Beethoven chết vì cái gì? Ông mang những bệnh di truyền gì? Mái tóc của Beethoven tiết lộ rất nhiều điều, nhưng không phải là tất cả.

Ludwig van Beethoven là một thiên tài âm nhạc, nhưng về mặt xã hội lại là một người khắt khe. Khi nhà soạn nhạc viết Bản giao hưởng số 9 nổi tiếng của mình, ông đã bị điếc. Ông bị nhiều bệnh tật hành hạ.

Do đó, người ta yêu cầu khám nghiệm tử thi để nghiên cứu bệnh tật của ông.

Vào năm 2014, một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đã bắt đầu nghiên cứu giải trình tự bộ gen của Beethoven để tìm thêm manh mối về tình trạng của ông.

Khi những phát hiện mới của họ thông qua các phân tích DNA về tóc của Beethoven được công bố gần đây, các phương tiện truyền thông đã háo hức cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn về cuộc đời của nhà soạn nhạc cổ điển nổi tiếng.

Một trong những phát hiện kết luận rằng Beethoven mắc bệnh gan viêm gan B. Điều này đã giải đáp được bí ẩn về cái chết của ông - một số báo cáo phương tiện truyền thông lập luận.

Song các bài báo khác lưu ý rằng Beethoven có thể không phải là Beethoven về mặt di truyền. Nói tóm lại, những phát hiện này đã làm đảo lộn tiểu sử của Beethoven.

Nhưng ngay cả khi có kết quả thật đáng kinh ngạc, các nhà nghiên cứu đã không đi đến kết luận giống như giới truyền thông - hoặc ít nhất là không có cùng niềm tin.

Những lọn tóc được biết đến của Beethoven

Christine Siegert - người đứng đầu Kho lưu trữ Beethoven ở Bonn (Đức) và một đồng nghiệp đã thu thập thông tin lịch sử cho nhóm nghiên cứu.

Câu chuyện về những lọn tóc của Beethoven, nơi cung cấp DNA, đóng một vai trò quan trọng. Vẫn còn 32 ví dụ được biết đến về lọn tóc của nhà soạn nhạc trên toàn thế giới.

"Văn hóa tưởng nhớ vào thế kỷ 19 rất khác so với ngày nay, khi mọi người đều có thể chụp ảnh tự sướng" - Siegert nói với DW. "Hồi đó, mọi người thích tặng những lọn tóc như một món quà cho tình bạn".

Các nhà nghiên cứu có 8 lọn tóc như vậy, 5 trong số đó cho thấy DNA phù hợp. Một trong những lọn tóc do Bảo tàng Beethoven ở Bonn đóng góp.

Ngôi nhà nơi ông sinh năm 1770 hiện là bảo tàng và kho lưu trữ, nơi các học giả tiếp tục xem xét di sản của nhà soạn nhạc kể từ khi ông qua đời vào năm 1827.

Siegert nói: "Lọn tóc của chúng tôi có nguồn gốc rõ ràng và rất có thể đó là hàng thật.

Beethoven đã trao lọn tóc này cho gia đình sản xuất đàn piano Streicher vào năm 1820 khi ông vẫn còn sống.

Một lọn tóc của Gerhard von Breuning - con trai người bạn thân thời thơ ấu của Beethoven - Stefan von Breuning, đã chứng minh mức độ phổ biến của việc thu thập lọn tóc.

Khi Beethoven được đặt trong quan tài mở sau khi ông qua đời, nhiều người hâm mộ đã đến và cắt một lọn tóc của ông.

Siegert nói rằng Breuning đã quá muộn để có được mái tóc của riêng mình: "Khi ông đến, Beethoven đã bị cắt hết tóc. Ông không còn tóc trên đầu nữa".

Siegert nói: "Không thể nói chắc chắn tuyệt đối rằng sợi tóc được sử dụng để sắp xếp chuỗi DNA là xác thực. Rốt cuộc, đã có một giao dịch sôi động sau cái chết của Beethoven, bao gồm cả mái tóc được cho là của Beethoven. Nghiên cứu lịch sử luôn là một sự gần đúng" - nhà âm nhạc học nói.

Một trong 8 lọn tóc được kiểm tra - "Hiller curl" nổi tiếng - từ lâu đã được tin chắc là của Beethoven sau khi Ferdinand von Hiller được phép lấy nó ra khỏi cơ thể một ngày sau khi nhà soạn nhạc qua đời nhưng hóa ra nó lại là tóc của phụ nữ sau lần phân tích DNA mới nhất, trước sự ngạc nhiên của các nhà nghiên cứu.

Dựa vào đó nên năm 2007, hàm lượng chì cao đã được phát hiện trong loại tóc xoăn nói trên và người ta đã lầm tưởng rằng Beethoven đã chết vì bệnh giang mai - một căn bệnh được điều trị bằng thuốc có chứa chì vào thời điểm đó.

