(Thethaovanhoa.vn) - Tại Giải Dế Mèn 2021, trong số các tác phẩm văn học giành giải Khát vọng Dế Mèn, nếu như Đi trốn của Bình Ca chân thật, vạm vỡ, đậm chất hoài niệm bao nhiêu thì bộ sách tranh 4 cuốn Khác biệt mới tuyệt làm sao lại dí dỏm, tinh tế, và “bắt trend” (nắm bắt xu hướng) tài tình bấy nhiêu. Hai cuốn sách cùng được trao giải Khát vọng Dế Mèn là một sự bổ sung hoàn chỉnh cho nhau.

Tiểu thuyết 'Đi trốn' giành giải 'Khát vọng Dế Mèn': Bình Ca lại múa 'cây đũa thần'

Tôi khâm phục Đi trốn hơn cả Quân khu Nam Đồng vì anh chọn một đề tài và lối đi khó mà vẫn “thoát hiểm” một cách ngoạn mục. Xét theo khía cạnh này thì văn tài của Đi trốn có phần cao tay hơn Quân khu Nam Đồng một bậc.

Nhìn chung, bộ sách có phẩm chất hiện đại, xứng đáng là một best-seller của các tác giả trẻ Việt Nam. Vì sao?

Can đảm và kiên nhẫn trước những khác biệt lạ lùng

Bộ sách tranh Khác biệt mới tuyệt làm sao (NXB Kim Đồng) gồm 4 cuốn Nhóc kì lân mọc sừng búa đẽo, Chú nhỏ ôm giấc mơ tiên, Nàng rồng khè ra trà sữa và Lão ma cà rồng cuồng cà rốt. Bộ sách được tác giả Nguyễn Hoàng Vũ (sinh năm 1993) viết lời và lần lượt được các họa sĩ Linh Vương, Gà’s little world, Hoàng Trung, Ru-oi minh họa.

Chuyện kể rằng, ở một xứ sở diệu kỳ nọ, có một chú kỳ lân với cái sừng hình búa đẽo thay vì hình xoắn ốc nhọn hoắt. Chú sống với sự tự ti vì ngoại hình quá ư khác biệt so với những người bạn kỳ lân cùng trang lứa. Lại có một câu chuyện khác xảy ra ở xứ thần tiên, có chú bé lẽ ra phải học cưỡi mây để thành “bụt”, nhưng chú lại yêu thích nhảy múa vô cùng giống như các bé gái (sẽ mọc cánh để thành cô tiên). Xa hơn nữa, nơi một vùng đất lạ, rất lâu trước kia, có một nàng rồng không thể khè ra lửa mà khè ra trà sữa, khiến cho cô rồng chẳng thể ra chiến trận xa xôi. Phiêu lưu đến nơi khu rừng kỳ bí, chúng ta sẽ gặp được một ông ma cà rồng đam mê nước ép cà rốt.

Đó chính là những tình huống bất ngờ mà bạn đọc sẽ bắt gặp trong bộ sách Khác biệt mới tuyệt làm sao của tác giả Nguyễn Hoàng Vũ cùng các họa sĩ Linh Vương, Gà’s little world, Hoàng Trung, Ru-oi. Và chắc chắn, người đọc sẽ càng bất ngờ hơn khi đọc đến cuối truyện, để tìm xem đến cuối cùng, các nhân vật ứng xử thế nào với những điều kì lạ mà bản thân đang có.

Cả 4 câu chuyện tưởng chừng chẳng liên quan gì đến nhau, nhưng lại cùng chung một thông điệp đích đến: Dù bạn có bất kỳ sự khác biệt nào về ngoại hình, sở thích, niềm tin, hay hành động, đừng bao giờ tự ti hay cảm thấy cô đơn, bởi trên thế giới này, chúng ta là độc nhất, và chính sự khác biệt ở mỗi người sẽ khiến thế giới rộng lớn này phong phú, đầy màu sắc, và vui vẻ hơn rất nhiều.

