phận khác, chẳng hạn như tai và vòi của voi. Đó là một trải nghiệm đắm chìm từ rất lâu trước khi Vua Sư tử trở thành một từ thông dụng trên sân khấu.

Taymor nói: "Đặc biệt hơn bây giờ, trải nghiệm đắm chìm trong rạp hát rất quan trọng vì mọi người chỉ ngồi trên ghế dài trong phòng khách và phòng ngủ của họ".

Thành công từ những ý tưởng độc đáo

Vua Sư tử đã đưa Taymor trở thành người phụ nữ đầu tiên giành giải Tony cho Đạo diễn nhạc kịch xuất sắc nhất.

Và tác phẩm này là nơi ươm mầm tài năng. Những ngôi sao Broadway như Heather Headley, Renée Elise Goldsberry, Tom Hewitt, Christopher Jackson, Patrick Page, Wallace Smith và Adam Jacobs đều đã lần lượt tham gia Vua Sư tử.

Đã có 28 phiên bản Vua Sư tử kể từ khi vở nhạc kịch này lên sân khấu. Vua Sư tử  đã được trình diễn bằng 9 ngôn ngữ khác nhau và đón được 110 triệu người xem, đã tới hơn 100 thành phố ở 21 nước trên mọi lục địa, ngoại trừ Nam Cực.

Một phần sức sống lâu bền của nó là nhờ bộ phim hoạt hình Disney, câu chuyện đơn giản dễ hiểu, chủ đề thân thiện với gia đình và không phụ thuộc vào các ngôi sao tên tuổi - điều quan trọng để thu hút khách du lịch có trình độ tiếng Anh yếu.

"Tôi không ngạc nhiên về tuổi thọ của phim Vua Sư tử bởi vì bộ phim, khi ra mắt đã gặt hái thành công rất rực rỡ và sau đó họ đưa vở nhạc kịch lên sân khấu, đó là một chuyển thể tuyệt vời của Julie Taymor từ bộ phim.

Thật đáng kinh ngạc với những gì cô ấy đã làm được" – theo John từng đoạt giải Oscar, Grammy và Tony.

Trước khi thành công vang dội, Disney đã cử các giám đốc điều hành cấp cao nhất của mình tới hội thảo kéo dài hai tuần tại một không gian diễn tập ở Broadway.

Một ông chủ của bộ phim đã đề nghị Taymor loại bỏ trò rối khi đến thời điểm cho các nhân vật chính nhưng cô do dự.

Sau đó, Taymor đã có một sự thử nghiệm trên sân khấu của Nhà hát Palace, trình diễn vở nhạc kịch theo 3 cách khác nhau - chỉ trang điểm khuôn mặt, che nửa mặt và concept độc đáo của cô.

Giám đốc điều hành của Disney lúc bấy giờ là Michael Eisner đã chấp nhận tầm nhìn của Taymor.

"Ông ấy nói, 'rủi ro càng lớn thì sự đền đáp càng lớn', Taymor nhớ lại. "Có bao nhiêu người nói như vậy?".