Chiều 5/10, tại Hà Nội, Ban tổ chức Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội của báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) đã chính thức công bố kết quả giải thưởng lần thứ 16 năm 2023.

Dưới đây là bài phát biểu của nhà báo Lê Xuân Thành, Tổng biên tập báo Thể thao và Văn hóa, Trưởng ban tổ chức Giải thưởng tại buổi lễ. Xin trân trọng giới thiệu đến quý độc giả:

Thưa quý vị

Hôm nay, mồng 5 tháng Mười, có nghĩa là đã sang tháng Mười được gần một tuần lễ. Cái câu "Bao giờ cho đến tháng Mười" dường như đã thành cửa miệng của chúng ta kể từ khi bộ phim nổi tiếng của đạo diễn Đặng Nhật Minh ra đời, thấm thoắt cũng đã xấp xỉ được 40 năm. Bộ phim đã trở thành một cột mốc trong lịch sử nước nhà, chứa đựng những tình cảm cao thượng, sự hy sinh, niềm khát khao hạnh phúc và niềm tin vững chắc vào con người, vào tương lai tươi sáng.

Và tại Hà Nội, hôm nay, hướng về Kỷ niệm 69 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10), báo Thể thao và Văn hóa cũng tổ chức Lễ trao giải Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội lần thứ 16 năm 2023. Chúng tôi có mời đạo diễn Đặng Nhật Minh cùng gia đình và các cộng sự đến dự và đón nhận một sự tôn vinh đặc biệt, nhưng không hẳn là dành cho "Bao giờ cho đến tháng Mười". Với sự nghiệp xuất sắc của mình, cả trong điện ảnh và văn học, NSND Đặng Nhật Minh còn rất nhiều điều để chúng ta tiếp tục tìm hiểu và tôn vinh...

Thưa quý vị, Tháng Mười không chỉ đặc biệt với đạo diễn Đặng Nhật Minh. Tháng Mười còn rất đặc biệt với Hà Nội khi chúng ta vừa chào đón Trung thu và tận hưởng một Festival Thu Hà Nội sôi động, quyến rũ với hơn 80.000 lượt khách tham gia. "Thu Hà Nội - Đến để yêu" và để thêm một lần nữa thấy rằng "Hà Nội đúng là "1 một trong 12 điểm đến lý tưởng nhất thế giới vào mùa thu" như Hãng tin CNN đã nhận định.

Đương nhiên, Hà Nội không chỉ tuyệt vời vào mùa Thu với những điểm "check-in". Còn rất nhiều những giá trị của Hà Nội được bền bỉ khám phá trong nhiều năm và càng trải qua thời gian, thì những giá trị ấy càng được hiển lộ rõ nét. Tôi muốn nói tới Triển lãm ảnh Hanoi Streets 1985-2015: In the Years of Forgetting (Hà Nội 1985 - 2015: Những năm tháng bị lãng quên) của William E. Crawford do Không gian nghệ thuật Manzi, Phòng tranh Art Vietnam phối hợp tổ chức với sự tài trợ của Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam. Khi xem lại những bức ảnh về Hà Nội cách đây 30 – 40 năm được trưng bày, chúng ta như được sống lại với một quá khứ của Hà Nội, một quá khứ dẫu không vàng son lộng lẫy, thậm chí còn nghèo nàn, lạc hậu nhưng nó thật êm đềm, thật tình nghĩa, và đó là điều chúng ta không thể đánh mất trong cuộc sống sôi động ngày hôm nay.

Tôi cũng muốn nói tới một cuốn sách nhỏ mới được xuất bản đầu năm nay "Phố Hàng Bột – chuyện tầm phào mà nhớ", cùng có chung một màu hồi ức về Hà Nội như thế. Điều thú vị là chỉ thông qua những mảnh đời, những câu chuyện diễn ra trên một con phố - phố Hàng Bột – nhưng lại như bức tranh thu nhỏ về cả một Hà Nội trong mấy chục năm liền. Viết về những con người gần như vô danh trên phố Hàng Bột nhưng chính họ lại mang một quá khứ, một tâm hồn Hà Nội. Hà Nội xưa có 36 phố phường và nay còn nhiều hơn thế, nếu mỗi con phố đều được tái hiện lại một cách "cận nhân tình" như phố Hàng Bột thì Hà Nội sẽ là một thành phố thấm đẫm văn chương.

Nhưng cũng phải nói thêm rằng, thật không may, khi cuốn sách đó ra đời và tình cờ đến với chúng tôi, thì tác giả của nó, ông Hồ Công Thiết, cũng vừa mất.

Thế nên tôi nghĩ rằng, không nên để cho những thứ đẹp đẽ đã qua đi rồi, chúng ta mới nhìn nhận lại trong sự tiếc nuối. Ngay lúc này, quanh ta vẫn còn rất, rất nhiều những tác giả, tác phẩm, ý tưởng, việc làm thầm lặng, vì tình yêu Hà Nội. Và những người làm báo Thể thao và Văn hóa tự đặt cho mình một sứ mệnh là phải tìm kiếm, tôn vinh những giá trị đó bằng việc nỗ lực duy trì Giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội, một giải thưởng mang tên người họa sĩ tài ba đã để lại cho Hà Nội Phố Phái – Phái Phố bằng tình yêu mình. Chúng tôi cũng muốn tiếp nối tình yêu đó và lan tỏa đến đông đảo công chúng.