Văn hoá

Nhà điêu khắc Phạm Văn Hạng: Làm điêu khắc để trả… "hận tình"

Người yêu chạy theo một họa sĩ, chỉ để lại cho Phạm Văn Hạng cuốn sách Đôi bạn chân tình của Hermann Hesse. Điều đó đã thay đổi cuộc đời ông: đi theo điêu khắc để "vượt qua" họa sĩ kia và suốt đời tôn thờ Hermann Hesse dù chưa một lần gặp mặt.

10/05/2010 14:10

(TT&VH) - Ngày 8/5/2010 nhà điêu khắc Phạm Văn Hạng lên đường sang Đức để thực hiện một triển lãm tại Nhà Việt Nam (Viethaus) ở Berlin, sau đó sẽ đi một số nước châu Âu để tìm cảm hứng cho các tác phẩm điêu khắc chân dung danh nhân phương Tây mà ông muốn thực hiện tiếp theo. Đến Đức, danh nhân đầu tiên mà nhà điêu khắc này muốn vinh danh trong triển lãm là nhà văn, nhà thơ, họa sĩ Hermann Hesse (1877-1962) - giải Nobel Văn học 1946, người mà ông tự nhận là thầy điêu khắc của mình, dù cả hai chưa một lần gặp mặt.

Bắt chước nhân vật tiểu thuyết của Hermann Hesse

Phạm Văn Hạng

Ngày 8/5/1970, đúng 40 năm trước, là một phóng viên chiến trường ở Quảng Trị, Phạm Văn Hạng (sinh 1942 tại Đà Nẵng) đã mang vào trụ sở Hội Hồng thập tự Sài Gòn tác phẩm S.O.S. Việt Nam (sau Trịnh Công Sơn đề nghị đổi tên thành Chứng tích) với tấm ván khổ 100x120cm, trên đó gắn thép gai, vỏ đạn, mảnh mìn, xương, sọ, thịt da và cả ruột người... đã được ngâm dung dịch bảo quản. Tác phẩm phản chiến này đã gây chấn động giới làm nghề và báo giới quốc tế thời bấy giờ, khiến cho nhà tổ chức phải tháo gỡ và “thủ tiêu” nó trước khi Tổng thống chế độ Sài Gòn Nguyễn Văn Thiệu đến cắt băng khai mạc tại triển lãm quốc tế 12 nước này.

Trước đó nữa, năm 1967, Phạm Văn Hạng đã từng tham gia triển lãm trừu tượng tại Huế, vì ông theo học để thành họa sĩ. Năm 1973, tại triển lãm hội họa ở Pháp văn Đồng minh hội (Sài Gòn), người bạn gái của Phạm Văn Hạng đã bị “hớp hồn” bởi họa sĩ tài danh là N.T.M. - thất tình ngay trong triển lãm thành công - nên Phạm Văn Hạng rất ghen tức. Trước khi đi theo người ta, cô bạn gái còn tặng cho ông cuốn tiểu thuyết Đôi bạn chân tình (Narziss und Goldmun, 1930) của Hermann Hesse, qua bản dịch của Vũ Đình Lưu, xem như hai người chỉ là một “tình bạn”, một món quà an ủi.

Ngay tối hôm đó, Phạm Văn Hạng đã thức trắng để đọc tiểu thuyết này, và phát hiện ra câu chuyện kể về chàng tu sĩ trẻ mê tạc tượng, quyết trốn tu viện đi tìm giai nhân. Lúc ấy Phạm Văn Hạng nghĩ: “Mình phải trở thành người tạc tượng, làm điêu khắc, vì đó là cách duy nhất để qua mặt được N.T.M., vì chắc chắn ông này không thể trở thành nhà điêu khắc!”.

Từ sự thất tình đó và bằng nỗ lực tự học, Phạm Văn Hạng đã vươn lên trong điêu khắc, đến nay ông đã làm rất nhiều tác phẩm, tạc hàng trăm bức tượng, dựng hàng chục tượng đài.

Ba phác thảo (từ trái qua): Hermann Hess - thầy điêu khắc;
F.Nietzsche và Albert Einstein

Sự “trả thù” ngọt ngào

Trước khi bước lên máy bay, Phạm Văn Hạng nói rằng ông không ngờ chuyến đi Đức lần này lại đúng y ngày tháng triển lãm của bức tranh Chứng tích (8/5), 40 năm mà như mới. Khi đến Berlin, ông mang theo rất nhiều poster các tác phẩm điêu khắc đã thực hiện để giới thiệu và 3 phác thảo về Hermann Hess, F.Nietzsche và Albert Einstein. Phạm Văn Hạng nói sẽ đề nghị một trường đại học để xin khoảng 1 tấn đất lấy trong chính khuôn viên nhà trường làm tượng Hermann Hesse, ông muốn lấy đất của người Đức để vinh danh ông thầy điêu khắc của mình.

