Chân dung tự họa cuối cùng của Michelangelo?

Trên góc trái bức The Crucifixion of St Peter gương mặt của Michelangelo

Ông Mauizio De Luca, Trưởng ban phục chế tranh của Tòa thánh Vatincan, cho biết phát hiện này – có thể là bức chân dung rõ ràng duy nhất của Michelangelo còn tồn tại đến nay – “vô cùng lạ thường và ấn tượng”. Đáng lưu ý là tấm chân dung đó lại hiện diện trong bức tranh cuối cùng của nghệ sĩ, vào thời điểm ông đã từ bỏ hội họa để cống hiến hết mình cho điêu khắc và kiến trúc.

Chúng cứ của phát hiện này bắt đầu nổi lên trong một cuộc phục chế hai bức The Crucifion of Saint Peter và Conversion of Saint Paul được thực hiện từ năm 2004. Cho tới lúc đó không có chuyên gia nào để ý ai là nhân vật ở góc trái phía trên của tác phẩm. Nhưng sau 5 năm tiến hành cuộc phục chế tốn kém 3,2 triệu euro (4,5 triệu USD) với sự đóng góp của Anh, Mỹ và Ireland, các học giả bắt đầu tự hỏi liệu chân dung đó có phải là của chính tác giả. Không chần chừ thêm nữa, họ so sánh các nét trên gương mặt trong bức tranh với các chân dung Michelangelo do nhiều nghệ sĩ khác vẽ và đã có một kết quả khả quan.

Ông De Luca cho biết sau nhiều tháng nghiên cứu và thảo luận với một số chuyên gia nghệ thuật hàng đầu thế giới, ông tin rằng chính Michelangelo đã tự vẽ mình trong bức tranh hoành tráng được thực hiện rất lâu, từ năm 1542 đến năm 1550.

Nhân vật mang gương mặt Michelangelo là một trong ba kỵ sĩ trong tranh. Michelangelo đội chiếc khăn xếp màu xanh da trời. Ông De Luca nói rằng xúc cảm mãnh liệt thể hiện trên gương mặt của nhân vật trong tranh cùng với những điểm tương đồng về cách ăn mặc và nét mặt của Michelangelo do các họa sĩ cùng thời khắc họa khiến ông thấy mình kết luận đúng. “Bàn bạc với các chuyên gia như Cristina Acidini và Giorgio Bonsanti của trường ĐHTH Florence, tôi chắc rằng hình ảnh đó chính là chân dung Michelangelo”, De Luca nói, mặc dù ông biết rằng phát hiện của mình chưa được số đông đồng tình.

Michelangelo vẽ tranh trong nhà nguyện Pauline theo ý muốn của Giáo hoàng Paul III. Khi đó danh họa vừa hoàn thành tác phẩm The Last Judgment trong nhà nguyện Sistine và ông đã 75 tuổi. Đó là những bức tranh cuối cùng của ông. “Sau các bức bích họa trong nhà nguyện Pauline, ông không vẽ tranh nữa mà dành toàn bộ thời gian cho điêu khắc và kiến trúc”, ông De Luca cho biết.

Nhà nguyện này, nổi tiếng với tên gọi Cappella Paolina, cho đến nay chỉ dành cho Giáo hoàng và những người thân cận nhất, không mở cửa cho công chúng. Trong nhà nguyện có hai bức bích họa của Michelangelo là The Crucifion of Saint Peter và Conversion of Saint Paul.

Đây không phải là lần đầu tiên danh họa bậc thày Italia đưa chân dung mình vào tranh. Michelangelo từng vẽ một chân dung tự họa rất dễ nhận thấy trong họa phẩm The Last Judgment ở nhà nguyện Sistine (vẽ từ năm 1534 đến năm 1541). Trong bức tranh này gương mặt ông xuất hiện trong hình ảnh Thánh Bartholomew.