Các phân tích mới, cũng tìm kiếm mầm bệnh, có thể phát hiện ra bệnh viêm gan B. Beethoven đã nhiều lần phàn nàn về chứng đau lưng và DNA của ông cho thấy ông dễ mắc bệnh gan.

Tuy nhiên, liệu Beethoven cuối cùng có chết vì bệnh viêm gan hay không thì vẫn chưa thể chứng minh được.

Ý tưởng cho dự án nghiên cứu đến từ Tristan Bregg - người từng làm việc cho Trung tâm Beethoven ở California.

Ba trong số các mẫu tóc được nghiên cứu đến từ đó, nhưng chỉ một trong số đó nằm trong 5 mẫu có DNA trùng khớp.

Giải mã DNA của Beethoven

Là một sinh viên cao học, Bregg đã có thể nhờ Giáo sư về Khảo cổ học Johannes Krause thực hiện ý tưởng của mình.

Krause chuyên phân tích DNA lịch sử tại Viện Nhân chủng học Tiến hóa Max Planck ở Leipzig, Đức.

Bregg sau đó lấy bằng tiến sĩ khảo cổ học tại Cao đẳng Clare Hall thuộc Đại học Cambridge ở Anh - nơi anh tiến hành nghiên cứu về DNA của Beethoven.

Phải mất 8 năm cho đến khi kết quả của nhóm nghiên cứu quốc tế hiện có thể được công bố trên tạp chí khoa học Current Biology.

Krause giải thích với DW: "Chúng tôi phải mời các đối tác hợp tác có chuyên môn khác nhau.

Ví dụ, một nhà di truyền y học từ Đại học Bonn, nơi mọi người đã quen thuộc với những căn bệnh phức tạp.

Sau đó, chúng tôi mời các nhà phả hệ từ Bỉ đến, họ đã nghiên cứu cây phả hệ của Beethoven để xác định những người họ hàng có thể có".

Các nhà khoa học phát hiện ra một bất ngờ khác. So sánh DNA của các "Beethoven" sống ở Bỉ ngày nay, họ thấy rằng những người này có quan hệ họ hàng với nhau, nhưng không có DNA của nhà soạn nhạc.

Begg giải thích trong một video riêng trên YouTube: "Chúng tôi rất ngạc nhiên với bí mật gia đình này, điều này cho thấy Beethoven không phải là hậu duệ di truyền của dòng dõi Flemish Beethoven".

Điều cuối cùng đã thúc đẩy nghiên cứu tiến lên là những cỗ máy chất lượng cao có thể giải mã bộ gen của Beethoven, bản thiết kế cho con người cư trú trong mọi tế bào.

Krause cho biết: "15 năm trước, các máy giải trình tự đã giải mã khoảng 100 đến 200 trình tự DNA mỗi ngày và ngày nay chúng ta có những máy có thể giải mã 20 tỷ trình tự DNA mỗi ngày".

Thông thường, xương cũ là cơ sở để phân tích, nhưng điều đó là không thể đối với Beethoven.

Krause nói: "Bạn có thể khai quật Beethoven để thực hiện phân tích gen như vậy với xương của ông.

Chúng tôi đã tiếp cận Nghĩa trang Trung tâm ở Vienna nhưng họ quyết định không ủng hộ dự án".

Để giải mã bộ gen của Beethoven, các nhà nghiên cứu cần lượng tóc lớn hơn. May mắn thay, Kevin Brown người Australia sở hữu một khối phù hợp.

Krause nói: "Lọn tóc tự cung cấp vì nó có một lượng tóc tương đối lớn và chủ nhân của nó nói rằng anh rất vui khi hy sinh số tóc này cho nghiên cứu.

Để có được DNA, tóc phải được phân hủy, điều đó có nghĩa là tóc của người sưu tập sẽ không còn tồn tại".

Không có gì có thể được chứng minh

Kho lưu trữ trong Bảo tàng Beethoven đã có thể giữ một số lọn tóc của nhà soạn nhạc và tiếp tục giữ chúng.

Christine Siegert của Beethoven Archive ở Bonn nghi ngờ rằng tiểu sử về Beethoven sẽ phải được viết lại theo những phát hiện mới nhất.

"Mọi người sẽ đưa nó vào các ấn phẩm trong tương lai. Và nó cũng rất thú vị đối với các nhà sử học y học" - cô nói.

Nhưng không có gì có thể được chứng minh, cô nói thêm, bởi vì ngay cả 5 mẫu tóc phù hợp theo giả thuyết cũng không thể là của Beethoven.

"Nếu một lúc nào đó chúng tôi phát hiện ra chuyện gì đã xảy ra, chúng tôi sẽ đưa điều đó vào các tác phẩm tiểu sử".

Tuy nhiên, đối với Johannes Krause, dự án đã kết thúc vào lúc này - mặc dù không thiếu mái tóc được cho là của Beethoven.

Kể từ khi công bố kết quả, Krause đã được cung cấp thêm 3 mẫu tóc được cho là của Beethoven cho mục đích nghiên cứu.