(Thethaovanhoa.vn) - Yoga là một phương pháp rèn luyện thể chất nâng cao sức khỏe, phát triển cân đối và hài hòa cả về cơ thể, tinh thần và xã hội. Theo Liên hợp quốc, nhờ công dụng giảm stress, phương pháp yoga có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch cho các đối tượng dễ bị COVID-19 tấn công như người già, trẻ em.

Ngày Quốc tế Yoga 21/6/2021: Tập Yoga vì sức khỏe của mỗi người

Ngày Quốc Tế Yoga lần thứ 7 năm 2021 có chủ đề “Yoga for well-being” (Yoga vì sức khỏe), thể hiện sự quan trọng của việc tập yoga đối với sức khoẻ toàn diện và niềm hạnh phúc của mỗi cá nhân.

Lối sống cân bằng theo triết lý yoga giúp nhiều người sinh hoạt điều độ, tập trung cải thiện sức khoẻ và chủ động bảo vệ bản thân khỏi dịch bệnh.

Cùng tập yoga, cùng ở nhà          

Là một bộ môn ra đời từ rất lâu, trải qua hàng nghìn năm phát triển yoga đã được truyền bá khắp thế giới, ở hầu hết các quốc gia. Việc tập luyện yoga là một trong những phương pháp rèn luyện sức khỏe tối ưu cả về thể chất lẫn tinh thần, bởi người tập có thể tập luyện tại nhà, không cần thiết phải tập trung đông người, không nhất thiết phải có những trang thiết bị hỗ trợ tập luyện lớn, quy mô, hiện đại.   

Đại dịch COVID-19 đã gây ra nhiều mối lo ngại trực tiếp về sức khoẻ thể chất cho người dân trên toàn cầu. Hơn nữa, những khó khăn, xáo trộn trong thời dịch cũng đã gây ra sự trầm cảm, lo âu và bất ổn trong tâm lý nhiều người.

Chính vì vậy, Ngày Quốc tế Yoga lần thứ 7 (ngày 21/6/2021) có chủ đề “Yoga for well-being” (tạm dịch: “Yoga vì sức khoẻ, hạnh phúc”) giúp khẳng định vai trò của việc tập luyện yoga đối với sức khoẻ toàn diện và sự hạnh phúc của mỗi cá nhân trong thời kỳ dịch bệnh. Và cũng do những diễn biến phức tạp của dịch COVID-19 nên thông điệp của Ngày Quốc tế Yoga năm 2021 là “Cùng tập yoga, cùng ở nhà”.         

Thực tế cho thấy trong giai đoạn dịch bệnh này, những thông điệp tích cực của bộ môn yoga trở nên thiết thực, phù hợp hơn bao giờ hết. Trên thế giới, nhiều người đã tiếp cận phương pháp yoga để cải thiện sức khoẻ, chống lại sự cô đơn, buồn chán trong thời gian giãn cách xã hội. Đối với những người đang phải cách ly hoặc điều trị, việc tập yoga có thể làm giảm bớt đi nỗi sợ hãi và lo lắng. Liên hợp quốc cho rằng yoga đang có những đóng góp lớn trong quá trình giúp bệnh nhân COVID-19 giải tỏa tâm lý, tái hoà nhập cộng đồng và làm quen trở lại với cuộc sống sau khi khỏi bệnh.

Yoga - Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại   

Yoga là phương pháp phát triển thể chất, tinh thần và tâm linh dựa trên sự giao thoa giữa tâm hồn và thể xác của con người. Trong ngôn ngữ Sanskrit (tiếng Phạn), “Yoga” cũng có nghĩa là “Sự hoà hợp”. Trong xã hội Ấn Độ, những triết lý của bộ môn yoga đã có nhiều ảnh hưởng sâu sắc tới các lĩnh vực y tế, giáo dục và nghệ thuật.   

