(Thethaovanhoa.vn) - Cuối tuần qua, tại trụ sở Hội Nhà văn Việt Nam (số 9 Nguyễn Đình Chiểu, Hà Nội) đã diễn ra buổi trò chuyện giữa nhà thơ Ngô Tự Lập và dịch giả, nhà thơ Martha Collins xung quanh tuyển tập Những vì sao đen vừa được ấn hành tại Mỹ.

1. Cách đây gần 10 năm, vào mùa hè năm 2004 Ngô Tự Lập đã đến Boston để tham dự một hội thảo văn học và cũng rất tình cờ khi ông mời nhà thơ Martha Collins góp ý về bản dịch tiếng Anh về hai bài thơ đọc tại đêm thơ, và đó là sự khởi đầu dẫn đến sự hợp tác giữa hai tâm hồn với Những vì sao đen (tên một tập thơ của Ngô Tự Lập).

Nhà thơ Martha Collins cho biết những câu thơ của Ngô Tự Lập thường là những đơn vị cú pháp có nghĩa độc lập và thường thì hình ảnh cũng như vậy. Quá trình dịch phải vượt qua rất nhiều biên giới. Cả hai đều phải chuyển qua chuyển lại hàng chục lần, cho đến khi có một phiên bản khả dĩ, vừa sát nghĩa, đúng trật tự và hình ảnh, lúc đó hai người mới tạm hài lòng.

“Tôi cố gắng tôn vinh những câu thơ như là một đơn vị súc tích của cả tư duy lẫn nhịp điệu, đồng thời cũng cố gắng duy trì lưu loát giữa các câu thơ, giống như trong những bài thơ nguyên bản”, nhà thơ Martha Collins chia sẻ thêm.
2. Có lẽ buổi đối thoại và giao lưu không phải là để trả lời đến tận cùng câu hỏi thơ ca hiện nay còn sống hay chết. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho rằng khi chúng ta đặt ra câu hỏi đó, có nghĩa là chúng ta đang cứu rỗi thi ca. Thơ ca không chỉ sống trong trái tim, thân thể, trí tuệ của mỗi nhà thơ mà còn đâu đó ở trong bếp, trong vườn, trong đường phố, trong công sở, trong nỗi buồn, niềm vui của chúng ta và trong cả sự thất vọng lẫn sự hy vọng của chúng ta.

Vì thế, những nhà thơ Mỹ đã bay chặng đường rất dài để đến với Việt Nam để nói với chúng ta một điều rất nhỏ, một điều thật mơ hồ, nhưng lại sống động trong chúng ta về tình bạn, tình văn, những kỷ niệm cùng nhau trong quá trình hợp tác dịch thuật. Tất cả những điều đó đã dấy lên sự ham muốn mạnh mẽ được giới thiệu và quảng bá các tác giả văn học giữa hai nước có quá nhiều những vấn đề cần chia sẻ, cảm thông vì sự bất tử của thi ca, tình hữu nghị và tinh thần hòa ái dân tộc thiêng liêng.

Nhiều người tham dự có đôi chút tiếc nuối khi chỉ được nhìn trên poster bìa tuyển thơ Những vì sao đen mà không nhìn thấy trực tiếp và cầm trên tay bản sách giấy tiếng Anh được mang tên Black Stars tại buổi giới thiệu sách (bản tiếng Việt trước đó đã được in khá lâu). Một lý do tế nhị được đưa ra là “sách” đang trên đường đến Việt Nam.