(TT&VH) - Những năm còn bé bám đuôi mẹ đi lễ chùa vào dịp tết, tôi được nghe giảng giải: Đây là Quan thế âm Bồ tát cứu khổ cứu nạn... Bà hướng mắt vào quan võ dữ dằn, giải thích: Còn đây là Bát bộ kim cương thần thông biến hóa, có tài tiễu trừ ma quỉ. Các ngài xưa đều là dân lục lâm thảo khấu, nhưng rồi được Phật giáo hóa, ngộ ra theo vào cửa Phật nên được thành chính quả.

Khi đến vòm phù điêu mô tả Thập điện diêm vương thì tôi kinh hãi nhất. Ở đấy là các cảnh tội nhân bị xử tội nấu vạc dầu, bị lũ quỉ đầu trâu mặt ngựa hành hạ bẻ răng rút lưỡi, cưa xẻ, bị cho vào cối giã, bị dìm xuống nước... Mẹ bảo đó là những người khi ở dương gian mắc muôn vàn thứ tội nên khi chết phải đi qua mười cửa điện âm phủ để diêm vương xét xử, phải bị quỉ xứ hành hạ cho đến bao giờ hối cải mới mong được đầu thai trở lại làm người. Những kẻ tham lam lừa lọc lấy cắp nhiều của cải nhiều quá thì phải vào kiếp trâu cày ngựa kéo để trả nợ trần gian, bị hành hạ đòn roi. Có người phải vào kiếp chó để dọn phân, canh cửa giữ nhà... Cho nên sống kiếp này phải nhớ kiếp sau...

Xuân này, về quê, mẹ nhắc tôi: Đi đâu thì đi, nhưng nhớ lên chùa thắp hương. Tôi nghe lời bà trở lại chùa làng. Chùa nay không cổ kính rêu phong như tôi tưởng mà đã được tu sửa khang trang, tượng được sơn son thếp vàng bóng bẩy. Người đi chùa khá đông. Không chỉ các vãi già như xưa, mà đám nam thanh nữ tú dắt tay bá cổ nhau cũng nhiều lắm. Lại áo quần xí xớn đủ kiểu. Khấn vái cũng xì xụp chen nhau. Họ đi nhanh qua các bệ thờ, bỏ nhanh lên bệ những tờ hai hai trăm khó tiêu ngoài chợ để Phật chứng giám lòng thành. Rồi lễ thì như làm khoán, hai tay chắp vái lia vái lịa giống cảnh băm bèo. Xem ra lòng thành kính cũng pha chất vội vàng. Chùa còn đủ cả Bát bộ Kim cương, Thích Ca Tam thế,... nhưng mặt động có cảnh thập điện diêm vương không còn nữa. Tôi vừa lặng lẽ đi thắp hương các án thì phát hiên ra hòm công đức nhiều quá. Hầu như bệ thờ nào cũng có các hòm gỗ sơn đỏ ngền ngện cạnh án thờ. Tôi chạnh lòng nhớ mẹ khi xưa đi lễ chùa, trong chiếc làn cói bà thường đem theo chiếc đĩa sành. Đến bên bệ Phật bà cẩn trọng nhắc từng món đồ lễ lên đĩa. Xong, rồi mới châm nén hương và lùi ra quì trước án chắp tay khấn vái. Đợi nhạt tuần hương lại chắp tay xin lễ, đem về một phần nhỏ, gọi là xin lộc chùa.

Tôi cứ bâng khuâng khi bước chân ra khỏi cửa chùa. Bây giờ lễ to, nhưng lễ càng to thì hình như càng tăng vẻ mê muội. Còn lòng thành kính thì xem ra đã hao vơi đi nhiều lắm.

Bài và tranh minh họa: Đỗ Đức