(Thethaovanhoa.vn) - Năm 2020, Nhà Đấu giá Chọn sẽ bước vào thị trường âm nhạc đầy tiềm năng với việc đưa ra đấu giá quyền khai thác thương mại, bản quyền tác phẩm âm nhạc.

Bức xúc mang tên 'tiền bản quyền âm nhạc'

Kể từ khi Trung tâm bảo về quyền tác giả Việt Nam (VCPMC) ra đời cách đây hơn 10 năm, việc thực hiện nghiêm túc pháp luật về quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn đã và đang diễn ra với nhiều khó khăn ở cả hai phía: người đóng và người thu.

Trao đổi với Thể thao và Văn hóa (TTXVN), ông Vũ Tuấn Anh (Giám đốc Công ty CP đấu giá Chọn Auction House) cho biết: “Hướng đi này là phù hợp với xu hướng chung của thế giới nhằm thúc đẩy thị trưởng âm nhạc, tạo ra những giá trị gia tăng mới, không chỉ chuyển quyền sở hữu tác phẩm cho một người mà có thể chuyển quyền sở hữu cho nhiều người… Thực ra việc khai thác thương mại, mua bán bản quyền âm nhạc vốn dĩ đã có sẵn và có từ lâu, chỉ là nó chưa biểu hiện rõ nét thôi.

* Chọn sẽ chọn đấu giá quyền khai thác thương mại, bản quyền tác phẩm âm nhạc các thời kỳ hay chỉ “khoanh vùng” trong một giai đoạn nhất định nào đó?

- Về tinh thần thì Chọn sẽ đấu giá quyền khai thác thương mại, bản quyền tác phẩm âm nhạc của các thời kỳ. Nhưng phiên đấu đầu tiên, chúng tôi sẽ chọn tác phẩm của tác giả đương đại, nhất là những tác phẩm có tính lan tỏa cao, an toàn phải tuyệt đối.

• Thứ trưởng Vương Duy Biên ủng hộ công cụ giám sát bản quyền âm nhạc
• Những bất cập trong việc thu tiền bản quyền âm nhạc

* Đấu giá quyền khai thác thương mại, bản quyền tác phẩm âm nhạc mang lại điều tích cực gì cho người mua, nhất là với những người mua “ngoại đạo” với âm nhạc, hoặc chỉ có tiền nhưng chưa có tiếng trong làng giải trí?

- Bây giờ có rất nhiều ca sĩ hát hay nhưng lại chưa được nhiều người biết đến. Các bài hát hay cũng được các nghệ sĩ nổi tiếng chọn hết rồi, không đến lượt những ca sĩ dạng mới nổi. Bởi lẽ, bản chất của những người sáng tác cũng cần những người có danh để nâng tầm bài hát của họ lên, và ngược lại ca sĩ có danh cũng cần có những bài hát hay của nhạc sĩ nổi tiếng để cộng hưởng vào với nhau.

Nhưng khi một bài hát được mang ra đấu giá, dù anh không phải là một người nổi tiếng nhưng anh lại là người thắng cuộc tại phiên đấu giá, giành được quyền khai thác thương mại, bản quyền tác phẩm âm nhạc về bản chất anh đã có tiếng trên truyền thông, giá trị của anh đã được cộng lên rồi…

* Một bức tranh, cổ vật hay bất động sản giá trị của nó thậm chí có thể “nhìn thấy” ngay được, nhưng đấu giá quyền khai thác thương mại, bản quyền tác phẩm âm nhạc thì làm sao để “định giá” được tác phẩm đó có hay, có khả năng trở thành “hit” hay không để mà mua, nhất là với những tác phẩm mới sáng tác hoặc chưa từng được công bố, thưa anh?

- Việc đấu giá quyền khai thác thương mại, bản quyền tác phẩm âm nhạc so với đấu giá các sản phẩm khác như tranh, cổ vật… về bản chất chỉ khác về mặt hàng, còn cách làm vẫn giống nhau. Để chuẩn bị cho một phiên đấu, nhà đấu giá phải đi tìm tác phẩm, đặt vấn đề với các tác giả được đánh giá là tốt, là hay, đề nghị đưa tác phẩm lên sàn đấu giá. Hoặc các tác giả, nghệ sĩ có thể tự tìm đến sàn đấu giá đề nghị đấu giá tác phẩm của họ.

Trước khi đấu giá khoảng nửa tháng hoặc ít nhất là một tuần, Chọn sẽ công khai các tác phẩm và các quyền khai thác thương mại, bản quyền tác phẩm để những ai quan tâm có thời gian nghe và tìm hiểu về tác phẩm. Nó giống như người đi mua nhà vậy, trước khi mua, họ cũng phải được xem căn nhà đó xây dựng thế nào, có vướng vào tranh chấp nào không, hướng nào, tiện ích ra sao…

Khi diễn ra phiên đấu một bài hát A của tác giả B thì BTC sẽ mời nhạc sĩ đó đến hoặc chiếu một clip do chính người nhạc sĩ sáng tác nói về bài hát đó, cam kết bằng văn bản bài hát đó là do ông sáng tác và có đủ các quyền đối với “đứa con tinh thần” của mình. Sau đó những người trong phiên đấu sẽ được nghe 2-3 lần bản thu âm tác phẩm để cảm nhận. Cùng với đó là những thành viên trong hội đồng thẩm định gồm các nhà chuyên môn sẽ đánh giá bài hát đó hay, dở như thế nào để mọi người cân nhắc trước khi đưa ra quyết định.

* Chọn đã chọn những tác giả nào cho phiên đấu đầu tiên sắp tới? Và trong tương lai, ngoài Việt Nam, Chọn có đấu giá quyền khai thác thương mại, bản quyền tác phẩm âm nhạc quốc tế?

- Hiện nay Nhà Đấu giá Chọn đã sẵn sàng cho phiên đấu giá đầu tiên liên quan đến tác phẩm âm nhạc dự kiến sẽ diễn ra vào quý 2/2020. Mọi thứ chúng tôi đã chuẩn bị sẵn sàng. Chúng tôi đang rà soát, thẩm định các tác phẩm, kết nối với các tác giả và với những người muốn mua nên chưa thể tiết lộ được những tác giả, tác phẩm sẽ đấu giá trong phiên đầu tiên sắp tới.

Chúng tôi cũng rất muốn vươn ra thị trường quốc tế, nhưng phải xem vươn ra với mặt hàng nào mà thôi. Ở Đông Nam Á, Chọn cũng đã có một chút tên tuổi trong mắt những nhà kinh doanh nghệ thuật. Cùng với các tổ chức, hiệp hội bảo vệ quyền tác giả âm nhạc, các nền tảng nghe nhạc trực tuyến, Chọn hy vọng rằng việc đấu giá này sẽ kích thích hơn nữa những giá trị gia tăng cho thị trường âm nhạc.

Chọn cũng đang xúc tiến việc mở thêm một chi nhánh ở TP.HCM với mục tiêu “đánh mạnh” vào giới tinh hoa, giới hưởng thụ văn hóa. Tinh hoa ở đây không phải là những người có nhà lầu xe hơi mà là phải biết trân trọng nghệ thuật đỉnh cao.

* Xin cảm ơn anh Vũ Tuấn Anh!

Phạm Huy (thực hiện)