Những câu chuyện của Nguyễn Hoàng Vũ tự thân nó đều mở ra một cõi mộng mơ thơ ngây riêng biệt với những thông điệp nhẹ nhàng và vô cùng tự nhiên. Đọc sách, người đọc không hề có cảm giác giáo điều, gò bó về một bài học sắp sửa được nhồi nhét vào, thay vào đó là lối dẫn dắt tự nhiên, đầy nhạc điệu của câu chuyện:

“Lá đường lá, hoa đường hoa, văng đi tứ tán.

Chú nhỏ hoảng loạn, mắt nhắm nghiền.

Chú đang rơi lưng chừng trời, bỗng nhiên khắp người ngứa rát.

Một đôi cánh mềm nhú mọc sau vai!

Từng nhịp, từng nhịp miệt mài.

Đưa chú quay lại trên kia.

“Đây rồi, đôi cánh tự do!

Từ nay, chính thức cho trò làm tiên!”

(trích Chú nhỏ ôm giấc mơ tiên)

Không chỉ đáng khen ngợi bởi lời kể trong trẻo, thơ ngây, những câu chuyện trong Khác biệt mới tuyệt làm sao còn xứng đáng được ngợi khen ở độ chỉn chu trong từng câu chuyện. Đọc từng cuốn truyện, bạn đọc sẽ thấy những truyện kể lớp lang, có bóng dáng của những bộ phim hoạt hình theo chuẩn mực của Disney. Ở đó, nhân vật không phải cứ thế tự hào với sự khác biệt vốn có của mình, mà phải trải qua cả một hành trình từ khó khăn, buồn bã của việc không được cộng đồng chấp nhận, thậm chí, lão ma cà rồng còn bị đồng loại coi là một “kẻ điên”.

Những khó khăn ấy, thực chất, chính là những thử thách mà bất cứ ai trong chúng ta đều đã từng đối mặt ít nhất một lần trong đời, khi ta có điều gì đó khác với những người xung quanh. Nhưng thay vì chùn bước, tự ti, bộ sách Khác biệt mới tuyệt làm sao đã đưa ra những lựa chọn hành động lạc quan hơn: Can đảm chấp nhận những điều độc nhất trong ta, bởi lẽ, luôn luôn có chỗ cho những điều độc nhất tỏa sáng, chỉ cần ta đủ kiên trì theo đuổi đến cùng.

Chính cốt truyện lớp lang, vừa có thử thách và chinh phục thử thách, cùng những lựa chọn hành động vừa gần gũi, lại vừa lãng mạn và đầy tinh thần lạc quan này đã làm nên sự khác biệt độc đáo về mặt nội dung của tác phẩm.

Bước tiến của sách tranh dành cho thiếu nhi Việt

Không phải cho đến nay, thị trường Việt Nam mới có những bộ sách tranh mang yếu tố giáo dục dành cho thiếu nhi. Trước đó, chỉ cần ra quầy sách hoặc lướt trên một vài sàn thương mại điện tử, chúng ta đã có thể bắt gặp vô vàn cuốn sách tranh đầy màu sắc, được sáng tác nhằm truyền tải một bài học nào đó về cách ứng xử trong mối quan hệ bạn bè, gia đình, hoặc cung cấp những tri thức thường thức qua tranh vẽ.

Thực tế, loại sách tranh này đã rất quen thuộc ở thị trường sách quốc tế, và đã du nhập vào Việt Nam từ khi mở cửa đến nay.

Tuy nhiên, không phải lúc nào những câu chuyện mang tính giáo dục cũng được truyền tải theo cách duyên dáng, nhẹ nhàng. Phần lớn những tập sách tranh giáo dục đạo đức thông thường thường kể ra một câu chuyện đơn giản và chốt lại bằng bài học khô khan, giáo điều. Bài học này có thể do một nhân vật là người lớn đứng ra phát ngôn, hoặc được đóng khung ở cuối truyện, như một phần nội dung tách biệt với câu chuyện mang tính minh họa cho bài học trước đó.

