Trong vòng 10 ngày, một nhóm nhà khảo cổ sẽ khai quật một khu vực rộng 300m2 tại một khu đồi hướng ra thành phố Granada, miền Nam Tây Ban Nha. Đây được cho là nơi Lorca đã bị đội hành quyết của phái hữu bắn chết hồi năm 1936.  

Tìm di hài Lorca và hàng ngàn người khác

Sau nhiều năm sục sạo kho tư liệu của cảnh sát và quân đội, nhà văn Miguel Caballero Perez đã xác định và đề cập đến khu vực này tại cuốn sách The Last 13 Hours Of Garcia Lorca xuất bản năm 2011.

Qua quá trình nghiên cứu, Perez đã xác định được danh tính của gần 10 cảnh sát trong đội hành quyết đã bắn chết Lorca và 3 tù nhân khác, cũng như nơi chôn cất họ. Ông cho rằng Lorca bị hành quyết là do sự đối đầu về chính trị và kinh doanh kéo dài giữa một số gia đình giàu có nhất Granada, trong đó có gia tộc Garcia.

Garcia Lorca đã bị những kẻ phát xít giết hại hồi năm 1936

Hồi năm ngoái, thông qua công cụ ra-đa xuyên lòng đất, các nhà khoa học biết rằng có một ngôi mộ lớn nằm dưới lòng đất. Ông Juan Francisco Arenas thuộc chính quyền khu vực Andalucia, cho biết: “Dự án khai quật sẽ tốn kém 15.000 euro, không chỉ tìm kiếm di hài của Lorca mà còn có tới 3.500 người khác đang mất tích, cũng được chôn ở khu vực này. Chúng tôi muốn tìm tất cả những người đó”.

Cuộc khai quật là 1 trong 40 dự án tương tự diễn ra ở khu vực Granada trong vài năm trở lại đây. Việc này nhằm giúp tìm kiếm mộ và di hài của hàng chục ngàn người bị hành hình dưới thời nhà độc tài Francisco Franco. Dự kiến cuộc khai quật mới sẽ được tiến hành ở địa điểm cách công viên mang tên Lorca vài chục mét.

Cái chết dưới tay những kẻ phát xít

Lorca sinh ngày 5/6/1898 ở Fuente Vaqueros, thị trấn nhỏ cách Granada vài cây số. Sau đó, ông chuyển tới Madrid và gia nhập nhóm sinh viên cấp tiến, trở thành bạn thân của nghệ sĩ Salvador Dali.

Tháng 3/1930, sau một thời gian ngắn sống ở New York, Lorca trở về Tây Ban Nha, lúc đó đã tuyên bố trở thành một nền cộng hòa. Từng chứng kiến sự phân biệt chủng tộc diễn ra ở Mỹ, Lorca đã đau lòng khi thấy điều tương tự cũng diễn ra ở quê hương, khi người da màu, người đồng tính và phụ nữ bị phân biệt nặng nề.

Khu đồi hướng ra thành phố Granada, nơi các nhà khảo cổ đang khai quật để tìm di hài Lorca và hàng ngàn người khác

Ông Howard Young, giáo sư ngôn ngữ hiện đại thuộc trường Đại học Pomona ở bang California, tác giả một số cuốn sách phê bình về Lorca, khẳng định rằng nếu không có trải nghiệm ở New York, có lẽ nhà thơ không viết ra tác phẩm Sonnets Of A Dark Love nổi tiếng. Đây được cho là bài thơ viết về người tình đồng giới của ông là Rafael Rodriguez Rapun.

Chuyến đi tới New York còn giúp Lorca trở thành một nhà soạn kịch. Trước đó, ông đã cố gắng viết kịch, song không thành công. New York còn tiếp thêm cảm hứng để ông sáng tác thi ca, đề cập tới các vấn đề xã hội.

Năm 1936, khi Tây Ban Nha xảy ra nội chiến, Lorca đã đứng về phía các đảng viên đảng Cộng hòa chống phát xít. Mặc dù Lorca không trực tiếp tham gia chiến đấu, các đảng viên Falang phát xít vẫn nghi ngờ Lorca vì ông bộc lộ những quan điểm tự do. Những kẻ phát xít còn không ưa Lorca vì ông là một người đồng tính.

Tiểu sử của Lorca có ghi lại rằng vào ngày 9/8/1936, một đội quân Falang đã vây quanh khu nhà của gia đình ông ở Granada. Lorca bị ném xuống cầu thang, bị đánh đập và chửi bới.

Lorca đã tìm cách trốn đi cùng những người bạn, nhưng vẫn bị bắt vào ngày 18/8, thời điểm anh rể ông là Thị trưởng Granada Manuel Fernández-Montesinos bị sát hại. Người ta tin rằng Lorca bị bắn chết vào ngày 19/8/1936.

Việt Lâm (tổng hợp)
Thể thao & Văn hóa