Yoga luôn đề cao sự bình đẳng giữa mọi tầng lớp xã hội. Bất kỳ ai, kể cả nam hay nữ giới, giàu hay nghèo, đều có thể tham gia luyện tập yoga. Nhờ sự trao đổi văn hoá, yoga đã có được sức hút mạnh mẽ và mức độ phổ biến rộng rãi trên toàn thế giới. Năm 2016, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá Liên hợp quốc (UNESCO) chính thức công nhận và đưa yoga vào danh sách Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại.   

Yoga bao gồm các kỹ thuật tập luyện theo tư thế, các bài thiền, các bài tập hít thở hay tụng kinh. Theo UNESCO, những bài tập yoga có thể giúp con người thấu tỏ bản thân, xoa dịu đi những nỗi đau, từ đó đạt được sự bình yên trong tâm hồn. Tạp chí Y khoa Đại học Harvard (Mỹ) cho rằng việc tập yoga thường xuyên có thể giúp con người hình thành những thói quen ăn uống tốt và tăng cường khả năng vận động.

Quá trình rèn luyện ý thức trong yoga có thể giúp người tập dùng bữa đều đặn và ăn uống có chừng mực hơn. Những bài tập thể chất trong yoga có tác dụng làm tăng sức bền, sự dẻo dai của cơ bắp, giúp máu lưu thông tốt hơn. Hơn nữa, sự vận động của cơ thể có thể làm suy giảm lượng hormone gây căng thẳng, cải thiện tâm trạng và tiếp thêm oxy cho não bộ.         

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến khích trẻ vị thành niên và người lớn sử dụng các phương pháp yoga để tăng cường hoạt động thể chất, cải thiện sức khoẻ cũng như làm giảm nguy cơ huyết áp cao, đột quỵ, đau tim hay tiểu đường. Theo Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), trẻ em cũng đã có thể làm quen với một số bài tập yoga đơn giản, an toàn và bổ ích.   

Tập yoga cơ bản tại nhà cùng Nguyễn Hiếu Yoga (Nguồn: Nguyen Hieu Yoga)

Bậc thầy B.K.S. Iyengar, người đã có công giúp thế giới tiếp cận với yoga Ấn Độ, khẳng định yoga có thể giúp con người cân bằng cảm xúc và xây dựng những kỹ năng thiết thực trong cuộc sống hàng ngày. Các bài tập thiền hoặc hít thở trong yoga sẽ giúp con người tập bình tĩnh và giải phóng những lo âu, phiền muộn. Những bài tập này cũng có thể giúp não bộ hoạt động tốt hơn bằng cách cải thiện khả năng tập trung, chú ý, quan sát và suy nghĩ.   

Tại Việt Nam, những năm qua, phong trào tập luyện yoga ngày càng phát triển mạnh mẽ. Trước năm 2016, yoga mới chỉ được biết đến nhiều ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng… thì nay, phong trào đã được nhân rộng ra tất cả các tỉnh, thành phố trong cả nước.   

Những lợi ích của yoga đối với sức khỏe và tinh thần   

-  Giúp giảm căng thẳng   

Yoga được biết đến với khả năng giảm căng thẳng và thúc đẩy sự thư giãn vô cùng hiệu quả. Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng luyện tập yoga giúp làm giảm sự bài tiết cortisol, hormone chính gây ra căng thẳng. Đã có một nghiên cứu thực tế trên 24 phụ nữ tự nhận mình luôn gặp khó khăn hoặc đau khổ về mặt cảm xúc. Sau một chương trình tập luyện yoga kéo dài ba tháng, những người phụ nữ có mức cortisol thấp hơn đáng kể. Họ cũng có mức độ căng thẳng, lo lắng, mệt mỏi và trầm cảm thấp hơn. Điều này giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và sức khỏe tinh thần.   

