(Thethaovanhoa.vn) - Chiến thắng ở trận chung kết không hoàn toàn nằm ngoài tầm tay đội tuyển Anh. Họ dẫn trước Italy, nhưng cách thầy trò Gareth Southgate đánh mất sự chủ động với trái bóng đã làm hỏng mọi tính toán trước khi bi kịch luân lưu ập tới.

Bê bối kỳ thị chủng tộc bao trùm bóng đá Anh

EURO 2020 đã khép lại nhưng dư âm của việc thua trên chấm phạt đền chưa thôi ám ảnh bóng đá Anh. Ba cầu thủ sút hỏng luân lưu Marcus Rashford, Jadon Sancho và Bukayo Saka, tất cả đều người da màu, trở thành nạn nhân của sự kỳ thị chủng tộc. Sự việc gây rùm beng bóng đá Anh, trở thành một bê bối hậu EURO đáng quên của đất nước xứ sương mù.

15 phút đầu tiên là quãng thời gian như mơ với đội tuyển Anh. Đó không chỉ là việc thầy trò Southgate có bàn mở tỷ số từ sớm của Luke Shaw. Đội tuyển Anh trong khoảng thời gian ấy trình diễn một thứ bóng đá giàu năng lượng và sắc sảo.

Những phút thăng hoa ngắn ngủi của tuyển Anh

Bộ đôi nửa hậu vệ cánh, nửa wing-back Luke Shaw-Kieran Trippier thường xuyên dâng cao áp sát khiến các hậu vệ Italy rơi vào trạng thái bối rối. Đã hơn một lần Trippier tìm thấy cơ hội bên hành lang cánh phải đội tuyển Italy. Ý tưởng của HLV Southgate thật rõ ràng: Phải ngăn chặn các hậu vệ cánh Italy dâng cao. Hệ thống ba trung vệ của đội tuyển Anh không chỉ đảm bảo tính đột biến từ hai cánh mà còn giúp Raheem Sterling thoải mái tiếp cận trung lộ, thay vì phải quá chú tâm vào những pha tấn công biên. Những pha đi bóng lắt léo của Sterling được kỳ vọng tạo ra thách thức cho bộ đôi trung vệ luống tuổi Chiellini-Bonucci, cũng như một tiền vệ trung tâm không có thế mạnh về tranh chấp như Jorginho.

Đáng tiếc, bàn thắng sớm của Shaw lại lộ ra tính hai mặt của đội tuyển Anh. Thay vì tiếp tục tận dụng năng lượng để khiến Italy vỡ trận, nửa cuối hiệp một chứng kiến sự chùng xuống khó hiểu của thầy trò Southgate. Những đường bóng thay vì tịnh tiến lên trên lại được xử lý an toàn quá mức bên phần sân nhà. Khi không còn phải chịu đựng những tình huống áp sát liên tục, người Italy bắt đầu tỉnh giấc, tổ chức lại trận đấu và giành lại trái bóng về phía mình.

Điều gì xảy ra khi thầy trò Roberto Mancini lấy lại trái bóng? Chiesa cùng Lorenzo Insigne lập tức dâng cao và di chuyển trải rộng khắp mặt sân, khiến bộ đôi Shaw-Trippier buộc phải hy sinh việc hỗ trợ hàng công để lui về đảm bảo an toàn bên phần sân nhà. Dẫu vẫn chiếm lợi thế nhờ hàng thủ năm người, đội tuyển Anh bắt đầu để đội khách chiếm lấy thời lượng kiểm soát bóng cũng như làm chủ khu trung tuyến. Bộ đôi tiền vệ trung tâm Rice-Phillips bỗng cảm thấy lúng túng không biết phát triển bóng ra sao, khi những Shaw hay Trippier đã không dâng quá nửa sân để tiếp ứng.

Khi Italy vùng lên, Anh đã mất lợi thế

Không còn phải đối phó với những pha tấn công ào ạt, Italy bắt đầu tìm thấy khác biệt từ các phương án vào sân thay người lần lượt là Bryan Cristante và Domenico Berardi. Sức ép dồn dập của thầy trò Mancini đã dẫn lối đến bàn gỡ hòa, dẫu cho đó là một tình huống cố định. Rất dễ hình dung kịch bản Anh đánh mất lợi thế dẫn bàn trước Italy có màu sắc giống hệt bi kịch họ trải qua ở trận bán kết World Cup 2018 gặp Croatia. Trận đấu trên Luzhniki năm ấy, Anh cũng nhập cuộc đầy hứng khởi và có bàn mở tỷ số từ sớm của Trippier. Thế rồi thầy trò Southgate lại rơi vào một quy trình dẫn lối đến tự sát: Mất quyền kiểm soát bóng, không còn theo đuổi trái bóng mãnh liệt, để đối thủ lấy lại thế trận và rồi sau đó không thể vùng dậy khi tình thế đảo chiều. Tất nhiên, Italy phiên bản EURO 2020 rõ ràng chất lượng hơn Croatia 2018. Bản thân HLV Southgate cũng có ý thức rút kinh nghiệm từ đau thương trên đất Nga khi thay Kieran Trippier bằng Bukayo Saka, đưa đội tuyển Anh trở lại sơ đồ 4-3-3 để ngăn chặn Italy ghi bàn quyết định trong 90 phút chính thức.

• 6 ngôi sao nào của Big Six bị 'soi' ở Ngoại hạng Anh mùa tới?

Có điều, chỉ thế thôi là không đủ để đội tuyển Anh kéo trận đấu trở lại vị thế mong muốn. HLV Mancini cao tay hơn Southgate khi sử dụng những quyền thay người quyết đoán và sớm hơn, giúp Italy nâng cao chất lượng và nguồn năng lượng trong lối chơi kể cả khi trận đấu bước vào hiệp phụ. Còn Southgate thì sao? Những thay đổi nhân sự của vị HLV 50 tuổi này vô tình bó hẹp các phương án đá luân lưu. Nếu Trippier vẫn còn hiện diện trên sân, nếu Jordan Henderson không rơi vào tình huống trớ trêu thay vào rồi lại bị thay ra, đội tuyển Anh đã có thêm ít nhất hai phương án đá luân lưu chất lượng. Sẽ chẳng có viễn cảnh HLV Southgate trong cơn bí bách buộc phải trao cơ hội cho những cầu thủ dưới 25 tuổi như Marcus Rashford, Jadon Sancho hay Bukayo Saka trong khoảnh khắc quyết định chức vô địch EURO 2020.

Khi bạn không thể tự định đoạt số phận trong tay mình, kết cục bi thương là điều tất yếu. HLV Southgate và các học trò phải tự trách mình bởi họ đáng ra đã giải quyết trận đấu trong 90 phút, thay vì để thời gian kéo dài đẩy họ đến những giọt nước mắt ở Wembley.

Đức Hùng