(Thethaovanhoa.vn) - Sáng 16/9/2018 tại TP.HCM diễn ra lễ trao giải Sách hay lần 8-2018, cho 7 hạng mục sách: nghiên cứu, giáo dục, kinh tế, quản trị, văn học, thiếu nhi và phát hiện mới. Có thể nói, sau 7 mùa giải, với kiên trì theo đuổi định hướng lành mạnh, giải Sách hay mùa thứ 8 đã bắt đầu hay hơn.

• Giải Sách hay 2016: Nhiều sách mới được vinh danh
• 'Miền hoang' đoạt giải Sách hay 2015: Nỗi ám ảnh từ những mất mát chiến tranh

1. Bắt đầu hay hơn vì đã chọn được những tác phẩm (viết, dịch) xuất bản gần đây để trao giải như Đời sống xã hội Việt Nam đương đại (3 tập) của Nguyễn Đức Lộc (chủ biên), Khi quá buồn hãy tưới nước cho một cái cây của Trương Huỳnh Như Trân, Dạy con trong hoang mang của Lê Nguyên Phương, Từ nhà nước điều hành sang nhà nước kiến tạo phát triển của Đinh Tuấn Minh và Phạm Thế Anh (chủ biên), Quyền tác giả - Đường hội nhập không trải hoa hồng của Nguyễn Vân Nam, Văn chương Sài Gòn 1881-1924 (2 tập) của Trần Nhật Vy (sưu tầm), Homo Deus: Lược sử tương lai của Yuval Noah Harari (dịch). Đây là điều nổi trội hơn so với các lần trao giải Sách hay trước đây, vốn còn thiên về một số sách cũ.

Đành rằng sách hay thì sẽ có tuổi thọ dài lâu, thậm chí vượt thời gian, nhưng một giải thưởng về sách hay thì nên hạn chế trao cho những cuốn sách cũ hoặc quá cũ. Ví dụ năm nay trao cho kiệt tác Đời nhẹ khôn kham của Milan Kundera, do Trịnh Y Thư dịch, tuy là mới tái bản gần đây, nhưng thực tế đã phát hành lần đầu từ năm 2002, nên hơi cũ.

Hay như các mùa giải trước đã trao giải cho các cuốn cũ hoặc quá cũ như Lâu đài của Franz Kafka, Đất rừng phương Nam của Đoàn Giỏi, Góp phần nghiên cứu văn hóa và tộc người của Nguyễn Từ Chi, Bắt trẻ đồng xanh của J. D. Salinger, Thần người và đất Việt của Tạ Chí Đại Trường, Sông Côn mùa lũ của Nguyễn Mộng Giác, Hoàng tử bé của Antoine de Saint-Exupéry, Tuổi thơ dữ dội của Phùng Quán… Không cần giải Sách hay thì những độc giả có quan tâm đều biết những cuốn vừa kể này là hay, đa số đã đọc, thậm chí đọc nhiều lần. Chọn trao cho những sách này thì khác chi “khen phò mã tốt áo”.

2. Giải không chỉ cần trao cho các sách hay vượt thời gian, mà phải có mục đích phát hiện, định vị, giống như là “bộ lọc” để giúp độc giả tiếp cận với những tác phẩm mới. Như mùa giải năm nay, khi chọn trao cho Văn chương Sài Gòn 1881- 1924 của Trần Nhật Vy là cách gián tiếp để đề nghị giới viết lịch sử văn học cần nhìn lại, thậm chí cần viết lại các cột mốc của văn học Việt thời cận hiện đại.

Hoặc khi trao cho cuốn sách còn đang nhiều tranh cãi trên thế giới là Homo Deus: Lược sử tương lai của Yuval Noah Harari, bản dịch Dương Ngọc Trà, giải Sách hay đã chọn đứng về hướng chấp nhận một chút phiêu lưu. Trong học thuật và khoa học, phiêu lưu, sai lầm còn tốt hơn hoang mang, bảo thủ.

Hoặc khi chọn trao cho cuốn Khi quá buồn hãy tưới nước cho một cái cây của Trương Huỳnh Như Trân, rõ ràng là đang đi tìm sự phát hiện. Bởi giữa thị trường sách sôi động và cả bát nháo như hiện nay, một cuốn sách cho thiếu nhi của một tác giả ít tiếng tăm, thì làm sao được chú ý. Chắc chắn sau khi được giải, quyển này sẽ được chú ý nhiều hơn, có thêm độc giả. Chứ giả sử trao cho Dế mèn phiêu lưu ký của Tô Hoài thì đâu có gì đáng nói, vì cuốn này quá nổi tiếng rồi.

Chính các chọn lựa mới như vừa nêu đã cho thấy giải Sách hay đang cập nhật hơn, mạnh dạn hơn trong việc phát hiện, định vị “cái hay nhưng phải mới”. Với cái đà này, hy vọng các mùa giải tiếp theo giải Sách hay sẽ trở thành một bộ lọc, một kênh chọn lựa sách mới cho độc giả.

Văn Bảy

Giải Sách hay 2016: Nhiều sách mới được vinh danh

Ngày 18/9, Giải sách hay lần 6 - 2016 đã trao giải tại TP.HCM do Viện IRED & Quỹ Văn hóa Phan Châu Trinh tổ chức. Ngoài 6 hạng mục truyền thống, năm nay có thêm hai hạng mục mới.