Không giống với mặt bằng sách tranh kể trên, bộ sách Khác biệt mới tuyệt làm sao đầu tư hơn vào cả phần nội dung câu chuyện lẫn phần minh họa tuyệt đẹp. Ở bộ sách, câu chuyện không được dùng để “minh họa”, hay là một “móc treo” để tác giả tuyên bố bài học. Từng nhân vật đều được sống cuộc đời tự do, khác biệt của riêng mình. Họ đã có lúc cảm thấy cô độc, tự ti, đôi khi là cả bế tắc vì bản thân không hề “vừa vặn” với thế giới xung quanh, nhưng cuối cùng, họ đã chọn cách kiên trì sống với những điều riêng có của mình, và cuối cùng, tất cả đều hạnh phúc. Mỗi câu chuyện đều được kể với nội dung chi tiết, chỉn chu, và vì thế, tự thân nó đã bộc lộ ý nghĩa.

Bên cạnh đó, với phần minh họa vừa mềm mại tươi sáng, lại vừa có nét vuông vức, hiện đại phù hợp với từng câu chuyện đơn lẻ của 4 họa sĩ Linh Vương, Gà’s little world, Hoàng Trung, Ru-oi đã đem đến cho độc giả một trải nghiệm thị giác đáng nhớ. Có thể nói, phần tranh minh họa đã góp công lớn trong việc làm nên ấn tượng tuyệt vời cho bộ sách.

Suy cho cùng, một tác phẩm sách tranh dành cho thiếu nhi đặc sắc vẫn phải là một tác phẩm có sự đầy đặn về nội dung và được đầu tư chỉn chu về mặt hình thức. Những câu chuyện cần lớp lang, có chiều sâu, nhưng vẫn phải được kể lại với văn phong trong sáng, giản dị, hấp dẫn và có phần dí dỏm; còn tranh vẽ lại vừa phải thể hiện được đầy đủ cảm xúc của câu chuyện, vừa mang đến những trải nghiệm gần gũi với lứa độc giả nhỏ tuổi ngày nay.

Xét trên tất cả những tiêu chí ấy, bộ sách Khác biệt mới tuyệt làm sao có thể xem như đã chạm đến chuẩn mực về sách tranh dành cho thiếu nhi của tác giả Việt.

• Tiểu thuyết 'Đi trốn' giành giải 'Khát vọng Dế Mèn': Bình Ca lại múa 'cây đũa thần'
• Có những khát vọng Dế Mèn thật đặc biệt
• Vắng 'Hiệp sĩ' nhưng đầy 'Khát vọng Dế Mèn'

Chia sẻ của các tác giả “Khác biệt mới tuyệt làm sao”

* “Thêm thương phần “lệch chuẩn” vô cùng đẹp đẽ…"

"Tôi ấp ủ ý tưởng thực hiện bộ sách vào cuối năm 2019. Lúc đó, tôi thấy ở Việt Nam có nhiều bộ sách hay dạy trẻ em về đa dạng sinh học, phân biệt những loài động vật, thực vật khác nhau…, nhưng thiếu hẳn một mảng đa dạng bản sắc, nghĩa là tôn trọng sự khác biệt của từng cá nhân trong cùng một loài hay cùng một cộng đồng nào đó. Tôi đem trăn trở này tới gõ cửa NXB Kim Đồng.

4 tập truyện Khác biệt mới tuyệt làm sao với 4 nét vẽ hoàn toàn khác nhau, kể về 4 nhân vật trong thế giới huyền thoại, xô lệch mọi khuôn mẫu về ngoại hình, năng lực, niềm tin, thể hiện giới: một nhóc kỳ lân mọc sừng búa đẽo, một nàng rồng khè không ra lửa mà ra trà sữa, một lão ma cà rồng say mê cà rốt, và một chú nhỏ được tôi luyện thành “ông Bụt”, nhưng trong thâm tâm cậu lại muốn làm “cô tiên”.

