TS Trần Hữu Sơn

- Chúng tôi nghĩ, với vẻ đẹp tự nhiên của một danh thắng như thế thì việc ruộng bậc thang Sa Pa được tạp chí du lịch Travel and Leisure (Mỹ) công bố là một trong 7 thửa ruộng bậc thang đẹp, kỳ vỹ nhất châu Á và thế giới không phải là một sự “may mắn”. Ruộng bậc thang ở Sa Pa là sản phẩm của tri thức dân gian của người Mông, người Dao. Ruộng bậc thang của người Mông và người Dao ở Sa Pa khác với của người Hà Nhì ở Vân Nam Trung Quốc, hay ở Philippines vì mỗi dân tộc đều có cách canh tác và khai thác khác nhau. Chủ nhân của ruộng bậc thang ở Sa Pa là những người có tri thức dân gian phong phú, họ có cách canh tác riêng. Do vậy việc ruộng bậc thang ở đây được công nhận không phải là “may mắn”, mà là tất nhiên đối với tri thức dân gian. Dưới góc nhìn văn hóa, ruộng bậc thang ở Sa Pa đẹp không kém gì ruộng bậc thang ở La Pán Tẩn (Mù Cang Chải, Việt Nam) hay ở Philippines.

* Ruộng bậc thang ở Sa Pa phổ biến ở những khu vực nào? Địa điểm nào là điển hình nhất? Là nhà nghiên cứu văn hóa, theo ông, ruộng bậc thang ở Sa Pa có nét nào có thể xem là “nổi bật thế giới”?

- Ruộng bậc thang phổ biến nhất ở những khu vực sau: Ruộng bậc thang với sườn núi tương đối dốc đứng dọc đường xã Trung Chải (Sa Pa), trên đường từ TP Lào Cai vào Sa Pa. Đây là ruộng bậc thang của người Mông. Tập hợp ruộng bậc thang của người Mông, người Dao và người Giáy ở thung lũng Mường Hoa. Đây là sự kết hợp giữa việc canh tác lúa nước ở thung lũng hẹp của người Giáy với việc khai khẩn ở trên núi cao của người Mông và Dao. Đặc biệt, ở thung lũng Mường Hoa (Tả Van, Lao Chải) du khách có thể quan sát tổng thể hệ thống ruộng bậc thang từ suối Mường Hoa lên lưng chừng núi, diện tích khoảng gần 10km2. Ở vùng này, vẻ đẹp của ruộng bậc thang càng được nổi bật nhờ không gian cảnh quan rộng, du khách không bị che khuất tầm mắt. Một khu vực khác có ruộng bậc thang rất đẹp là Suối Thầu, là kết quả khai khẩn của người dân tộc Dao.