Đúng 21h ngày 7/2 theo giờ bờ Đông (9h ngày 8/2 theo giờ Hà Nội), Tổng thống Mỹ Joe Biden đã trình bày Thông điệp liên bang thứ hai trong nhiệm kỳ. 

Trong bối cảnh Quốc hội bị chia rẽ khi đảng Cộng hòa giành quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11/2022, Thông điệp liên bang lần này đã được coi là là cơ hội để Tổng thống Biden trình bày rõ một chương trình nghị sự, công bố các kế hoạch hành động, kêu gọi sự hợp tác của lưỡng đảng, và là "bước chạy đà" để ông Biden chuẩn bị tuyên bố ra tái tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2024.

Thông điệp liên bang thứ hai trong nhiệm kỳ

Trong Thông điệp kéo dài hơn 1 giờ đồng hồ, việc Tổng thống Mỹ Joe Biden cam kết hợp tác với đảng Cộng hòa. Tổng thống Biden đề cập đến những thành tựu của nền kinh tế Mỹ trong giai đoạn hậu đại dịch COVID-19 và khẳng định rằng Quốc hội dù bị chia rẽ sâu sắc vẫn có thể vượt qua sự khác biệt.

 Về kinh tế, ông Biden khẳng định nền kinh tế đầu tàu thế giới đang ở vị thế tốt để tăng trưởng hơn so với bất cứ nền kinh tế nào, bất chấp tác động của đại dịch COVID-19 và cuộc xung đột tại Ukraine. Ông Biden nhấn mạnh nền kinh tế Mỹ đang phục hồi khi đã tạo ra 12 triệu việc làm mới trong 2 năm qua, nhiều hơn so với con số trong nhiệm kỳ 4 năm của bất kỳ tổng thống nào. Cũng theo Tổng thống Mỹ, chính quyền của ông đang nỗ lực xây dựng một nền kinh tế mà ở đó không còn ai bị bỏ lại phía sau.

Trong Thông điệp liên bang, Tổng thống Mỹ Biden cho rằng các nhà lập pháp của đảng Cộng hòa đang kìm hãm nền kinh tế nước này khi yêu cầu cắt giảm chi tiêu chính phủ như một điều kiện để dỡ bỏ mức giới hạn nợ công và tránh vỡ nợ. Ông kêu gọi các nghị sĩ Cộng hòa hợp tác để hoàn thành nỗ lực tái thiết nền kinh tế và đoàn kết quốc gia.

Tổng thống Biden cũng kêu gọi Quốc hội thông qua mức thuế thu nhập tối thiểu đối với các tỷ phú. Ông nhấn mạnh mức thuế thu nhập áp dụng với những người giàu có nhất không thể thấp hơn mức thuế áp dụng với giáo viên hoặc nhân viên cứu hỏa.

Qua Thông điệp, Tổng thống Mỹ cũng chỉ trích hành vi trục lợi của các công ty dầu mỏ lớn trong cuộc khủng hoảng dầu mỏ. Ông Biden cho biết, trong năm ngoái, các công ty dầu mỏ lớn đã đạt lợi nhuận 200 tỷ USD trong bối cảnh khủng hoảng năng lượng toàn cầu. Ông kêu gọi tăng thuế mạnh đối với các giao dịch mua lại cổ phiếu của các công ty để thúc đẩy họ đầu tư nhiều hơn vào sản xuất. Tổng thống Biden đồng thời chỉ trích việc các công ty dược phẩm lớn tính giá thành sản phẩm cao một cách "không công bằng" khi người Mỹ phải trả hóa đơn thuốc theo toa cao hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Ông đề xuất áp mức giá trần với liệu pháp insulin ở mức 35 USD/tháng đối với tất cả người dân Mỹ.

 Với cuộc khủng hoảng khí hậu, ông Biden gọi đây là "mối đe dọa hiện hữu" và nước Mỹ đang giải quyết thách thức này, mặc dù nền kinh tế đầu tàu thế giới vẫn sẽ dựa vào dầu mỏ và khí đốt trong tương lai gần.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã kêu gọi các nhà lập pháp nước này hành động để ngăn chặn việc các trang mạng xã hội tìm mọi cách thu hút người dùng là đối tượng trẻ em và thu thập dữ liệu của trẻ em. Ông nhấn mạnh đã đến lúc phải thông qua một dự luật lưỡng đảng nhằm ngăn chặn các công ty công nghệ lớn (Big Tech) thu thập dữ liệu cá nhân của trẻ em và thanh, thiếu niên trên không gian mạng, áp đặt lệnh cấm các quảng cáo nhắm vào trẻ em cũng như siết chặt các quy định về bảo mật dữ liệu cá nhân.