Xin cảm ơn giải thưởng Dế Mèn đã vinh danh, cảm ơn NXB Kim Đồng cùng 4 họa sĩ cũng như một người bạn hết sức đặc biệt, đã giúp tôi hoàn thành trọn vẹn tinh thần này.

Tôi rất thương các nhân vật trong đây, cũng như mong muốn các em nhỏ đọc xong gấp sách lại sẽ thêm thương phần “lệch chuẩn” vô cùng lộng lẫy, đẹp đẽ bên trong các em cũng như những người xung quanh". (Chia sẻ của Nguyễn Hoàng Vũ - tác giả bộ sách Khác biệt mới tuyệt làm sao).

* “Hy vọng Dế Mèn sẽ giúp phát triển văn hóa đọc của các em”

“Thường khi mình nhận được kịch bản, mình sẽ bắt đầu tìm hiểu về các nhân vật và bối cảnh của câu chuyện. Từ đó mình sẽ tìm kiếm và xây dựng moodboard (bảng mô tảý tưởng), cố gắng tham khảo hình ảnh, phim ảnh liên quan tới nhân vật chính, ở đây là các chú rồng. Sau đó mình dựa theo kịch bản của Nguyễn Hoàng Vũ mà thể hiện qua lăng kính của bản thân. Phần còn lại thể hiện tác phẩm thì có sự hỗ trợ, góp ý của các anh chị biên tập viên của NXB Kim Đồng nên rất đơn giản.

Mình rất mong các bé thiếu nhi và quý phụ huynh hãy thưởng thức bộ sách cũng như tác phẩm mà mình tham gia thực hiện cùng Nguyễn Hoàng Vũ và các bạn họa sĩ khác. Vì đây là bộ sách rất chỉn chu và có cái nhìn đa chiều cởi mở hơn về những sự khác biệt trong cuộc sống. Rằng những đứa trẻ có nhiều hơn một sự lựa chọn và mỗi sự khác biệt đều rất đáng trân trọng.
Cảm ơn giải Dế Mèn đã cho tụi mình được vinh hạnh này. Mình hy vọng giải thưởng này sẽ luôn đồng hành cùng bao thế hệ thiếu nhi Việt Nam, giúp phát triển văn hóa đọc của các em. (Phát biểu của họa sĩ Hoàng Trung - minh họa cuốn Nàng rồng khè ra trà sữa).

* “Mong muốn tạo nên những thế giới trong sáng mãi mãi”

Về ý tưởng vẽ Chú nhỏ ôm giấc mơ tiên, ngay từ ngày đầu tiên nhận bản thảo sách và đọc qua nội dung, tôi chỉ có một suy nghĩ đơn giản là vẽ nên một thế giới ngập sắc màu cho những cô cậu bé ôm trong lòng những giấc mơ trong veo. Vì đây là một câu chuyện giống hệt như một giấc mơ, nên tôi đã nghĩ nhất định sẽ phải có thật nhiều mây trời.

Cũng xin nói thêm là: tranh vẽ thường ngày của tôi đã luôn vẽ về thiên nhiên rồi, nên tôi muốn dùng phong cách này để khắc họa nên những trang sách mà ở đó có một cậu bé nhỏ ôm một giấc mơ to, giữa một thế giới đầy những áng mây lấp lánh rực rỡ nhưng cũng thật dịu dàng trong sáng.

Vì vừa làm công việc full time vừa vẽ sách, nên khi nhận bản thảo tôi phải sắp xếp lại thời gian hợp lí, tuy đôi lúc có hơi mất cân bằng nhưng cuối cùng cũng có thể hoàn thành xong dưới sự giúp đỡ của các chị biên tập. Với tôi, vẽ một cuốn sách luôn là một trải nghiệm đầy thử thách nhưng cũng vô cùng mới mẻ.