- Giảm lo âu   

Tương tự với căng thẳng, tác dụng của việc tập yoga với phụ nữ nói riêng và mọi người nói chung là giúp giảm lo lắng. Một nghiên cứu đã được thực hiện trên 34 người phụ nữ được chẩn đoán mắc chứng rối loạn lo âu. Họ được chia ra làm 2 nhóm, một nhóm được tham gia các lớp yoga 2 lần mỗi tuần trong 2 tháng. Vào cuối cuộc nghiên cứu, những người tập yoga có mức độ lo lắng thấp hơn đáng kể so với nhóm còn lại.   

Ngoài ra, còn có một nghiên cứu khác trên 64 phụ nữ bị rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD), biểu hiện đặc trưng bởi lo lắng và sợ hãi nghiêm trọng sau khi tiếp xúc với một sự kiện đau buồn. Sau 10 tuần, những phụ nữ tập yoga một lần mỗi tuần có ít triệu chứng của PTSD hơn. Trên thực tế, 52% số người tham gia không còn đáp ứng các tiêu chí về PTSD nữa.   

- Giúp giảm đau lưng  

Nếu bạn phải ngồi làm việc cả ngày và hay bị đau lưng, cổ vai gáy thì yoga là một giải pháp tuyệt vời trị chứng này. Các động tác kéo giãn cơ bản giúp giảm đau và cải thiện khả năng vận động ở những người bị đau lưng dưới. American College of Physicians khuyến nghị yoga như một phương pháp điều trị đầu tiên cho chứng đau thắt lưng mãn tính.   

-  Giảm viêm nhiễm   

Viêm là một phản ứng miễn dịch bình thường, nhưng chứng viêm mãn tính có thể góp phần phát triển các căn bệnh như bệnh tim, tiểu đường và ung thư. Về chủ đề này, một nghiên cứu năm 2015 đã chia 218 người tham gia thành hai nhóm: những người tập yoga thường xuyên và những người không tập yoga. Kết quả, những người tập yoga có mức độ dấu hiệu viêm thấp hơn những người không tập.   

- Cải thiện sức khỏe tim mạch   

Sức khỏe trái tim là một trong những yếu tố quan trọng trong sức khỏe tổng thể của cơ thể, bởi nó đảm nhận việc bơm máu đi khắp cơ thể để cung cấp cho các mô những chất dinh dưỡng quan trọng. Các nghiên cứu cho thấy yoga có thể giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và giảm một số yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim.   

Một nghiên cứu cho thấy những người trên 40 tuổi tập yoga trong 5 năm có huyết áp và nhịp tim thấp hơn những người không tập.     Theo đó, huyết áp cao là một trong những nguyên nhân chính gây ra các vấn đề về tim, chẳng hạn như đau tim và đột quỵ. Giảm huyết áp bằng yoga có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh này.   

Việc kết hợp yoga cùng một lối sống lành mạnh có thể giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh tim. Đã có một nghiên cứu trên 113 bệnh nhân bị bệnh tim để xem xét tác động của việc thay đổi lối sống bao gồm: một năm tập luyện yoga kết hợp với điều chỉnh chế độ ăn uống và quản lý stress. Kết quả rất tuyệt vời, những người tham gia giảm đến 23% tổng lượng cholesterol và giảm 26% cholesterol xấu. Ngoài ra, sự tiến triển của bệnh tim dừng lại ở 47% bệnh nhân.  

- Giảm các cơn đau mãn tính   

Ngày càng có nhiều nghiên cứu chứng minh rằng tập yoga có thể giúp giảm nhiều loại đau mãn tính. Vào năm 2005, một nghiên cứu cho thấy yoga có thể giúp giảm đau và cải thiện chức năng thể chất ở những người tham gia bị viêm xương khớp đầu gối.   

- Cải thiện tính linh hoạt và cân bằng   

Chỉ cần 15-30 phút yoga mỗi ngày cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn đối với những người muốn nâng cao tính linh hoạt và cân bằng.   

Đã có một nghiên cứu thực hiện về điều này, theo đó 66 người cao tuổi được chia thành 2 nhóm, 1 nhóm tập yoga, nhóm còn lại tập yoga hoặc calisthenics - một bài thể dục bao gồm nhiều động tác tập luyện các nhóm cơ lớn. Sau một năm, tổng độ linh hoạt của nhóm yoga tăng gần bốn lần so với nhóm kia.   