 Qua Thông điệp liên bang, Tổng thống Biden cũng kêu gọi Quốc hội thông qua dự luật nhằm buộc cảnh sát phải chịu trách nhiệm về hành vi lạm quyền trong bối cảnh vụ 5 cảnh sát đánh chết thanh niên da màu Tyre Nichols (29 tuổi) ở thành phố Memphis, bang Tennessee, hồi tháng trước làm dấy lên những bất bình trong dư luận Mỹ. Ông Biden hối thúc Quốc hội hợp tác hoàn thành việc cải tổ lực lượng cảnh sát. Ông cũng kêu gọi Quốc hội thực hiện các bước đi mạnh mẽ hơn để giải quyết nạn bạo lực súng đạn, trong đó có việc thông qua lệnh cấm vũ khí tấn công được sử dụng trong nhiều vụ xả súng hàng loạt trên khắp nước Mỹ.

Đề cập đến chính sách đối ngoại, Tổng thống Biden tái khẳng định lập trường của Mỹ là "tìm kiếm cạnh tranh, không phải xung đột" trong quan hệ với Trung Quốc để “thúc đẩy các lợi ích của Mỹ và mang lại lợi ích cho thế giới" tuy nhiên nhấn mạnh Washington "sẽ hành động để bảo vệ đất nước" nếu an ninh quốc gia bị đe dọa. Tổng thống Biden cũng cho biết Mỹ đang đầu tư vào đổi mới công nghệ và các ngành công nghiệp, những lĩnh vực được cho là sẽ định hình tương lai và Trung Quốc được dự đoán có ưu thế vượt trội.

 Trong thông điệp, ông Biden cũng khẳng định sự ủng hộ lâu dài của Mỹ đối với Ukraine.

Bước “chạy đà” cho cuộc bầu cử tổng thống 2024

Thông điệp liên bang năm 2023 của Tổng thống thứ 46 của nước Mỹ được dư luận đặc biệt quan tâm trong bối cảnh Quốc hội Mỹ bị chia rẽ sau khi đảng Cộng hòa giành quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11 năm ngoái. Việc đảng Cộng hòa đã kiểm soát Hạ viện sau cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ đang đặt ra những thách thức không nhỏ đối với các chính sách trong nhiệm kỳ còn lại của Tổng thống Biden.

Nhận định về tác động của Thông điệp liên bang đối với nhiệm kỳ của Tổng thống Biden, ông Nathaniel Birhead, giáo sư về khoa học chính trị, đại học bang Kansas nhận định: Trong những thập kỷ trước, khi nền kinh tế hoạt động tốt, Tổng thống sẽ được khen ngợi. Nếu nền kinh tế hoạt động kém, Tổng thống sẽ bị chỉ trích. 

Tuy nhiên, chúng ta đang ở trong một kỷ nguyên mới nên dù cho nền kinh tế hoạt động tốt hay kém cũng không làm thay đổi xếp hạng tín nhiệm. Đảng Dân chủ vẫn sẽ ủng hộ ông Biden trong khi Đảng Cộng hòa sẽ gây khó, bất kể mục tiêu chính sách là gì, bất kể các yếu tố kinh tế… Vì vậy, Thông điệp liên bang lần thứ hai trong nhiệm kỳ là cơ hội để Tổng thống Biden trình bày rõ một chương trình nghị sự, công bố các kế hoạch hành động và kêu gọi sự hợp tác của lưỡng đảng.

Việc Tổng thống Biden trình bày Thông điệp liên bang cũng được dư luận đặc biệt chú ý vì đây được coi như "bước chạy đà" để ông chuẩn bị tuyên bố ra tái tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2024. Thông điệp liên bang được truyền tải mạnh mẽ ở tuổi 80 chứng tỏ rằng ông Biden có thể xử lý được các gánh nặng của nhiệm kỳ Tổng thống ngay cả khi ông bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai ở tuổi 82.

Các cố vấn của Tổng thống Biden hy vọng rằng, qua Thông điệp liên bang đề cập đến thành tựu kinh tế, các kế hoạch về chính sách, nhà lãnh đạo Mỹ sẽ có cơ hội thuyết phục những người còn hoài nghi bỏ phiếu cho mình trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.