(Thethaovanhoa.vn) - Ít người biết, tất cả các bản dịch Harry Potter, kể cả bản tiếng Việt, đều được nhà văn J. K. Rowling mua lại. Lý do liên quan đến bản quyền, kiểm soát nội dung và đặc biệt là sách điện tử (ebook), dù nữ nhà văn đang sở hữu một tài sản khổng lồ lên đến hơn 19 ngàn tỷ đồng Việt Nam.
Khi dịch sang tiếng Việt, NXB Trẻ "quảng cáo" rằng: Đây là tác phẩm dành cho bạn đọc từ 8 đến 88 tuổi; đủ thấy sức hút của bộ truyện này vượt qua rào cản địa lý, văn hóa, ngôn ngữ và thời gian tuổi tác.
Từ chia lẻ thành từng tập để kịp dịch, phát hành...
Ngay từ khi xuất bản phần 1 Harry Potter And The Philosopher's Stone - ấn bản Anh và Harry Potter And The Sorcerer's Stone - ấn bản Mỹ vào ngày 30/6/1997, sau đó là bản tiếng Việt Harry Potter và Hòn đá Phù thủy do NXB Trẻ in năm 2000, bộ truyện ngày càng nổi tiếng trên toàn thế giới, được giới phê bình hoan nghênh và rất thành công về mặt thương mại. Đến 6/2011, cả 7 tập Harry Potter đã bán được hơn 450 triệu bản, trở thành bộ sách bán chạy nhất trong lịch sử sách văn chương giải trí và được dịch sang 79 ngôn ngữ.
Phần 8 "Harry Potter" bản tiếng Anh bày bán tại hệ thống nhà sách FAHSATrao đổi với Thể thao & Văn hóa về quá trình chuyển ngữ Harry Potter sang tiếng Việt, ông Thành Nam (Phó Giám đốc NXB Trẻ), cho biết: "Năm 2000, NXB Trẻ xuất bản lần đầu tiên in Harry Potter. Đó cũng là thời điểm mà truyện tranh phát hành khá tốt, nên việc chọn xuất bản theo dạng chia nhỏ từng tập rất hợp thời và đáp ứng được nhu cầu và mong mỏi của độc giả. Cùng với lúc đó, độc giả rất chờ đợi, nên nếu chờ dịch xong một cuốn lớn thì sẽ khá lâu".
"NXB Trẻ đã xuất bản từ tập 1 - 5 theo cách "chia nhỏ" một cuốn Harry Potter thành nhiều tập mỏng, sau đó mới in thành cuốn lớn như sách gốc. Đến phần 6 - 7, NXB Trẻ thỏa thuận mua được bản thảo từ trước nên thời gian phát hành bản tiếng Việt không cách quá xa thời gian phát hành bản gốc tiếng Anh, do vậy không chia nhỏ nữa" - ông Thành Nam cho biết thêm.
Bản quyền ebook bản tiếng Việt không thuộc Việt Nam
Thông tin từ NXB Trẻ cho hay: Đơn vị giữ bản quyền các tác phẩm của bà J K Rowling hiện nay (the Blair Partnership) đều mua lại bản quyền điện tử bản chuyển ngữ để họ bán trên trang Pottermore chứ không để nhà xuất bản nước sở tại bán.
Ví dụ, ở Việt Nam, không có đơn vị nào được phép bán bản ebook Harry Potter tiếng Việt vì bản quyền ebook bản tiếng Việt được bán lại cho tác giả Rowling. Lý do nhà văn Rowling có trang Pottermore nên họ muốn tất cả phiên bản Harry Potter trên thế giới đều được bán tại một đầu mối. Và đây cũng là cách bảo vệ quyền tác giả, đặc biệt với sách điện tử như ebook.
"Fan cuồng" Harry Potter xếp hàng chờ đến lượt mua "Harry Potter And The Cursed Child" với giá 680 ngàn đồng/cuốnông Thành Nam, tiết lộ thêm: "Họ mua về họ sản xuất theo quy chuẩn rồi mới phát hành. Đối với Harry Potter và các tác phẩm của Rowling, việc bảo hộ quyền tác giả là cực kỳ nghiêm túc. Ví dụ, nếu muốn cung cấp nội dung về tác phẩm thì họ cần phải duyệt nội dung, để xem mình làm có đúng không.
Đối với phần 8 này, thì phiên bản ra ngày 31/7 ở Anh là phiên bản đặc biệt (Special Rehearsal Edition), bao gồm kịch bản của vở kịch. Đây là phiên bản xuất bản chỉ trong một khoảng thời gian. Đến tháng 1/2017, bản cuối cùng (Definitive Edition) mới được chủ sở hữu tung ra. Và NXB Trẻ đã giao dịch mua bản quyền để xuất bản bản cuối cùng này".
Dịch giả Lý Lan sẽ không dịch phần 8
Các tập Harry Potter in bằng tiếng Việt từ năm 2000 đến nay đều gắn với tên tuổi dịch giả - nhà văn Lý Lan, hẳn là phần 8 này NXB Trẻ cũng mời nhà văn Lý Lan chuyển ngữ?
Ông Thành Nam, cho rằng: "7 tập trước của Harry Potter phần lớn do nhà văn Lý Lan dịch, nhưng cũng có tập chị Lý Lan dịch chung với người khác. Riêng tập 8 này, chúng tôi đã có hợp đồng với dịch giả khác. Không mời chị Lý Lan vì chị ấy định cư ở nước ngoài rồi, mọi trao đổi trực tiếp là không thể, trong khi chúng tôi cần dịch giả có thể gặp trực tiếp để trao đổi công việc".
Trạc Tuyền
Thể thao & Văn hóa Cuối tuần