- Cải thiện chất lượng giấc ngủ   

Việc kết hợp yoga vào thói quen hàng ngày có thể giúp bạn có giấc ngủ ngon hơn. Điều này được chứng minh trong một nghiên cứu ở 69 bệnh nhân cao tuổi. Họ được chia thành 3 nhóm, một nhóm tập yoga, một nhóm dùng thảo dược và nhóm còn lại là nhóm đối chứng. Kết quả cho thấy nhóm tập yoga chìm vào giấc ngủ nhanh hơn, ngủ lâu hơn và cảm thấy thoải mái hơn vào buổi sáng so với các nhóm khác.   

Sở dĩ lợi ích của yoga trong chất lượng giấc ngủ là bởi yoga làm tăng tiết melatonin, một loại hormone điều chỉnh giấc ngủ và sự tỉnh táo.   

- Giảm chứng đau nửa đầu  

 Chứng đau nửa đầu là một trong những căn bệnh tái phát ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống. Thông thường, chứng đau nửa đầu được điều trị bằng thuốc để làm giảm và kiểm soát các triệu chứng. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy yoga có thể là một liệu pháp hỗ trợ hữu ích để giúp giảm tần suất đau nửa đầu.   

Một nghiên cứu năm 2007 đã chia 72 bệnh nhân bị chứng đau nửa đầu thành một nhóm trị liệu yoga hoặc tự chăm sóc trong ba tháng. Thực hành yoga đã giúp giảm cường độ, tần suất và cơn đau đầu so với nhóm tự chăm sóc. Các nhà nghiên cứu cho rằng tập yoga có thể giúp kích thích dây thần kinh phế vị, được chứng minh là có hiệu quả trong việc giảm chứng đau nửa đầu.   

• Ngày Quốc tế Yoga 21/6/2021: Tập Yoga vì sức khỏe của mỗi người
• Nghiên cứu khoa học chỉ ra tác động tích cực của yoga đối với não bộ

• Những lợi ích tuyệt vời của Yoga đối với cơ thể

- Tăng cường sức mạnh   

Mặc dù không phải là một bài tập cardio, nhưng yoga lại là một phương pháp tập luyện hiệu quả để tăng cường sức mạnh và xây dựng cơ bắp.   

Trong một nghiên cứu, 79 người trưởng thành đã thực hiện 24 chu kỳ chào mặt trời - một loạt các tư thế cơ bản thường được sử dụng để khởi động - 6 ngày một tuần trong 24 tuần. Cuối nghiên cứu, họ được đánh giá gia tăng đáng kể về sức mạnh phần trên cơ thể, sức bền và giảm cân. Phụ nữ cũng giảm tỷ lệ mỡ trong cơ thể.   

Một nghiên cứu năm 2015 cũng có kết quả tương tự, cho thấy 12 tuần luyện tập đã dẫn đến sự cải thiện về độ bền, sức mạnh và sự linh hoạt ở 173 người tham gia.   

Khác với các môn thể dục thể thao khác, bạn không cần phải là người thực sự khỏe mạnh và dẻo dai nổi bật mới có thể tập luyện. Yoga vẫn phù hợp với bạn nếu bạn có vấn đề về sức khỏe, thậm chí hỗ trợ điều trị nếu bạn đau ốm.

Ở mức độ vật lý, yoga chữa lành và thanh lọc cơ thể, luyện tập yoga giúp cải thiện tiêu hóa và các vấn đề sức khỏe lớn nhỏ như đau lưng, đau cổ, vai gáy, đĩa đệm… cho đến huyết áp, tim mạch và thậm chí ung thư. Chỉ cần 15-30 phút mỗi ngày, cuộc sống của bạn sẽ được cải thiện một cách kỳ diệu.

Phương Anh/TTXVN (tổng hợp)