Trong tác phẩm Đôi bạn chân tình, Phạm Văn Hạng kể, chàng tu sĩ trẻ đi phiêu bạt, khi cảm hứng đã dạt dào và suy tư đã bước vào đỉnh điểm, chàng đã quay về tu viện cũ để tạc bức tượng Đức Mẹ thánh thiện và phồn thực. “Chính vì vậy, dù cuộc đời tôi có đi về đâu và sẽ như thế nào, Hermann Hesse vẫn là ân nhân về điêu khắc, không thể nào thay thế được”, Phạm Văn Hạng tâm sự.

Trở lại câu chuyện điêu khắc, chỉ sau một hai năm bị “bồ đá”, tại Hội Việt - Mỹ (Sài Gòn), Phạm Văn Hạng đã thực hiện triển lãm tranh tượng, nhằm tìm sự “trả thù” ngọt ngào. Ở triển lãm này, ông đã mời người yêu cũ và họa sĩ tình địch kia đến tham dự, ngầm nói với ông ấy rằng: “Ông ngon thì làm điêu khắc đi, làm được, tôi lại nhường người yêu cho”. Phạm Văn Hạng nói thay vì đấu súng để giành người yêu, chỉ chừng đó thôi, lòng ông đã cảm thấy mãn nguyện và hưng phấn một đời, nó giúp cho con đường điêu khắc vốn nặng nhọc, thêm hương hoa và chất xúc tác.

Gửi phác thảo tượng đài Hòa bình đến Tổng thống Mỹ

Như TT&VH đã đưa tin, Phạm Văn Hạng vừa tặng cho Thư viện Quốc gia Việt Nam hai bức tượng Hàn Thuyên và Alexandre de Rhodes nhân Ngày hội đọc sách thế giới (23/4). Cũng cần nói thêm, cách đây ít lâu, Phạm Văn Hạng đã gửi phác thảo Khuôn viên Tượng đài Hòa bình thế giới đến Tổng thống Barack Obama (Mỹ) với đề nghị tìm kiếm một vị trí thích hợp để thực hiện quần thể nghệ thuật này. Tiếp nhận thư, Văn phòng Nhà Trắng đã phúc đáp về việc lưu trữ thư cùng phác thảo, đồng thời cũng hoan nghênh ý tưởng vì hòa bình chung này.

Văn Bảy

Tin cùng chuyên mục

Tác giả Ruby Nguyen ra mắt sách "Khai vấn trong từng hơi thở"

"Khai vấn trong từng hơi thở" là cuốn sách thứ hai của tác giả Ruby Nguyen, do Nhà xuất bản Hà Nội và Thái Hà Books ấn hành.

"Khúc quân hành vang mãi non sông" kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam

Đài PT-TH Hà Nội tổ chức chương trình nghệ thuật chính luận đặc biệt mang tên "Khúc quân hành vang mãi non sông" vào 22/12 tại sân Đoan Môn, khu Bảo tồn Di sản Hoàng thành - Thăng Long.

Nhà văn Phương Trinh: "Đưa những điều gan ruột vào trang viết"

"Biến mất" khá lâu trong làng văn, mới đây, nhà văn Phương Trinh - cây bút có dấu ấn trong văn học thiếu nhi - xuất hiện trở lại trong những sách "Bài tập thực hành tiếng Việt", lớp 4 và 5 (NXB Giáo dục).

Chữ và nghĩa: Đường chim bay

"Đường chim bay" là một danh từ đã có trong một số cuốn từ điển tiếng Việt. "Từ điển tiếng Việt" (Hoàng Phê chủ biên, Trung tâm Từ điển học, NXB Đà Nẵng, 2020) định nghĩa là "đường thẳng, là khoảng cách ngắn nhất giữa 2 điểm xa nhau".

Đầu tư 170 tỷ đồng trùng tu di tích Hiền Lương-Bến Hải và Thành cổ Quảng Trị

UBND tỉnh Quảng Trị đã quyết định phê duyệt Dự án “Công viên Thống nhất tại khu di tích quốc gia đặc biệt đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải” và Dự án “Khu di tích quốc gia đặc biệt Thành cổ Quảng Trị và những địa điểm lưu niệm sự kiện 81 ngày đêm chiến đấu, bảo vệ Thành cổ Quảng Trị".

