Chuyện ít biết về tác giả 'Em ơi! Hà Nội phố' Phan Vũ qua 'Ta còn em'

(Thethaovanhoa.vn) - Tập thơ "Ta còn em" của nhà thơ Phan Vũ được xem là có nhiều câu thơ “chạm vào tim ta, làm ứa ra những giọt hồng nóng hổi thương yêu lối xưa phố cũ”. Tập thơ cũng Giải Tác phẩm tại giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội năm 2018 do báo Thể thao & Văn hóa (TTXVN) tổ chức. 

Nhà thơ Phan Vũ, tác giả 'Em ơi! Hà Nội phố', qua đời ở tuổi 93

Thông tin từ gia đình nhà thơ Phan Vũ, tác giả bài thơ nổi tiếng 'Em ơi! Hà Nội phố', đã qua đời vào sáng 17/7 do tuổi cao sức yếu.

Tập thơ mới nhất của nhà thơ Phan Vũ - Ta còn em mở đầu bằng trường ca Em ơi Hà Nội phố với trọn vẹn 443 câu thơ chia thành 24 khổ.

Độc giả hẳn đã không còn xa lạ với Em ơi Hà Nội phố qua 21 câu thơ được nhạc sĩ Phú Quang phổ nhạc. Trường ca Em ơi Hà Nội phố được nhà thơ Phan Vũ viết năm 1972 tại căn gác nhỏ nhà ông trên phố Hàng Bún, với tâm trạng ám ảnh từ lời đe dọa "sẽ đưa Hà Nội trở về thời kỳ đồ đá"của Mỹ khi đưa B52 bắn phá thủ đô.

• Chiêm ngưỡng tình yêu Hà Nội của thi sĩ U100 Phan Vũ
• Đọc ‘Em ơi! Hà Nội phố’ nguyên bản của Phan Vũ

Phan Vũ không chỉ là nhà thơ, ông còn là đạo diễn, biên kịch và họa sĩ. Bởi vậy thơ ông đầy chất họa. Ông từng kể ngày trước hay cùng với họa sĩ Bùi Xuân Phái lang thang Hà Nội, Bùi Xuân Phái vẽ phố còn ông thì nghĩ về phố. 

24 khổ thơ của Em ơi Hà Nội phố được ví như 24 bức họa về Hà Nội, vẽ từ chính kí ức và kỉ niệm của nhà thơ với thủ đô. Trong đau thương và khốc liệt, ông chắt lọc những gì đẹp nhất, yên bình, lãng mạn và thanh lịch nhất của Hà Nội để gửi gắm vào vần thơ. 

Đạo diễn Đặng Nhật Minh, người từng thân thiết với nhà thơ Phan Vũ ngày cả hai cùng sinh hoạt tại phòng Đạo diễn ở Hãng phim truyện Việt Nam chia sẻ: "Những gì anh Phan Vũ đưa vào thơ đều xuất phát từ chính cuộc sống anh.

Như hình ảnh "Mùa Đông năm ấy tiếng dương cầm trong căn nhà đổ", ngày trước Phan Vũ có thầm mến một cô gái chơi dương cầm sống trên phố Chân Cầm, gần nhà máy điện Yên Phụ"

Ngày đó nhà thơ Phan Vũ thường cùng đạo diễn Đặng Nhật Minh tản bộ từ trụ sỡ Hãng phim truyện Việt Nam ở số 4 Thụy Khuê về nhà ông ở Hàng Bún. Mỗi lần như vậy, Phan Vũ lại đọc thơ và tâm sự với đạo diễn Đặng Nhật Minh. Trong đó không thiếu những câu chuyện về các bóng hồng.

"Phan Vũ yêu vợ, yêu cả những cô gái đẹp. Nói thế có vẻ mâu thuẫn nhưng những cô gái đẹp là nguồn cảm hứng cho chất lãng mạn của thơ Phan Vũ. Tôi biết ông chỉ yêu mến họ chứ không phải kiểu lăng nhăng", đạo diễn Đặng Nhật Minh kể. 

Nhà thơ Phan Vũ vốn nổi tiếng là người lãng tử đào hoa, người mà "bằng chất giọng trầm ấm kể chuyện tình thì các cô gái cứ chết mê chết mệt", theo lời NPB Phạm Xuân Nguyên.

Song ông cũng nổi tiếng không kém với cuộc hôn nhân đẹp cùng người vợ đầu tiên, diễn viên Phi Nga (người đóng vai chính trong phim truyện điện ảnh cách mạng đầu tiên của Việt Nam - Chung một dòng sông). Gần 10 năm cuối đời, Phi Nga bị bệnh tim và tai biến mạch máu não không thể tự đi lại, chính Phan Vũ là người bên cạnh chăm sóc, cõng vợ đến tất cả các buổi sinh hoạt văn nghệ. 

Mãi đến 30 năm sau khi Phi Nga qua đời, ông mới bước vào cuộc hôn nhân thứ 2 với Diễm Chi. Ngày ấy Phan Vũ 73 tuổi còn Diễm Chi 37. 

Nhà thơ Phan Vũ chia sẻ về "Em ơi Hà Nội phố"

Phan Vũ là người tài hoa, am hiểu văn hóa sâu sắc. Bởi thế sẽ thật thiệt thòi nếu chỉ biết đến ông qua Em ơi Hà Nội phố.

 Phần 2 của tập thơ Ta còn em giới thiệu những tác phẩm đặc sắc của Phan Vũ nhưng chưa có "nhân duyên" được biết đến rộng rãi, xoay quanh 3 chủ đề: tình yêu, thế sự, những bức chân dung tự họa bằng thơ. 

Nhà thơ Dương Tường nhận xét: "Nghệ thuật của Phan Vũ để lại trong lòng công chúng một ấn tượng động mà át âm, là một vị ngọt ngào thơ man mác tình. Tình trong thơ Phan Vũ không chỉ là tình yêu nam nữ mà mở rộng ra đến biên độ mênh mông, cho nên tiếng "em" trong thơ Phan Vũ thật đa nghĩa và đầy cộng âm". 

Khi ở tuổi ngoài 90, Phan Vũ vẫn vẽ tranh, làm thơ bằng điện thoại rồi đăng lên facebook, 1 2 năm trước vẫn chạy xe máy. Nhưng có mong ước cháy bỏng thì ông lại chưa thực hiện được, và có lẽ sẽ khó để làm được nữa, đó là "ra Hà Nội đọc thơ một lần".

Buổi ra mắt thơ Phan Vũ dù vắng bóng "nhân vật chính", bạn bè văn chương của ông và các khán giả vẫn biết cách lấp đầy khoảng trống ấy bằng những câu chuyện và cảm nhận riêng trong niềm cảm mến sâu sắc dành cho ông. 

Phan Vũ, một gã lãng tử hào hoa, "gã du canh" với nghệ thuật. Một người chỉ ghé chân qua Hà Nội nhưng lại khiến cho những người con thủ đô phải giật mình nhận ra mình chưa hiểu gì về Hà Nội. 

Đông Hà