Tôi chỉ đơn giản là thích vẽ tranh nên làm thêm công việc vẽ sách thiếu nhi, một phần là để thỏa đam mê riêng của mình, một phần cũng mong muốn tạo nên những thế giới mà ở đó sự trong sáng sẽ luôn tồn tại mãi.

Trong tương lai, tôi vẫn mong có thể gắn bó với công việc này cũng như có thể vẽ thêm nhiều quyển sách đến gần với các em thiếu nhi hơn nữa - (Phát biểu của họa sĩ Gà’s little world - minh họa cuốn Chú nhỏ ôm giấc mơ tiên).

* “Vẽ là cách để nuôi dưỡng khu vườn tâm hồn mình”

“Nhận được giải Dế Mèn là một niềm vui lớn đối với mình, đây là sự đầu tư, chăm chút đồng hành, sáng tạo của cả team, để tạo ra một tác phẩm tuyệt vời. Khác biệt mới tuyệt làm sao đã truyền thông điệp tích cực đến cho các em nhỏ, để từ đó có thể hiểu và tôn trọng, bao dung với sự khác biệt của người khác. Mình mong rằng, qua câu chữ dễ thương, hình ảnh sinh động, bộ truyện sẽ đến gần hơn và được khán giả nhỏ tuổi đón nhận.

Nhóc kỳ lân mọc sừng búa đẽo thực sự là một thế giới mơ mộng, ngập tràn sắc màu, nên mình đã để cho tâm hồn được tự do tưởng tượng, bay bổng nhất có thể. Mình đã chọn nhiều màu tươi sáng, nhẹ nhàng đan xen vào thiên nhiên, cỏ cây để tạo nên một thế giới thật rực rỡ và có cảm giác bồng bềnh, thần tiên. Mình cũng chú ý đến sự thay đổi màu sắc của cầu vồng để dẫn suốt mạch truyện, bạn có thể thấy cỏ hoa, thảo nguyên cũng thay đổi màu qua từng tranh.

Qua đây mình cũng gửi lời cám ơn đến chị Dung, biên tập của NXB Kim Đồng, người đã kết nối mình đến với nhóc Kỳ Lân, chị đã cùng đồng hành và đã gợi mở rất nhiều cho mình trong quá trình vẽ.

Trong tương lai, mình sẽ tiếp tục gắn bó với con đường vẽ và viết về trẻ em.Mình muốn dùng những nét vẽ và thế giới đầy màu sắc của mình để nuôi dưỡng sự tích cực, tươi mới và tràn đầy cảm hứng dành cho trẻ em. Điều này đã giúp cho cuộc sống của mình được mở rộng và ngày càng phong phú. Đó cũng chính là động lực để phát triển trên hành trình của mình.

Là họa sĩ minh họa sách thiếu nhi tại TPHCM,các tác phẩm của mình được truyền cảm hứng mạnh mẽ từ thế giới tự nhiên, hoa cỏ, động vật và những câu chuyện thần tiên, dân gian. Đối với mình, vẽ là cách để nuôi dưỡng và kết nối với khu vườn tâm hồn của mình. Mình cũng thích viết nữa, mong ước của mình trong tương lai là có thể sáng tác và truyền cảm hứng thật nhiều cho trẻ em.

Ngoài ra mình là người yêu sách, hay mơ mộng, thích trời mưa, khi không ngủ trưa thì mình sẽ… đi loanh quanh ngắm trời và hái hoa”. (Chia sẻ của họa sĩ Linh Vương - minh họa Nhóc kỳ lân mọc sừng búa đẽo)

* “Khác biệt cũng tốt, khác biệt mới tuyệt làm sao” (Chia sẻ của họa sĩ Ru-oi, người minh họa cuốn Lão ma cà rồng cuồng cà rốt):

Nguyễn Hoàng Dương