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tổng kết năm 2024, triển khai nhiệm vụ ngành VH,TT&DL năm 2025

Hội nghị trực tiếp kết hợp trực tuyến tổng kết công tác năm 2024 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2025 của ngành văn hóa, thể thao và du lịch kết nối trực tuyến với 772 điểm cầu trên toàn quốc.

Để công nghiệp văn hóa Việt Nam cất cánh (kỳ 1): Chuyển biến tích cực, nhưng chưa xứng tầm

Vừa qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam.

Đầu tư và tài trợ cho văn hóa (kỳ 2& hết): Học gì từ kinh nghiệm của thế giới?

Một mẫu số chung trên thế giới: Các quốc gia phát triển về văn hóa luôn có những mô hình đầu tư và tài trợ thành công cho lĩnh vực văn hóa, tạo ra sự phát triển bền vững cho cộng đồng.

Tin mới nhất

Độc đáo khu phố bao cấp của Hà Nội được tái hiện trong "Đêm Trúc Bạch"

Lần đầu tiên tại Hà Nội, một không gian với bối cảnh là một khu phố cổ Hà Nội với các toa tàu điện, các cửa hàng bách hóa… gợi nhớ cho người dân Thủ đô và du khách về ký ức của "thời bao cấp", một trong những thời kỳ đặc biệt của đất nước.

Đêm Trúc Bạch: Điểm đến của một Hà Nội quyến rũ, sâu lắng và đậm chất thơ

Đêm Hà Nội với sự lung linh của ánh đèn và hơi thở lịch sử qua từng góc phố, là một mô hình độc đáo, giúp du khách khám phá một Hà Nội rất khác - một Hà Nội quyến rũ, đậm chất thơ và sâu lắng.

Bí ẩn những địa điểm được cho là cánh cổng dẫn tới thế giới khác đến nay vẫn chưa có lời giải

Những nơi này đều có nhiều truyền thuyết bí ẩn xoay quanh và được cho là có thể dẫn lối cho người trần sang thế giới bên kia.

TP.HCM được Giải thưởng Du lịch thế giới chọn làm nơi trao giải

World Travel Awards chọn TP.HCM là địa điểm tổ chức Lễ trao giải thưởng khu vực châu Á và châu Đại Dương năm 2022.

The Bubble Tea Factory: Bảo tàng trà sữa độc nhất vô nhị của đảo quốc Singapore

Đảo quốc sư tử Singapore hiện đang thu hút với địa điểm dành cho các tín đồ của trà sữa và những viên trân châu ngọt ngào, cũng như những ai ưa khám phá. Đó là bảo tàng trà sữa trân châu đầu tiên tại Đông Nam Á

Cầu cảng đẹp như Hawai ở Hải Tiến khiến giới trẻ mê mệt, đã đến là phải check-in

Với vẻ đẹp hoang sơ của biển cùng kiến trúc độc đáo, cầu cảng Hải Tiến thuộc Khu du lịch Hải Tiến (Hoằng Hóa) hiện đang là điểm check-in khiến giới trẻ mê mệt.

Lái xe ô tô du Xuân và những lưu ý không thể bỏ qua

Những chuyến du xuân vui và hoàn hảo ai cũng mong muốn, tuy nhiên nó sẽ mất hứng và không trọn vẹn khi gặp những phiền toái đột xuất xảy ra trên đường.

Những lễ hội khó lòng bỏ qua đầu Xuân Kỷ Hợi

Đến hẹn lại lên. Tháng Giêng âm lịch hàng năm là tháng của rất, rất nhiều các lễ hội ở Việt Nam trong đó có những lễ hội đáng chú ý, thu hút mối quan tâm của đông đảo dân chúng cũng như du khách gần xa.

Những địa danh Tây Bắc nhất định phải phượt đầu năm

Từ nhiều năm nay, với đặc thù về cảnh quan trong dịp Tết, Tây Bắc luôn là điểm hẹn lý tưởng để các phượt thủ tìm đến

Đến Chiang Mai, trải nghiệm một Thái Lan thật khác

Đến Thái Lan, nếu đã quá quen với Bangkok và Pattaya náo nhiệt phố thị, Phuket với những bãi biển cát trắng trải dài, thì Chiang Mai sẽ cho du khách một trải nghiệm khác biệt.