Đọc sách: Tiểu thuyết trinh thám “kiểu Italia”
 Nhà văn Di Li |
Quá khứ là miền đất lạ là một tiểu thuyết trinh thám “kiểu Italia”. Nó đặc thù Italia bởi không thể thiếu mafia, sự nóng bỏng của người Italia và một kết cấu truyện hoàn toàn khác trinh thám Anh, Pháp, Mỹ hay Thụy Điển.
Tiểu thuyết trinh thám hay hình sự luôn đưa ra một câu đố hóc búa bắt người đọc phải mất thời gian vắt óc để tìm kiếm và lý giải: Thủ phạm là ai? (“Whodunit?”), đi kèm theo nó là các phong cách trinh thám: giải mật mã, suy luận logic dựa trên những dấu hiệu sẵn có, sử dụng các khoa học công nghệ hình sự, giải mã tâm lý tội phạm, trinh thám chính trị, trinh thám pháp lý… Nhưng dù thế nào thì tất cả đều thống nhất ở một điểm: Ai đã làm việc đó?
Bìa cuốn sách "Quá khứ là miền đất lạ".
Quá khứ là miền đất lạ không như vậy. Dường như tác giả đã có ý bày ra thủ phạm theo những trang viết, giống như ta cứ ngồi yên theo dõi một đầu bếp cao tay bày lần lượt từng gia vị lên mặt bàn, bày đến đâu đoán được món ăn đến đấy. Tác giả không cố ý giấu thủ phạm đến phút cuối cùng giống như hầu hết các nhà văn khác. Vậy sự hồi hộp nằm ở đâu khi mà một câu chuyện trinh thám cần phải thế?
Câu chuyện xoay quanh hai nhân vật chính là Francesco và Giorgio. Giorgio là một sinh viên luật khuôn mẫu và xuất sắc. Định mệnh gắn bó cậu với Francesco, để rồi cậu trượt dài trong tội lỗi, từ trò cờ bạc bịp đến buôn ma túy, hít ma túy và tận cùng là hiếp dâm bạo lực (tuy đến phút cuối cùng Giorgio đã kịp dừng lại). Tuyến nhân vật thứ hai là trung úy Chiti, một sĩ quan quân cảnh trẻ tuổi mang trong lòng nhiều nỗi ám ảnh vì bà mẹ tâm thần đã tự sát. Đội của anh đang truy tìm một tên tội phạm có dấu hiệu tâm thần, đã gây ra những vụ hiếp dâm hàng loạt. Sự hồi hộp ở đây không phải ở việc độc giả vắt óc giải mã câu đố mà giống như khi ta đứng từ trên cao, chứng kiến hai chiếc xe đang chạy trên hai con đường giao cắt. Chừng nào hai chiếc xe đó sẽ gặp nhau ở ngã ba? Và tai họa mà chúng gây ra sẽ đến đâu? Người đọc cứ chờ đợi, lo lắng, chiêm nghiệm và không kém phần hồi hộp.
Điều cần giải mã ở đây là tại sao một thanh niên xuất sắc trượt dài vào tội lỗi, từng tí một không thể chống đỡ giống như thủy triều liếm dần vào bờ cát lúc hoàng hôn. Và tại sao một thanh niên có chỉ số IQ rất cao khác lại tự khiến bản thân mình trở nên sa đọa? Tâm lý con người là những góc khuất, những câu đố bí ẩn mà đôi khi chính chúng ta cũng không lý giải được. Cả Francesco và Giorgio đều không thể tự lý giải được mình. Không thể giải thích, họ trở nên ngụy biện và tự lừa dối chính bản thân mình. Bên cạnh những triệu chứng rối loạn tâm lý của Francesco và cả của trung úy Chiti, chân dung thế hệ trẻ của thập niên 1980 ở Italia hiện lên như một bức tranh trần trụi, đau đớn mà vẫn không kém phần mơ hồ, lãng mạn và nóng bỏng như một bức tranh trừu tượng của những họa sĩ người Nam Âu.
Gianrico Carofiglio là một trong những tác giả đương đại Italia nổi tiếng và có sách được nhiều người đọc nhất. Ông là tác giả của loạt tiểu thuyết trinh thám pháp lý ăn khách về luật sư Guido Guerrieri. Nguyên là công tố viên chống mafia ở thành phố cảng Bari, Carofiglio hiện đã tham gia chính trường và trở thành Thượng nghị sĩ của Quốc hội Italia. Ngoài ra, ông còn là Chủ tịch danh dự của giải Edinburgh Gadda, một giải thưởng vinh danh Carlo Emilio Gadda.
Tác giả tiểu thuyết trinh thám Quá khứ là miền đất lạ sẽ có mặt trong buổi ra mắt sách vào ngày 15/10 tại Không gian Sáng tạo Trung Nguyên, Hà Nội. Tham gia trò chuyện là nhà văn Di Li.
