Điều đáng chú ý là sự sai khác giữa hai tác giả: Ngô Xuân Phúc gọi bài thơ là Tổ quốc gọi tên mình, trong khi theo Nguyễn Phan Quế Mai, bài thơ gốc tên là Tổ quốc gọi tên, khi được nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn phổ nhạc mới được thêm chữ “mình” phỏng theo một câu thơ trong bài.

Xuất hiện thư ngỏ đòi “trả lại” bài thơ

Viết trên trang cá nhân hôm 28/9, Ngô Xuân Phúc (một tác giả sinh năm 1980, sống ở Vinh, Nghệ An) cho biết: “Tôi chính là tác giả của bài thơ Tổ quốc gọi tên mình. Bài thơ này năm 2008 đã được tôi chia sẻ ở blog cá nhân trên Google, trên trang cá nhân ở mạng xã hội MySpace và một vài trang mạng xã hội khác”.

Một phần bức thư ngỏ ngày 28/9 của Ngô Xuân Phúc tố Nguyễn Phan Quế Mai đạo thơ, tác giả đã xác nhận với Thể thao & Văn hóa về nội dung bức thư

Ngô Xuân Phúc khẳng định, anh làm bài thơ khi còn là một quân nhân, là giáo viên văn học trong Quân đội tại đơn vị ở Sơn Tây, Hà Tây, nay là Hà Nội. Anh cũng cho biết, sau này, “vì lí do đặc thù công tác và vì chuẩn bị chuyển công tác nên tôi mới xóa các blog, trang cá nhân. Nhưng ở thời điểm tôi đăng bài thơ này thì có khá nhiều người vào đọc và khen hay”.

Cuối thư, anh Phúc cũng viết thêm: “Tôi chuyển công tác từ Hà Nội về Vinh nên sách vở, giấy tờ thất lạc nhiều, bài này có cả bản viết tay nhưng không biết đã mất ở đâu, Hà Nội hay Vinh, còn các bản lưu máy vi tính thì máy hỏng đã mất hết”. Như vậy, căn cứ để tác giả Xuân Phúc khẳng định bài thơ là của mình đã không còn.

Nhà thơ Nguyễn Phan Quế Mai (phải) và nhà văn Hòa Bình trong buổi ra mắt tập thơ "Tổ quốc gọi tên mình" hồi tháng 7

Theo tác giả này, năm 2013, tôi có được xem chương trình ca nhạc có bài hát Tổ quốc gọi tên mình, được gợi nhớ đến bài thơ của mình nên anh bắt đầu tìm kiếm thông tin. Đến năm 2014, anh đọc được loạt bài báo giới thiệu tác giả thơ là Nguyễn Phan Quế Mai. Xuân Phúc cho biết, anh liên hệ với Quế Mai từ năm 2014 nhưng không nhận được phản hồi.

Nay, khi viết thư ngỏ công khai trên trang cá nhân, tác giả Xuân Phúc yêu cầu nhà thơ Quế Mai “sớm có phản hồi và cùng tôi thu xếp việc công bố trả lại quyền tác giả đối với bài thơ Tổ quốc gọi tên mình cho tôi”.

Nguyễn Phan Quế Mai: “Thấy mình bị xúc phạm kinh khủng”

Thể thao & Văn hóa liên lạc với Nguyễn Phan Quế Mai sáng 2/10. Nhà thơ cho biết, tác giả Ngô Xuân Phúc cũng liên lạc với chị ngay hôm 28/9 sau khi đăng thư ngỏ lên Facebook.

“Tôi cần phải thanh minh vì cảm thấy bị mình xúc phạm kinh khủng” – Quế Mai nói với Thể thao & Văn hóa. Liền đó, sáng 2/10, chị công bố bức thư ngỏ gửi các phương tiện truyền thông về vụ việc. Trong thư, nhà thơ gọi thư ngỏ của tác giả Ngô Xuân Phúc là “những lời buộc tội và vu khống vô căn cứ”.

“Phát ngôn của ông Ngô Xuân Phúc xúc phạm đến danh dự nghề nghiệp của tôi, xúc phạm đến danh dự cá nhân tôi, và xúc phạm đến tình yêu thiêng liêng, bất khả xâm phạm của tôi dành cho Tổ quốc Việt Nam” - chị viết.

Bản viết tay bài thơ của Nguyễn Phan Quế Mai ngày 15/6 năm nay, dùng để in trong tập thơ "Tổ quốc gọi tên mình"

Về hoàn cảnh ra đời của bài thơ, Quế Mai cho biết: Tháng 6/2011, khi được nhà báo Hòa Bình, khi đó đang làm việc tại báo điện tử Vietnamnet, phỏng vấn chị với chủ đề “văn nghệ sĩ và chủ quyền biển đảo”, khi đó vừa có sự kiện tàu Bình Minh bị cắt cáp. Bài phỏng vấn có câu hỏi “chị có sáng tác mới nào về chủ quyền biển đảo hay không?”. Nhờ cảm hứng đó, trên chuyến bay từ Hà Nội đi châu Âu, chị viết những câu thơ của bài thơ Tổ quốc gọi tên (chứ không phải Tổ quốc gọi tên mình): “Tôi đang nghe tổ quốc gọi tên mình/ Bằng tiếng sóng Trường Sa Hoàng sa dội vào ghềnh đá…”.

Chị hoàn thành bài thơ khi đang ở trên máy bay. Theo Quế Mai, khi đến hạ cánh xuống Franfurt, Đức, chị gửi bài thơ cho nhà báo Cao Hải Giang của báo Hà Nội mới, vào “lúc 23h21 ngày 20/6/2011”. Sau khi báo in, chị gửi bài phỏng vấn cùng bài thơ Tổ quốc gọi tên cho nhà báo Hòa Bình. Ngày hôm sau, ngày 27/6/2011, bài thơ Tổ quốc gọi tên được đăng tải trên báo điện tử Vietnamnet (có ảnh chụp mản hình).

Ảnh chụp màn hình bài thơ "Tổ quốc gọi tên" đăng trên Vietnamnet ngày 27/6/2011

Trao đổi với Thể thao & Văn hóa sáng 2/10, nhà báo Cao Hải Giang xác nhận thông tin Nguyễn Phan Quế Mai đã gửi cho chị bài thơ Tổ quốc gọi tên, do lệch múi giờ giữa Đức và Việt Nam nên thời điểm trong thư điện tử của chị là “13h21 ngày 21/6/2011”. Sau đó, chị và nhà thơ Quế Mai đã trao đổi rất nhiều qua thư điện tử để biên tập bài thơ và thống nhất chọn ra phiên bản cuối cùng để đăng tải.

“Liệu ông Ngô Xuân Phúc có biết rằng bài thơ gốc tôi viết ra, có một số từ đã được biên tập và chỉnh sửa? Chỉ có tôi và những người trong cuộc mới biết rõ và tôi còn lưu lại tất cả các thư từ về quá trình biên tập” – Quế Mai viết.

Nữ nhà thơ yêu cầu tác giả Ngô Xuân Phúc phải gửi thư chính thức xin lỗi chị trước ngày 10/10, nếu không chị sẽ tiến hành các thủ tục pháp lý để kiện tác giả này về tội vu khống. Khi Thể thao & Văn hóa liên hệ hỏi về yêu cầu này của nhà thơ, tác giả Ngô Xuân Phúc cho biết anh đang bận và sẽ phản hồi sau.